Edwin Hubble

Edwin Hubble
Ilustracja
Edwin Hubble (1931)
Data i miejsce urodzenia

20 listopada 1889
Marshfield, Missouri

Data i miejsce śmierci

28 września 1953
San Marino, Kalifornia

podpis

Edwin Powell Hubble (ur. 20 listopada 1889 w Marshfield w Missouri, zm. 28 września 1953 w San Marino w Kalifornii) – amerykański astronom, który jako pierwszy udowodnił, że tzw. mgławice spiralne są odległymi galaktykami znajdującymi się poza Drogą Mleczną[1]. Współodkrywca prawa Hubble’a-Lemaître’a razem z Georges’em Lemaître’em.

Życiorys

W latach młodości Hubble’a większe uznanie wzbudzały raczej jego osiągnięcia sportowe niż intelektualne – podczas jednych zawodów szkolnych w roku 1906 zdobył w różnych dyscyplinach sportowych (m.in. rzucie dyskiem, rzucie oszczepem i skoku wzwyż) siedem pierwszych i jedno trzecie miejsce. W tym samym roku ustanowił rekord w skoku wzwyż stanu Illinois.

Podczas studiów na Uniwersytecie Chicagowskim skoncentrował się na matematyce oraz astronomii, czego uwieńczeniem było uzyskanie tytułu Bachelor of Science w roku 1910.

Przez następne trzy lata studiował prawo na Uniwersytecie Oksfordzkim. Uzyskawszy tytuł magisterski (Master of Arts), powrócił do Stanów Zjednoczonych, gdzie został nauczycielem i trenerem koszykówki w New Albany w stanie Indiana.

Do astronomii Hubble powrócił w Obserwatorium Yerkes należącym do Uniwersytetu Chicagowskiego, gdzie uzyskał tytuł doktora w roku 1917. Dwa lata później otrzymał propozycję zatrudnienia w obserwatorium Mount Wilson w Pasadenie w Kalifornii, gdzie pracował aż do śmierci.

Walczył w obu wojnach światowych[2].

Odkrycia

W pracy naukowej zajmował się badaniem obiektów mgławicowych[2]. Jego przybycie do Mount Wilson zbiegło się w czasie z ukończeniem budowy najpotężniejszego wówczas na świecie Teleskopu Hookera o średnicy 100 cali. Dzięki poczynionym przy jego użyciu w latach 1923–1924 obserwacjom, Hubble ustalił ponad wszelką wątpliwość, że zaobserwowane już wcześniej z zastosowaniem słabszych instrumentów niewyraźne obiekty określane mianem mgławic nie znajdują się – jak dotychczas sądzono – w obrębie naszej galaktyki, lecz same stanowią odrębne galaktyki poza Drogą Mleczną. W 1924 roku odkrył cefeidy w kilku mgławicach (między innymi w M31)[2]. Swoje odkrycie opublikował 30 grudnia 1924 roku. Odkrycie to zmusiło astronomów do zmodyfikowania poglądów na strukturę kosmosu. Opracował klasyfikację galaktyk na podstawie kształtu oraz zaproponował schemat ich ewolucji[2].

W 1929 roku odkrył i obliczył wraz z Miltonem Humasonem zależność między odległością dzielącą galaktyki a prędkością, z jaką się od siebie oddalają (obecnie zależność ta określana jest mianem prawa Hubble’a-Lemaître’a, wcześniej nazywano ją prawem Hubble’a[3]). W tym celu Hubble użył wyznaczonych przez siebie odległości do galaktyk oraz ich prędkości ucieczki (przesunięć ku czerwieni) uzyskanych przez Humasona i (w większości) Vesto Sliphera. Idea oddalania się od siebie galaktyk doprowadziła w konsekwencji do powstania koncepcji Wielkiego Wybuchu i rozszerzania się Wszechświata[4].

Hubble odkrył także planetoidę (1373) Cincinnati[5] i kometę nieokresową C/1937 P1 (Hubble)[6].

Nagrody, wyróżnienia i upamiętnienie

Zobacz też

Przypisy

  1. Hubble Edwin Powell, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-07-24].
  2. a b c d Kamil Złoczewski: Kosmiczne zderzenie. Bliskie spotkanie galaktyk.. T. 3. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., 2010, s. 10, seria: Kosmos. Tajemnice Wszechświata. Encyklopedia Astronomii i Astronautyki.. ISBN 978-83-252-1354-1.
  3. Hubble’a prawo, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-08-24].
  4. Heller 1994 ↓, s. 45.
  5. (1373) Cincinnati w bazie Minor Planet Center (ang.)
  6. C/1937 P1 (Hubble) w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
  7. (2069) Hubble w bazie Minor Planet Center (ang.)
  8. Hubble on Moon (ang.). W: Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS Astrogeology Science Center, NASA. [dostęp 2022-08-24].

Bibliografia

  • Michał Heller: Wszechświat u schyłku stulecia. Kraków: Znak, 1994. ISBN 83-7006-348-9.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Studio portrait photograph of Edwin Powell Hubble (cropped).JPG
Studio Portrait of Edwin Powell Hubble. Photographer: Johan Hagemeyer, Camera Portraits Carmel. Photograph signed by photographer, dated 1931.
Gold Medal Royal Astronomical Society.png
This is the actual Gold Medal of the Royal Astronomical Society that was awarded to Asaph Hall in 1879.
Hubble 01.jpg
The Hubble Space Telescope (HST) begins its separation from Space Shuttle Discovery following its release on mission STS-82.
Edwin Hubble signature.svg
Signature of Edwin Hubble from Karel Hujer's Journal