Edward Szabelski
| Kapitan WP | |
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 13 października 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat | 1926 |
Edward Szabelski (ur. 13 października 1898 w Radoryżu, zm. 19 listopada lub 6 sierpnia[1] 1942 w Dachau) – polski duchowny katolicki, kapelan Wojska Polskiego.
Życiorys
Wychował się w rodzinie organistów. Jego ojcem był Franciszek Szabelski (1869–1935) organista w kościele św. Jana Chrzciciela w Sadownem. Jego brat Bolesław Szabelski był kompozytorem. W 1926 przyjął święcenia kapłańskie i rozpoczął pracę w diecezji lubelskiej.
12 czerwca 1934 Prezydent RP przeniósł go z pospolitego ruszenia do rezerwy duchowieństwa wojskowego z równoczesnym mianowaniem kapelanem rezerwy w duchowieństwie wojskowym wyznania rzymskokatolickiego i starszeństwem z dniem 1 lipca 1934, lokata 3., a minister spraw wojskowych powołał do służby czynnej i wyznaczył na stanowisko administratora parafii wojskowej Lida[2]. Z dniem 15 maja 1937 został przemianowany na kapelana służby stałej z tym samym starszeństwem i 2. lokatą[3]. Na stanowisku administratora parafii wojskowej Lida pozostał do mobilizacji w 1939[4].
W sierpniu 1939 został kapelanem 135 pułku piechoty, z którym po agresji III Rzeszy na Polskę przeszedł całą kampanię wrześniową i dostał się do niemieckiej niewoli[5]. Osadzono go w obozie Oflagu II B w Arnswalde[6] (obecnie Choszczno), gdzie prowadził regularną działalność duszpasterską wśród polskich jeńców.
Prawdopodobnie ze względu na rolę odgrywaną w środowisku jenieckim kapelani stali się wkrótce obiektem zainteresowania niemieckiej Abwehry. Pod koniec 1939 roku ks. Szabelskiego i trzech innych kapelanów z Oflagu II B odizolowano od reszty jeńców, a następnie przewieziono do Oflagu w Rotenburgu (zgromadzono tam także kapelanów z innych obozów jenieckich)[7]. Wiosną 1940 wraz z innymi kapelanami został formalnie zwolniony z niewoli i jako cywil przekazany Gestapo, a następnie osadzony w obozie w Buchenwaldzie (nr 31250[8]). W lipcu 1942 wraz z 50 innymi kapelanami został przeniesiony do KL Dachau, gdzie księży zmuszano do pracy ponad siły przy robotach ziemnych[7]. Szabelski zmarł z wycieńczenia 19 listopada 1942 roku. Jego prochy Niemcy przesłali mieszkającej w Sadownem rodzinie, gdzie na tamtejszym cmentarzu zostały pochowane.
W kościele św. Jadwigi Królowej w Choszcznie znajduje się tablica upamiętniająca ks. Szabelskiego oraz trzech innych kapelanów z Oflagu II B[7].
Przypisy
- ↑ Sz. Datner, 1964: Zbrodnie Wehrmachtu na jeńcach wojennych armii regularnych w II wojnie światowej. Wyd. MON, strona 359.
- ↑ Stanisław Podlewski, „Wierni Bogu i Ojczyźnie”, wyd. Novum 1985.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 277.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 408.
- ↑ Wiesław Jan Wysocki, „Kapelani Wrześniowi”, wyd. Rytm, Warszawa 2001.
- ↑ Janusz Pollack, „Jeńcy polscy w hitlerowskiej niewoli”, wyd. MON, Warszawa 1982.
- ↑ a b c Andrzej Szutowicz: Los kapelanów Oflagu II B Arnswalde (Choszczno) na tle losu jeńców kapelanów Wojska Polskiego. ordynariat.wp.mil.pl, 2007-01-01. [dostęp 2014-06-21].
- ↑ Sz. Datner, 1964: Zbrodnie Wehrmachtu na jeńcach wojennych armii regularnych w II wojnie światowej. Wyd. MON, strona 359.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Media użyte na tej stronie
Autor: Vtg, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób rodziny Szabelskich na cmentarzu w Sadownem
Autor: Vtg, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ryngraf księdza kapitana Edwarda Szabelskiego, wykonany przez jeńców Oflagu II B przed jego deportacją do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie
Autor: Vtgbart, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ksiądz Edward Szabelski, kapelan WP, ofiara KL Dachau