Europa Wschodnia

Europa Wschodnia

Europa Wschodnia – termin określający wschodnią część kontynentu europejskiego. Region ten jest różnie definiowany.

Definicje

Według ONZ

Grupa Ekspertów ONZ ds. Nazw Geograficznych

Grupa Ekspertów ONZ ds. Nazw Geograficznych, wchodząca w skład Wydziału Statystycznego Rady Gospodarczej i Społecznej ONZ, została założona w celu rozpatrzenia technicznych problemów standaryzacji nazw geograficznych. Grupa ta składa się z ekspertów wchodzących w skład różnych sekcji geograficznych i językowych, powołanych podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Standaryzacji Nazw Geograficznych.

W skład sekcji „Europa Wschodnia oraz Azja Północna i Środkowa” wchodzą przedstawiciele następujących państw europejskich^[1]:

      – kraje bezwzględnie zaliczane do Europy Wschodniej

      – kraje czasami zaliczane do Europy Wschodniej

•  Białoruś
•  Bułgaria
•  Rosja
•  Ukraina

Sekcję tę tworzą również następujące państwa azjatyckie: Armenia, Azerbejdżan, Mongolia, Uzbekistan i Kirgistan.

Ponieważ poszczególne państwa mają pełną dowolność w wyborze sekcji regionalnej, do której będą należeć, podział taki nie jest formalny.

Wydział Statystyczny ONZ

Wielkie regiony Europy według klasyfikacji statystycznej ONZ. Legenda:

     Europa Wschodnia

Europa wschodnia według bazy danych The World Factbook CIA

Dwa wielkie regiony kulturowe Europy: cywilizacji wschodniej (oznaczony na szaro) i cywilizacji zachodniej (oznaczony na czerwono)

Mapa głównych cywilizacji według Huntingtona. Cywilizacja bizantyjsko-prawosławna oznaczona jest kolorem błękitnym

Europa Środkowo-Wschodnia w koncepcji Międzymorza (kolor jasnozielony to tereny białoruskie i ukraińskie, od 1921 r. należące do ZSRR)

Według podziału używanego przez Wydział Statystyczny Organizacji Narodów Zjednoczonych do własnych celów^[2] w skład Europy Wschodniej wchodzą:

•  Białoruś
•  Bułgaria
•  Czechy
•  Mołdawia
•  Polska
•  Rumunia
•  Rosja
•  Słowacja
•  Ukraina
•  Węgry

Zakwalifikowanie konkretnych państw lub obszarów do danego regionu ma na celu ułatwienie badań statystycznych i nie jest wyrazem uznania przez Organizację Narodów Zjednoczonych przynależności politycznej lub innej danego państwa lub obszaru^[3].

Grupa regionalna w ONZ

Kraje członkowskie ONZ samodzielnie decydują o swojej przynależności do poszczególnej grupy regionalnej ONZ. W ONZ do Eastern European Group przystąpiły^[4]:

•  Albania
•  Armenia
•  Azerbejdżan
•  Białoruś
•  Bośnia i Hercegowina
•  Bułgaria
•  Chorwacja
•  Czarnogóra
•  Czechy
•  Estonia
•  Gruzja
•  Litwa
•  Łotwa
•  Macedonia Północna
•  Mołdawia
•  Polska
•  Rosja
•  Rumunia
•  Turcja
•  Serbia
•  Słowacja
•  Słowenia
•  Ukraina
•  Węgry

Turcja jednocześnie przystąpiła i do Asia-Pacific Group.

Według klasyfikacji CIA

Amerykańska Centralna Agencja Wywiadowcza, w swoim corocznym raporcie The World Factbook^[5], do krajów Europy Wschodniej zalicza:

•  Białoruś
•  Estonia^[6]
•  Litwa
•  Łotwa
•  Mołdawia
•  Ukraina

Natomiast do krajów Europy Południowo-Wschodniej CIA zalicza:

•  Albania
•  Bułgaria
•  Bośnia i Hercegowina
•  Chorwacja
•  Czarnogóra
•  Serbia
•  Macedonia Północna
•  Rumunia
•  Turcja jednocześnie zaliczana i do Azji Południowo-Zachodniej

 Rosja zaklasyfikowana jest jako państwo transkontynentalne.

Klasyfikacja polityczna

Klasyfikacja polityczna podczas zimnej wojny

• Podczas zimnej wojny termin ten określał państwa Europy które, po opanowaniu przez ZSRR, pozostały pod wpływem Związku Radzieckiego lub przynależały do tzw. bloku wschodniego (np. kraje bałtyckie czy Polska).

Klasyfikacja kulturowa

Europa Wschodnia według Grupy Ekspertów ds. Nazw Geograficznych.

Europa Wschodnia, w znaczeniu kulturowym, należy do bizantyjsko-prawosławnego (bizantyjsko-słowiańskiego) kręgu kulturowego – pod względem kulturowym zalicza się do niej następujące państwa:

•  Rosja
•  Białoruś
•  Ukraina
•  Mołdawia

Ponadto, do kręgu tego należą następujące państwa Europy Południowo-Wschodniej:

•  Albania
•  Bośnia i Hercegowina
•  Bułgaria
•  Czarnogóra
•  Grecja
•  Macedonia Północna
•  Serbia (poza Wojwodiną i Belgradem – Europa Środkowa)

 Rumunia przynależy częściowo do Europy Wschodniej (Mołdawia zachodnia), Południowo-Wschodniej (Wołoszczyzna) i Środkowej (Siedmiogród, Banat, Bukowina).

• 

  Wspólnota Niepodległych Państw (CSTO i GUAM)

• 

       Kraje CISFTA

  .
• 

  Związek Rosji i Białorusi

• 

  Unia Euroazjatycka: członkowie i kraje kandydujące

Definicja kulturowa

Naukowcy zajmujący się podziałami Europy wyraźnie odróżniają, w ujęciu kulturowym, Europę Południowo-Wschodnią: dawne bizantyjskie cesarstwo wschodnie i państwa stworzone przez Słowian na Półwyspie Bałkańskim – terytorium niegdyś podbite przez Imperium Osmańskie, od Europy Wschodniej, której centrum kulturowym jest Rosja, mająca za sobą doświadczenie wieloletniego jarzma tatarskiego i która wykształciła swój specyficzny model kulturowy^[7].

• 

  Dystrybucja cyrylicy.

• 

       Kraje, gdzie język wschodniosłowiański jest językiem urzędowym

Zobacz też

• GUAM
• Wspólnota Niepodległych Państw
• Europa Środkowo-Wschodnia
• Europa Południowo-Wschodnia
• Środek Europy
• Bałkany
• Nowa Europa Wschodnia
• blok wschodni

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Grupa Ekspercka ONZ ds. Nazw Geograficznych – grupy robocze. unstats.un.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-24)].
• Europa w podziale statystycznym ONZ