Fedor von Bock

Fedor von Bock
Ilustracja
(c) Bundesarchiv, Bild 146-1977-120-11 / CC-BY-SA 3.0

Feldmarszałek Fedor von Bock
feldmarszałek feldmarszałek
Data i miejsce urodzenia

3 grudnia 1880
Küstrin, Królestwo Prus, Cesarstwo Niemieckie

Data i miejsce śmierci

4 maja 1945
Oldenburg, III Rzesza

Przebieg służby
Lata służby

1898–1945

Siły zbrojne

Kaiserstandarte.svg Armia Cesarstwa Niemieckiego
War Ensign of Germany (1921–1933).svg Reichswehra
Balkenkreuz.svg Wehrmacht

Stanowiska

dowódca:
Grupy Armii Północ,
Grupy Armii B,
Grupy Armii „Środek”,
Grupa Armii Południe

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa;
II wojna światowa

podpis
Odznaczenia
Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego Order „Pour le Mérite” Order Domowy Królewski Hohenzollernów z Mieczami na Wojennej Wstędze Krzyż Żelazny I Klasy, ponowne nadanie w 1939 Krzyż Żelazny II Klasy, ponowne nadanie w 1939 Krzyż Honorowy dla Walczących na Froncie (III Rzesza) Odznaka za 40-letnią Służbę w Heer lub Kriegsmarine Medal Pamiątkowy 13 marca 1938 Medal Pamiątkowy 1 października 1938 Kawaler Orderu Korony Wirtemberskiej Krzyż Hanzeatycki Hamburski Krzyż Hanzeatycki Bremeński Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Korony Włoch Order Lwa Zeryngeńskiego (Badenia) Order Michała Walecznego I klasy (Rumunia) Komandor Orderu Zasługi Wojskowej (Bułgaria) Krzyż Zasługi Wojskowej (w czasie wojny)

Fedor von Bock (ur. 3 grudnia 1880 w Kostrzynie, zm. 4 maja 1945 w Oldenburgu) – niemiecki wojskowy, feldmarszałek.

Do wybuchu II wojny światowej

Urodził się 3 grudnia 1880 w Kostrzynie nad Odrą (niem. Küstrin), jako syn generała majora Moritza Bocka i Olgi, siostry Ericha von Falkenhayna.

W 1889 roku dołączył jako kadet do Akademii Wojskowej w Berlinie. W 1898 Fedor von Bock jako porucznik został przydzielony do V pułku. W 1905 został mianowany adiutantem, zaś w dwa lata później adiutantem pułkowym. W 1910 został skierowany na dwuletni kurs do Sztabu Generalnego.

W czasie I wojny światowej von Bock pracował w Sztabie Generalnym. W 1916 awansował na stopień majora. W kwietniu 1918 został odznaczony orderem Pour le Mérite. Po zakończeniu wojny w 1919 Fedor von Bock pozostał w Reichswehrze. Tam też 1 lutego 1929 został promowany do stopnia Generalmajor, zaś 1 lutego 1931 do stopnia Generalleutnant.

W okresie międzywojennym brał aktywny udział w organizowaniu niemieckich sił zbrojnych[1].

Na początku 1931 został mianowany dowódcą II Okręgu Wojskowego, mającego siedzibę w Szczecinie. W 1934 roku utrzymywał się na stanowisku dowódcy 2. dywizji piechoty. W 1936 ożenił się z Wilhelminą von der Osten, która urodziła mu córkę. Jesienią 1936 podczas nowych zmian personalnych został mianowany dowódcą 3. Grupy Armii, która znajdowała się razem ze sztabem w Dreźnie.

1 marca 1938 awansował na stopień Generalobersta. W 1938 podczas zajmowania Austrii przez wojska niemieckie został wyznaczony na głównodowodzącego wojsk interwencyjnych. Wydany przez niego rozkaz z dn. 11 marca 1938 stwierdzał:

„...Jeżeli jakieś grupy ludności (niem. Bevölkerungsteile) będą uczestniczyły w walce, należy bezwzględnie zastosować prawo wojenne. To samo dotyczy wrogich wystąpień jakiegokolwiek rodzaju, a więc wszelkich form biernego oporu przeciwko zarządzeniom i przedsięwzięciom armii niemieckiej...”.

Rok 1939 i 1940

Fedor von Bock uczestniczył w agresji na Polskę w 1939 i był dowódcą Grupy Armii „Nord” nacierającej na Polskę z Prus Wschodnich i Pomorza Gdańskiego. Walcząc w Polsce, po ciężkich bojach, jego wojska opanowały „korytarz pomorski” rozbijając armię „Pomorze” i „Modlin”, na północnym Mazowszu. 8 września Bock wydał rozkaz, w którym nakazywał m.in. 3. Armii sforsowanie Bugu na odcinku WyszkówMałkinia. Wojskom niemieckim zależało bowiem na jak najszybszym odcięciu drogi odwrotu oddziałom polskim. Po przełamaniu obrony nad Narwią skierował wojska w kierunku Brześcia nad Bugiem.

Dowódca utworzonej 3 października 1939 Grupy Armii „B”, do której w maju 1939 włączono 18. Armię. Fedor von Bock dowodził tymi oddziałami podczas agresji Niemiec na Holandię i Belgię, nacierając wzdłuż granicy holenderskiej do Akwizgranu. W wyniku operacji zaczepnych rozpoczętych 10 maja 1940 jego wojska zajęły Holandię oraz współdziałając z Grupą Armii „A” zniszczyły siły aliantów w północnej Belgii. 5 czerwca 1940 jego wojska przełamały obronę francuską nad Sommą i zajęły Paryż, opanowując Półwysep Bretoński.

