Edward Etler

Edward Etler vel Kataw Zar (ur. 29 grudnia 1931 jako Edward Grossbaum^[1] w Warszawie) – polski reżyser i dziennikarz żydowskiego pochodzenia.

W czasie okupacji niemieckiej przebywał w warszawskim getcie. Później ukrywał się poza gettem. Reżyser i scenarzysta filmów dokumentalnych i fabularnych. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. W 1968 roku wyemigrował z Polski do Izraela.

Filmografia

• 1961: Cmentarz Remu – reżyseria, scenariusz
• 1962: Pistolet typu „Walter P-38” – realizacja
• 1963: Kraksa – reżyseria, scenariusz
• 1963: Biały walc – reżyseria, scenariusz
• 1964: Okolice peronów – reżyseria
• 1964: Ludzie liczą – reżyseria
• 1965: Za kierownicą – realizacja
• 1965: Twarz wroga – realizacja, scenariusz
• 1965: Temat: Londyn – reżyseria, scenariusz, zdjęcia
• 1965: Przerwana gra – reżyseria
• 1966: Z powodu papierosa... – reżyseria
• 1966: Judaica – realizacja, scenariusz, zdjęcia
• 1966: Fabryka bez dachu – realizacja, scenariusz
• 1966: 13 piętro – reżyseria, scenariusz
• 1967: S.O.S (Etler Edwart) – reżyseria, scenariusz
• 1967: Brezentowe niebo – realizacja, scenariusz
• 1968: Sprzęt turystyczny – reżyseria, scenariusz
• 1968: Dyrygenci – realizacja, scenariusz
• 1994: Dzielnica śmierci – reżyseria, scenariusz
• 1996: Wrócę do nich po śmierci – reżyseria
• 2012: Komeda, Komeda – obsada aktorska
• 2012: Srebrny lis Felicji T. – reżyseria, scenariusz, obsada aktorska

Etiudy szkolne PWSFTviT

• 1953: Słowo honoru – współpraca operatorska
• 1954: NORD FF1 – zdjęcia
• 1955: Mistrz oślej łączki – zdjęcia
• 1955: I dla nas świeci słońce – zdjęcia
• 1955: Dwie Ewangelie – zdjęcia
• 1956: Wesołe miasteczko – zdjęcia
• 1956: Niebieskie migdały – reżyseria, zdjęcia

Nagrody filmowe

Rok	Festiwal	Film, Nagroda
1962	Międzynarodowy Festiwal Filmów w Locarno	Cmentarz Remu, Nagroda „Srebrny Żagiel”
1963	Krakowski Festiwal Filmowy	Biały walc, II Nagroda „Srebrny Smok Wawelski”
1996	Międzynarodowy Festiwal Filmów Katolickich – Niepokalanów	Wrócę do nich po śmierci, Nagroda specjalna

Współpraca z Krzysztofem Komedą

Autorem muzyki do kilku jego filmów z lat 60. był Krzysztof Komeda. W 2008 r. wydawnictwo PowerBros wydało płytę Krzysztof Komeda – Soundtracks From Janusz Morgenstern and Edward Etler Movies.

Dziennikarstwo

Pod pseudonimem Kataw Zar, korespondent tygodnika „Najwyższy Czas!”, a wcześniej tygodnika „Przegląd” i miesięcznika „Zły”.

Poruszane tematy

W swoich felietonach w „NCz!” w prześmiewczym stylu opisuje wydarzenia polityczne i społeczne w Izraelu, szczególnie te negatywne: korupcję i nieudolność polityków, stosunek do mniejszości arabskiej i zaniedbanie (zdaniem autora) przez Izrael ocalałych z Holocaustu.

Styl

Charakterystycznymi elementami stylu Katawa Zara jest ironia, ostrość sformułowań, używanie zwrotów w języku hebrajskim i jidysz. Dodatkowo przez jego artykuły przewijają się pewne słowa-klucze, którymi autor podkreśla swój negatywny i (auto)ironiczny stosunek do opisywanych tematów, m.in.

• pismak „NCz!” (o sobie), Kurnik, Sztejtl (Izrael), żydostan, tropikalni Żydzi (izraelscy Żydzi), tajkuni (izraelscy multimilionerzy, oligarchowie), niedoholokaustowani Żydzi (Żydzi ocalali z holokaustu mieszkający w Izraelu), goj (nie-Żyd), syjonistyczny (jako izraelski)
• izraelscy politycy: Bibi (Beniamin Netanjahu), Olmert Chciwe Łapska (Ehud Olmert), Oszust Pokojowy Peres (Szymon Peres), Ruso-Żyd (Awigdor Lieberman), Kakadu (Cypi Liwni)

Kontrowersje

W 2005 roku znalazł się (jako ETLER-GROSBAUM EDWARD) na tzw. Liście Wildsteina.

W 2007 roku został oskarżony przez naukowców z Instytutu Nauk Prawnych PAN w raporcie przygotowanym na zlecenie MSWiA^[2] o „używanie pogardliwych określeń o charakterze antysemickim”.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Edward Etler w bazie filmpolski.pl
• Edward Etler w bazie IMDb (ang.)
• Edward Etler w bazie Filmweb
• Edward Etler na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Zdjęcia z filmów w reżyserii Edwarda Etlera w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”