Elfleda z Nortumbrii

Elfleda z Nortumbrii
Ælfflæd
Data i miejsce urodzenia

654
Nortumbria

Data i miejsce śmierci

713
Whitby Abbey

Przyczyna śmierci

naturalna

Miejsce spoczynku

Whitby Abbey

Zawód, zajęcie

benedyktynka, ksieni klasztoru w Whitby

Miejsce zamieszkania

Whitby Abbey

Wyznanie

rzymskokatolickie

Rodzice

Oswiu z Nortumbrii i Enfleda

Krewni i powinowaci

Aldfrith (brat przyrodni)
Alfrid (brat przyrodni)
Ealflaeda (siostra przyrodnia)
Egfryt (brat)
Ostryt (siostra)
Elfwine (brat)

Święta
Elfleda z Nortumbrii
Ælfflæd
Wspomnienie

8 lutego

Szczególne miejsca kultu

Whitby Abbey

Elfleda z Nortumbrii, Ælfflæd, Aelfleda (ur. 654 w Nortumbrii; zm. 8 lutego 713 Whitby Abbey) – anglosaska księżniczka, ksieni benedyktyńskiego klasztoru Whitby Abbey, święta kościoła katolickiego.

Elfleda była córką potężnego bretwalda Oswiu z Nortumbrii i jego trzeciej żony Enfledy[1] i wnuczką króla Edwina. Większość swego życia spędziła w klasztorze. Gdy była rocznym dzieckiem, ojciec oddał ją do zakonu Hartlepool Abbey[2], jako dziękczynienie za swoje zwycięstwo nad armią Pendy w bitwie pod Winwaed, by żyła w czystości na chwałę Boga[2][1]. Wraz z córką Oswiu przekazał klasztorowi znaczne nadania ziemskie, co pozwoliło Hildzie dwa lata później założyć nowy klasztor, w Streaneshalch (późniejsze Whitby), którego została ksienią. Zabrała tam ze sobą Elfledę[3].

Elfleda nie znała innego życia niż zakonne. Otrzymała staranne wykształcenie i była znana jako inteligentna, religijna i szczerze oddana Bogu zakonnica. Stephen Ripon w swoim Życiu biskupa Wilfryda nazywa ją wręcz świętą dziewicą. Po śmierci Oswiu w 670 roku dołączyła do niej w klasztorze jej matka, Enfleda. Kiedy po długiej chorobie zmarła Hilda, kierownictwo klasztoru objęły wspólnie Enfleda i Elfleda, a po śmierci matki, sama Elfleda[4]. W zarządzaniu klasztorem wspierał ją przez jakiś czas św. Trumwin, misjonarz, który odpoczywał tu po swej trudnej misji wśród Piktów[1].

Elfleda poszła w ślady matki i dołączyła do stronnictwa popierającego biskupa Wilfryda, stając się osobą o wielkich wpływach w nortumbryjskim kościele. Miała również znaczne wpływy polityczne, z racji swego pochodzenia i zaangażowania w sprawy bieżące. Beda twierdzi, że spotkała się ze św. Cuthbertem z Lindisfarne, który przekazał jej swoją wizję szybkiego końca rządów i rychłej śmierci jej brata Egfryta[5][6]. Historycy zauważają, że odegrała istotną rolę w rozstrzygnięciu sukcesji po Egfrycie, udzielając poparcia Aldfrithowi[7] (za radą Cuthberta[8]), a po jego śmierci również jego synowi Osredowi[9]. Próbowała również zażegnać konflikt między biskupem Wilfrydem a nortumbryjską rodziną panującą, z której sama pochodziła[10]. O mediację w tej sprawie prosił ją sam arcybiskup Canterbury Teodor[1]. Nie udało jej się to za życia króla Aldfritha, ale przekazał jej na łożu śmierci życzenie, by jego następca pojednał się z biskupem[1].

Św. Cuthbert był wielkim autorytetem dla Elfledy, która szukała u niego rady. Jej oddanie sięgało tak daleko, że gdy zmogła ją choroba, posłała posłańca z prośbą o jakiś przedmiot należący do niego, wierząc, że przyniesie jej uzdrowienie. Według legendy Cuthbert miał jej przysłać kawałek płótna, którym się przepasała i ozdrowiała w ciągu nocy[6]. Ich przyjaźń była tak silna, że Elfleda była przy translacji Cuthberta i osobiście owinęła jego szczątki w prześcieradło[1].

Elfleda zmarła 8 lutego 713 roku. Pochowano ją w opactwie Whitby, gdzie spoczywały już wcześniej szczątki jej dziada Edwina, ojca Oswiu i matki Enfledy[2]. Już za życia cieszyła się opinią świętej, a po śmierci i translacji jej kult dalej się rozwijał. Dniem jej wspomnienia jest 8 lutego.

Przypisy

  1. a b c d e f David Nash Ford: Early British Kingdoms: St. Aelfflaed, Abbess of Whitby. [dostęp 2012-01-19]. (ang.).
  2. a b c Beda, ks.3, rozdz.24
  3. Beda, "Live..."
  4. Kirby, s.52
  5. Colgrave, s.235
  6. a b Beda, "Żywot..."
  7. Yorke, s.118
  8. Kirby, s.92
  9. Yorke, s.125
  10. Kirby, s.122 i s.120

Bibliografia