Eugen Brachvogel

Eugen Brachvogel

Pater Eugen

Prałat Honorowy Jego Świątobliwości
ks. Eugen Brachvogel
Data i miejsce urodzenia	8 października 1882 Bisztynek
Data i miejsce śmierci	26 lutego 1942 Malbork
Rektor seminarium duchownego w Braniewie
Okres sprawowania	1927–1930
Wyznanie	rzymskokatolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	11 lutego 1906

Eugen Brachvogel (ur. 8 października 1882 w Bisztynku, zm. 26 lutego 1942 w Malborku) – ksiądz katolicki, rektor seminarium duchownego w Braniewie, prałat honorowy Jego Świątobliwości^[1]; wybitny uczony, historyk, pisarz, wychowawca i duszpasterz i społecznik działający na Warmii w pierwszej połowie XX wieku^[2].

Życiorys

Wieża Kopernika, w której w 1912 Brachvogel założył muzeum astronoma

Sala Kopernika w wieży, 1933 rok

Za skrzyżowaniem po prawej budynek Kamiennego Domu, w którym najpierw się uczył, a następnie został rektorem Eugen Brachvogel, na wprost, na końcu Collegienstraße, kościół gimnazjalny

Kościół w Nowej Pasłęce, wybudowany staraniem księdza w latach 1924–1926

Cmentarz św. Magdaleny w Braniewie, na którym został pochowany Eugen Brachvogel

Eugen Brachvogel urodził się 8 października 1882 w Bisztynku, jako drugie dziecko spośród sześciorga rodzeństwa w rodzinie Roberta Brachvogela i Kathariny z d. Müller. Robert Brachvogel, syn kuśnierza z Bartoszyc, był sekretarzem sądowym w Bisztynku^[3].

Eugen Brachvogel pobierał najpierw prywatne nauki, a od Wielkanocy 1896 w gimnazjum w Reszlu, gdzie zamieszkał w konwikcie biskupim. Był jednym z najlepszych uczniów. 18 lutego 1902 uzyskał tam świadectwo dojrzałości^[4]. Następnie studiował w Państwowej Akademii w Braniewie (zamieszkał w tym czasie w słynnym Kamiennym Domu). 11 lutego 1906 roku przyjął święcenia kapłańskie w katedrze fromborskiej z rąk biskupa warmińskiego Andreasa Thiela.

Przez 10 lat był wikarym we Fromborku, gdzie poświęcił się badaniom nad dziełem Kopernika. W 1912 stworzył pierwszą izbę muzealną dotyczącą Kopernika na Wzgórzu Katedralnym, na poddaszu Wieży Kopernika^[5] (współcześnie to Muzeum Mikołaja Kopernika oraz Muzeum Pomnika Historii Frombork Zespół Katedralny). Uzyskał też zezwolenie na utworzenie muzeum biskupiego i kapitulnego. Uporządkował również archiwum biskupie i katedralne oraz przeniósł Muzeum Warmińskie z Braniewa do Fromborka. W 1921 biskup Bludau mianował go subregensem (wicerektorem) seminarium duchownego w Braniewie, w 1927 został jego rektorem.

W latach 1924–1926 wybudował w pobliskiej wiosce rybackiej Nowa Pasłęka neobarokową kaplicę (współcześnie kościół filialny pw. Matki Boskiej Miłosierdzia)^[6]. Nowa Pasłęka pozostawała zawsze blisko sercu kapłana. Przebywając w Braniewie co niedzielę przychodził tu pieszo, by odprawiać mszę św. dla mieszkańców. Oprócz świątyni utworzył w 1924 roku we wsi, w budynku w Pfahlbude, schronisko młodzieżowe, które przyjmowało gości od maja 1925 roku^[1][4]. Ponadto założył tu chór i sekcję orkiestry dętej, w którą zaangażował aż 30 mężczyzn i którą prowadził (sam ponadto grał na skrzypcach). Dla młodych kobiet ze wsi organizował w okresie zimowym po mszy św. zajęcia praktyczne prowadzone przez nauczycieli z Braniewa^[7].

W 1931 przejął parafię w Chruścielu k. Braniewa. W 1937 został proboszczem w Jasnej w Prusach Zachodnich (obecnie w gminie Dzierzgoń), gdzie kontynuował badania z zakresu historii Warmii oraz nad spuścizną Mikołaja Kopernika^[2].

Jest autorem blisko 500 publikacji^[8] drukowanych w Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands. Był członkiem Warmińskiego Towarzystwa Historycznego oraz Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina^[1].

Eugen Brachvogel prowadził ascetyczny tryb życia, nie pił, nie palił, rozwijał ruch abstynencki, skromnie się ubierał, drogę z Braniewa do Nowej Pasłęki (ok. 8 km), by odprawić niedzielną mszę św. w kościele Matki Boskiej Miłosierdzia, najczęściej przemierzał pieszo. Przez wiernych nazywany był pater Eugen^[7].

Zmarł w szpitalu w Malborku 26 lutego 1942 roku. Nabożeństwo pogrzebowe zostało odprawione 3 marca 1942 w kościele św. Katarzyny w Braniewie, przewodził mu ks. dr Ernst Borchert, siostrzeniec ks. Brachvogela. Następnie kondukt żałobny przeszedł obok Kamiennego Domu na cmentarz św. Magdaleny na Koźlinie (przedwojenna dzielnica Braniewa), gdzie kapłan został pochowany^[4][9].

Przypisy