Eratostenes

Eratostenes
Ἐρατοσθένης
Ilustracja
Eratostenes z Cyreny (nowożytna rycina)
Data i miejsce urodzenia

276 p.n.e.
Cyrena

Data śmierci

194 p.n.e.

XIX-wieczna rekonstrukcja mapy świata Eratostenesa

Eratostenes (gr. Ἐρατοσθένης Eratosthenes; ur. 276 p.n.e. w Cyrenie, zm. 194 p.n.e.) – grecki matematyk, astronom, filozof, geograf i poeta. W 255 p.n.e. przeniósł się do Aleksandrii[1].

Wyznaczył obwód Ziemi (zob. opis eksperymentu) oraz oszacował odległość od Słońca i Księżyca do Ziemi. Twierdził, że, płynąc na zachód od Gibraltaru, można dotrzeć do Indii. Jako pierwszy zaproponował wprowadzenie roku przestępnego, czyli wydłużonego o jeden dodatkowy dzień w kalendarzu[2] (por. Dekret z Kanopos). Opracował katalog 675 gwiazd[2]. Skonstruował mezolabium[3].

Najważniejsze dzieła Eratostenesa to:

  • Geographica – trzytomowe dzieło zawierające podstawy geografii matematycznej i geografii fizycznej (zachowane we fragmentach)
  • Catasterismi – dzieło astronomiczne
  • Peri komodias – rozprawa o dawnej komedii

Był również badaczem twórczości Homera – ustalił datę zdobycia Troi na rok 1184 p.n.e., czyli nieodbiegającą od współczesnych szacunków[4]. Podał sposób znajdowania liczb pierwszych – sito Eratostenesa. W 236 p.n.e. przejął po Apolloniosie z Rodos zarządzanie Biblioteką Aleksandryjską[1].

W wieku 82 lat, nie mogąc pogodzić się z utratą wzroku, zagłodził się na śmierć[5][6].

Prace matematyczne Eratostenesa są znane głównie z pism Pappusa z Aleksandrii, zaś jego opisy geograficzne z ksiąg Strabona[6].

Przypisy

  1. ↑ a b Eratostenes z Cyreny, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-05-11].
  2. ↑ a b J. J. O’Connor, E. F. Robertson: Eratosthenes of Cyrene. O’Connor. [dostęp 2017-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-15)]. (ang.).
  3. ↑ Matematyka, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1990 (Encyklopedia szkolna), s. 190, ISBN 83-02-02551-8.
  4. ↑ Eratostenes. historia.info.pl. [dostęp 2017-05-11]. (pol.).
  5. ↑ Henry Smith Williams, Edward Huntington Williams: A history of science. T. 1. Charleston, S.C.: BiblioBazaar, 2007, s. 188. ISBN 978-1-4346-1615-9. (ang.).
  6. ↑ a b Eratosthenes, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2017-05-11] (ang.).

Bibliografia

  • Wielka Historia Świata, t. 8, Polskie Media Amer-Com, 2005, s. 188–191, ISBN 83-7425-033-X.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Mappa di Eratostene.jpg
19th century reconstruction of Eratosthenes' map of the known world, c. 194 BC.