Emeryk August Hutten-Czapski

Emeryk August Hutten-Czapski
Data i miejsce urodzenia	21 sierpnia 1897 ; Stańkawa
Data i miejsce śmierci	31 stycznia 1979 ; Rzym
	Poseł IV kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 8 września 1935; do 13 października 1938
Przynależność polityczna	Koło Emigracyjno-Kolonialne
	Odznaczenia

Emeryk Czapski w 1935

Emeryk August Wojciech Hutten-Czapski herbu Leliwa (ur. 21 sierpnia 1897 w Stańkawie k. Mińska Litewskiego, zm. 31 stycznia 1979 w Rzymie) – polski hrabia i polityk, dyplomata i wojskowy, baliw polskiej prowincji Zakonu Maltańskiego.

Życiorys

Emeryk August był synem ziemianina z Mińszczyzny, prezydenta miasta Mińska Litewskiego, Karola Czapskiego i Marii Leontyny z Pusłowskich. Był wnukiem kolekcjonera Emeryka Hutten-Czapskiego, kuzynem Józefa i Marii Czapskich. W wieku lat siedmiu utracił ojca. Nauki pobierał w internacie Benedyktynów w Ettal w Bawarii i na wydziale prawa uniwersytetu w Petersburgu. W czasie wojny bolszewickiej lat 1919–1921 pracował w Misji Żywnościowej im. Hoovera, potem jako delegat Zarządu Terenów Przyfrontowych i Etapowych przy Dowództwie 4 Armii generała Skierskiego. Traktat ryski (1921) przyniósł utratę większości rodzinnych majątków, które znalazły się na terenie sowieckiej Białorusi i Czapski (w 1922 adoptowany przez bezdzietnego Bogdana Czapskiego) wstąpił do polskiej służby państwowej, działając także w prywatnych organizacjach, m.in. jako:

Okres II Rzeczypospolitej

starosta w Stołpcach (1921–1923),
prezes Powiatowego Związku Ziemian pow. słonimskiego (1925–1931),
radca Wileńskiej Izby Rolniczej (1933–1939),
poseł z województwa nowogródzkiego na Sejm III i IV kadencji (wybierany w wyborach w 1930 i 1935), gdzie pracował w komisjach budżetowej, oświatowej i spraw zagranicznych i jako prezes sejmowo-senackiej komisji leśnej (podczas III kadencji reprezentował Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem, a podczas IV kadencji początkowo Koło Rolników Sejmu i Senatu, a od 1937 Koło Emigracyjno-Kolonialne).

Druga wojna światowa

80. urodziny Bogdana Czapskiego w 1931, E. A. Czapski 2. od lewej

delegat PCK we Francji (1939–1940),
delegat Dyrektora Biur Polskich (rodzaj ambasady) w Afryce Północnej (1941–1943),
konsul generalny RP w Afryce Północnej (1943),
kierownik Wydziału Uchodźczego w emigracyjnym MSZ w Londynie (1944),
doradca polityczny w randze podpułkownika w Polskiej Misji Wojskowej przy Naczelnym Dowództwie Alianckich Sił Ekspedycyjnych. Jako taki przekroczył Ren wraz z 1 Dywizją Pancerną gen. Stanisława Maczka, i odkrył w Norymberdze skradziony przez hitlerowców ołtarz Wita Stwosza z Krakowa.

Na emigracji

referent Rządu RP na wygnaniu w sprawach polskich więźniów obozów KZ Oberlangen, Mauthausen, Gusen i Dachau,
przedstawiciel II Korpusu Polskiego przy Allied High Commission we Włoszech,
Przeor (Baliw) polskich rycerzy maltańskich, prezes Związku Kawalerów Maltańskich w Polsce (1946–1975), kanclerz światowej organizacji Zakonu Maltańskiego,
inicjator zbiórki pieniężnej na cele odbudowy zamku warszawskiego (1972),
delegat Związku Rodziny Czapskich do spraw Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego w Krakowie (1962–1970). Jako taki przekazał muzeum cenne egzemplarze rycin i starodruków polskich,
w latach 1968–1979 prezes Fundacji Rzymskiej im. Margrabiny J. S. Umiastowskiej (jego sekretarzem był wówczas Adam Broż^[1]),
jeden z inicjatorów powstania Cmentarza Polskiego w Rzymie, na którym spoczywa wraz z matką (zm. 1965).

Rodziny nie założył. Według relacji Jerzego Vetulaniego Hutten-Czapski był osobą homoseksualną^[2].

↑ Adam Broż. Emeryk Hutten Czapski, jr: wspomnienia sekretarza. „Prace Komisji Historii Nauki PAU”. 13, s. 117–128, 2014.
↑ Marcin Rotkiewicz: Mózg i błazen. Rozmowa z Jerzym Vetulanim. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2015, s. 102. ISBN 978-83-8049-092-5.
↑ 27 marca 1944 Dz.U.R.P. z 1945 r. Nr 1. s. 7.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Emeryk Hutten-Czapski jr: życiorys. czapscy.org.pl. [dostęp 2017-05-26].
↑ ^a ^b ^c Stefan Krzysztof Kuczyński (red.): Zakon Maltański w Polsce. Warszawa: DiG, 2000, s. 205.
↑ Nadany przez papieża Jana Pawła II (Edward Borowski: Emeryk Hutten Czapski 1897–1979: Szkic biograficzny i wspomnienia współczesnych. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy, 1986, s. 54. ISBN 0-948-668-30-X)


Data i miejsce urodzenia	21 sierpnia 1897 Stańkawa
Data i miejsce śmierci	31 stycznia 1979 Rzym
Poseł IV kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od 8 września 1935 do 13 października 1938
Przynależność polityczna	Koło Emigracyjno-Kolonialne

Odznaczenia