F-1 (reaktor)
F-1 (ros. ф-1 lub reaktor radziecki) – pierwszy w Związku Radzieckim i Europie reaktor jądrowy.
Reaktor zbudowano pod kierunkiem Igora Kurczatowa w "Laboratorium nr 2" należącym do IAE. Kurczatow uznał, że łatwiej będzie wytworzyć bombę atomową przez oddzielenie chemicznie uzyskanego w reaktorze jądrowym plutonu niż przez wzbogacanie uranu.
Projekt zaczęto realizować w 1943 roku, w grudniu tego roku udało się uzyskać pierwszy kilogram uranu. Uran formowano w cylindry o średnicy 32 mm i długości 100 mm.
Reaktor zbudowano jako blok grafitu w kształcie walca z kopułą o średnicy 7,5 m, pełniący rolę moderatora. W grafitowym bloku w licznych otworach, w centralnej części bloku o średnicy około 6 m umieszczono paliwo zawierające niewzbogacony metaliczny uran, pręty regulacyjne zawierały kadm. Reaktor nie miał chłodzenia. Reaktor mógł uzyskać moc od 0,1 do 100 kW.
Budowa budynku z dołem o głębokości i średnicy 7 m na reaktor zakończyła się w lipcu 1946 roku. Cały reaktor układano ręcznie, na dole same bloki grafitu, w listopadzie rozpoczęto układać bloki z otworami na paliwo i pręty sterujące. Bloki grafitu reaktora miały wymiary 100×100×60 mm, te umieszczane w rdzeniu reaktora miały po 3 otwory na paliwo, pręty regulacyjne oraz urządzania pomiarowe. Układanie reaktora zakończono 25 grudnia, sprawdzono działanie urządzeń i rozpoczęto podnoszenie prętów regulacyjnych. Stan krytyczny osiągnął 25 grudnia 1946 roku około godziny 18 czasu lokalnego.
Reaktor służył do doświadczeń nad sterowaniem reaktorem, szkolenia obsługi reaktorów, badania i kalibracji mierników promieniowania, oraz produkcji plutonu.
W 1949 roku z przereagowanego uranu uzyskano 4 kg plutonu, który posłużył do eksperymentów z bombą atomową w sierpniu 1949 roku.
Zobacz też
Bibliografia
- Ryszard Szepke, 1000 słów o atomie i technice jądrowej, Warszawa: MON, 1982, ISBN 83-11-06723-6, OCLC 835943619.
Linki zewnętrzne
- F-1 był pierwszy (ros.)
Media użyte na tej stronie
(c) RIA Novosti archive, image #500897 / Prihodko / CC-BY-SA 3.0
“Control panel of the first Russian nuclear reactor”. Control panel of the first Russian nuclear reactor launched in December 1946. The Kurchatov Institute of Atomic Energy, now the Kurchatov Institute Russian Research Centre.