Ewa Łętowska

Ewa Łętowska

Ewa Łętowska (2017)
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	22 marca 1940 Warszawa
Profesor nauk prawnych
Specjalność: prawa człowieka, prawo administracyjne, prawo cywilne, prawo konstytucyjne
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1968 – nauki prawne Uniwersytet Warszawski
Habilitacja	1975 – nauki prawne Uniwersytet Warszawski
Profesura	16 października 1985
Polska Akademia Nauk / Umiejętności
Status PAN	członek rzeczywisty (2010)
Status PAU	członek korespondent (1997)
Doktor honoris causa Uniwersytet Gdański – 2008 Akademia Pedagogiki Specjalnej – 2009 Uniwersytet Warszawski – 2016
Rzecznik praw obywatelskich
Okres spraw.	1988–1992
Następca	Tadeusz Zieliński
Sędzia Trybunału Konstytucyjnego
Okres spraw.	2002–2011
Odznaczenia

Z Ireną Lipowicz, Adamem Zielińskim, Andrzejem Zollem i Adamem Bodnarem w Sejmie (2015)

Andrzej Wróbel i Ewa Łętowska (2011)

Ewa Anna Łętowska z domu Ołtarzewska (ur. 22 marca 1940 w Warszawie) – polska prawniczka, specjalistka w zakresie prawa cywilnego, konstytucyjnego, administracyjnego oraz praw człowieka, profesor nauk prawnych (1985). Od 1985 profesor w Instytucie Nauk Prawnych PAN; członkini Polskiej Akademii Nauk (członek rzeczywisty od 2010) oraz Polskiej Akademii Umiejętności (członek korespondent od 1997). Rzecznik praw obywatelskich (1988–1992), będąca pierwszą osobą sprawującą ten urząd w Polsce. W latach 1999–2002 sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, a w latach 2002–2011 sędzia Trybunału Konstytucyjnego, członkini komitetu redakcyjnego miesięcznika „Państwo i Prawo”^[1].

Życiorys

Ukończyła w 1962 studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1963–1965 odbyła aplikację sądową. W 1968 została doktorem nauk prawnych, w 1975 uzyskała stopień doktora habilitowanego z zakresu prawa cywilnego. W 1985 otrzymała tytuł profesora nauk prawnych. W latach 1977–1987 kierowała Zespołem Prawa Cywilnego w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. Wypromowała dwoje doktorów^[2].

Po wprowadzeniu w Polsce instytucji rzecznika praw obywatelskich została pierwszą osobą pełniącą tę funkcję. Stanowisko to zajmowała od 1 stycznia 1988 do 13 lutego 1992. W latach 1999–2002 orzekała jako sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zajmowała się działalnością ekspercką w ramach Międzynarodowej Organizacji Pracy^[3].

28 maja 2002 objęła obowiązki sędziego Trybunału Konstytucyjnego. Została rekomendowana przez posłów SLD, PSL i UP^[4]. Po zakończeniu dziewięcioletniej kadencji w 2011^[5] przeszła w stan spoczynku.

Była profesorem w Instytucie Nauk Prawnych PAN^[2], wykładała na Université Panthéon-Sorbonne w Paryżu, prowadziła odczyty i wykłady na innych uniwersytetach w Europie. Opublikowała liczne prace naukowe z zakresu prawa cywilnego, konstytucyjnego i ochrony konsumentów. Autorka eseistyki i publicystyki prawniczej^[6], a także publikacji popularyzatorskich.

Członkostwo w instytucjach i organizacjach

• Polska Akademia Umiejętności (członek korespondent od 1997)^[7][8]
• Polska Akademia Nauk (członek korespondent od 1997, członek rzeczywisty od 2010)^[8]
• Komitet Nauk Prawnych PAN^[9]
• Centralna Komisja do Spraw Stopni i Tytułów (1997–1999)^[1]
• Académie internationale de droit comparé w Paryżu
• Rada Europejskiej Fundacji Praw Człowieka^[3]
• Komitet Helsiński
• Stowarzyszenie Collegium Invisibile^[10]
• Rada programowa Archiwum im. Wiktora Osiatyńskiego^[11]
• Rada Fundacji „Instytut Artes Liberales”^[6]

Życie prywatne

Mężem Ewy Łętowskiej był Janusz Łętowski (1939–1999), profesor nauk prawnych, sędzia Sądu Najwyższego, a także krytyk muzyczny.

Znawczyni muzyki, zwłaszcza opery. Krytyczka muzyczna w mediach i konsultantka podczas przygotowywania przedstawień operowych. Również w rozważaniach prawniczych Ewa Łętowska często za punkt wyjścia do rozważań przyjmowała libretta operowe^[3]. Zgromadziła obszerną kolekcję wydawnictw muzycznych^[12].

Odznaczenia i wyróżnienia

W 1996 została odznaczona przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[13]. W 2011 prezydent Bronisław Komorowski nadał jej Krzyż Komandorski z Gwiazdą tego orderu^[14]. W 1979 odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi^[1].

Otrzymała doktoraty honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego (2008)^[15], Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej (2009)^[3][16] i Uniwersytetu Warszawskiego (2016)^[17].

W 1995 wyróżniona przez Fundację im. Friedricha Eberta („Human Rights 1994”) za działalność w zakresie ochrony praw człowieka i umacnianie zasad państwa prawa. W 2000 uhonorowana Medalem „Zasłużony dla Tolerancji” przyznawanym przez Fundację Ekumeniczną oraz Nagrodą Naukową im. Mikołaja Kopernika miasta Krakowa w dziedzinie ekonomii^[3]. Została wyróżniona tytułem „Kobieta Roku” przez miesięcznik „Twój Styl”^[18]. W 2011 władze Polskiego Czerwonego Krzyża przyznały jej Odznakę Honorową PCK I stopnia^[19]. W 2013 została laureatką Nagrody za Odważne Myślenie im. Barbary Skargi przyznawanej przez Konfederację Lewiatan i Fundację na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi^[20].

Wybrane publikacje

Publikacje naukowe

• Umowa o świadczenie przez osobę trzecią, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1970.
• Wzorce umowne: ogólne warunki, wzory, regulaminy, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1975.
• Poradnik konsumenta (współautor z Krystyną Wójcik), Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1983.
• Komentarz do ogólnych warunków umów konsumenckich (współautor z Czesławą Żuławską), Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1986.
• Podstawy prawa cywilnego, Ecostar, Warszawa 1993.
• Po co ludziom konstytucja, Exit, Warszawa 1994.
• La constitution, oeuvre de la société?, Schulthess Polygraphischer, Zurych 1995.
• The commissioner for citizens' rights in Central and Eastern Europe: the Polish experience, Saint Louis Univ. School of Law and Warsaw Univ. School of Law, Saint Louis 1996.
• Sąd Najwyższy USA. Prawa i wolności obywatelskie (współautor z Rogerem Goldmanem i Stanisławem Frankowskim), Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE, Warszawa 1997.
• Courts and tribunals under the constitution of Poland, Saint Louis Univ. School of Law and Warsaw Univ. School of Law, Saint Louis 1997.
• Prawo umów konsumenckich, C.H. Beck, Warszawa 1999.
• Prawo zobowiązań – część ogólna (redaktor), C.H. Beck, Warszawa 1999.
• Bezpodstawne wzbogacenie, C.H. Beck, Warszawa 2000.
• Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów: komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2000.
• Ochrona niektórych praw konsumentów: komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2001.
• Zbieg norm w prawie cywilnym, C.H. Beck, Warszawa 2002.
• Nieuczciwe klauzule w prawie umów konsumenckich (współredaktor), C.H. Beck, Warszawa 2004.
• Europejskie prawo umów konsumenckich, C.H. Beck, Warszawa 2004.
• Umowy odnoszące się do osób trzecich, C.H. Beck, Warszawa 2006.
• Prawo intertemporalne w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego (redaktor), Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2008, ISBN 978-83-7526-821-8.

Publikacje popularyzatorskie

• Baba na świeczniku (Ewa Łętowska w rozmowie z Mariuszem Janickim i Stanisławem Podemskim), Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1992, ISBN 8370663238.
• Jak zaczynał Rzecznik Praw Obywatelskich (felietony 1988–1991), Agencja Master, Łódź 1992, ISBN 83-85782-00-1.
• Rzeźbienie państwa prawa: 20 lat później (Ewa Łętowska w rozmowie z Krzysztofem Sobczakiem), Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2012, ISBN 978-83-264-3896-7.
• O prawie i o mitach (współautorka z Krzysztofem Pawłowskim), Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2013, ISBN 978-83-264-4476-0.
• O prawie i o operze (współautorka z Krzysztofem Pawłowskim), Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2014, ISBN 978-83-264-3354-2.
• Matylda i Gala Stulecia (współautorka z Krzysztofem Pawłowskim), Teatr Wielki – Opera Narodowa, Warszawa 2016, ISBN 978-83-65161-77-2.
• Jak urządzić Skrzatowisko? (współautorka z Krzysztofem Pawłowskim), Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2018, ISBN 978-83-65853-56-1.
• Projekt M. / ACUS (współautorka z Krzysztofem Pawłowskim), Wydawnictwo Arche, Sopot 2020, ISBN 978-83-88445-47-7.
• O wygaszaniu państwa prawa (współautorka z Jerzym Zajadłą), Wydawnictwo Arche, Sopot 2020, ISBN 978-83-88445-37-8.

Przypisy

Bibliografia

• Nota biograficzna na stronie Trybunału Konstytucyjnego. [dostęp 2021-03-02].
• Prof. zw. dr hab. czł. rzecz. PAN Ewa Łętowska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2018-09-06] .