19 lipca 1940 został mianowany feldmarszałkiem. Po pokoju z Francją, wojska von Bocka obsadziły linię demarkacyjną na południe od Loary i w pasie nadmorskim po Pireneje. Już wiosną 1940 razem z gen. Halderem, Bock zaczął snuć plany zawarcia pokoju z Wielką Brytanią i Francją.

Front Wschodni

(c) Bundesarchiv, Bild 183-B12867 / CC-BY-SA 3.0
Fedor von Bock podczas operacji Barbarossa.

W 1941 von Bock uczestniczył w agresji na ZSRR; został mianowany dowódcą Grupy Armii „Mitte”. Odnosił zwycięstwa w rejonie Wiaźmy i Smoleńska. Za zdobycie Smoleńska Hitler obiecał mu przemianowanie tego miasta na Bockburg. 15 lipca Niemcy zdobyli Smoleńsk biorąc do niewoli 300 000 jeńców. We wrześniu 1941 Bock zaplanował i koordynował operację „Tajfun” – największą ofensywę wojsk niemieckich II wojny światowej[2]. Bock zamierzał przez uderzenie jednostek pancernych z rejonu Duchowszczyzny, Rosławia i Szostki przełamać obronę radziecką. W tym też celu w Grupie Armii „Mitte” utworzono trzy zgrupowania:

  1. Północne (9 A i 3 Gpanc – mające na celu oskrzydlić Wiaźmę od północy i wschodu)
  2. Środkowe (4 A i 4 Gpanc – mające od południa otoczyć Wiaźmę)
  3. Południowe (2 A i 2 Gpanc – mające rozbić radziecką obronę Frontu Briańskiego).

Bitwa o Moskwę rozpoczęła się 30 września od uderzenia na JampolGłuchówPutywl w kierunku Orła. O godzinie 6.15, 2 października rozpoczęła się operacja „Tajfun”. Następnego dnia po przebyciu 250 km 4. dywizja pancerna dotarła do Orła. 5 listopada von Bock odwiedził Guderiana, aby dokonać przeglądu sytuacji. W końcu listopada 1941 na przyczółku na Wołdze rozpoczęto dalsze działanie na kierunku moskiewskim. 3 grudnia wojska niemieckie dochodziły do moskiewskiej pętli autobusowej mieszczącej się w miejscowości Chimki. Zatem niemieckie siły pancerne stanęły w odległości 20 km od stolicy ZSRR. Po klęsce pod Moskwą 19 grudnia 1941 został usunięty ze stanowiska. Guderian podaje, że Bock ustąpił na skutek choroby z zajmowanego stanowiska 20 grudnia, a jego następcą został mianowany Günther von Kluge.

W okresie od stycznia do lipca 1942 pełnił funkcję dowódcy G. A. „Süd” (na to stanowisko został skierowany po śmierci von Reichenaua), lecz po poniesionych klęskach został ponownie usunięty ze stanowiska. Jego następcą na tym stanowisku został mianowany Maximilian von Weichs. Od tego też czasu Fedor von Bock wycofał się z życia politycznego przechodząc w stan spoczynku.

Jeszcze przed 1944 spiskowcy za wszelką cenę starali się pozyskać osobę feldmarszałka, lecz ten oświadczył, że nie weźmie udziału w żadnym puczu, który by nie cieszył się poparciem Himmlera i SS. Mimo to został uznany przez sympatyków Hitlera za „zdrajcę”. Zmarł 4 maja 1945 w Oldenburgu na skutek ran odniesionych dzień wcześniej w wyniku ataku brytyjskiego samolotu szturmowego.

Przypisy

  1. Bogusław Wołoszański Tajna wojna Hitlera, wyd. 1997, s. 76.
  2. David Stahel, Operacja „Tajfun”, Warszawa: Książka i Wiedza, 2014, s. 15, ISBN 978-83-05-136402.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Kaiserstandarte.svg

Standarte seiner Majestät des Deutschen Kaisers
„Die Standarte, 4 m im Quadrat, besteht aus goldgelber Seide und zeigt das eiserne Kreuz, belegt mit dem kleineren Wappen Sr. Majestät. In den Winkeln des Kreuzes erscheinen je eine Kaiserkrone und drei rotbewehrte, schwarze Adler. Auf dem Kreuz steht "GO TT MIT UNS 18 70". Sobald Se. Majestät sich an Bord eines Schiffes begibt, wird die Kaiserstandarte am Topp des Grossmastes gehisst und alle anderen Kommando- und Unterscheidungszeichen gestrichen“.(Ströhl: Deutsche Wappenrolle, S. 80)
D-PRU Royal Hohenzollern Order swords war-ribbon BAR.svg
Baretka pruskiego Królewskiego Orderu Rodu Hohenzollernów z Mieczami na Wojennej Wstędze.
(Königlicher Hausorden von Hohenzollern mit Schwertern am Kriegsband)
BAD Order of the Lion of Zaeringen ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 4.0
Order of the Lion of Zaeringen ribbon bar. Grand Duchy of Baden.
Ordine imperiale della corona di ferro, austria.png
nastrino Ordine imperiale della corona di ferro
AUT KuK Kriegsbande BAR.svg
Baretka: Wstążka Wojenna (Kriegsbande) dla odznaczeń austro-węgierskich (m.in.: Militär-Verdienstkreuz; Militär-Verdienstmedaille (Signum Laudis); Franz-Joseph-Orden; Tapferkeitsmedaille).
FedorvonBock signature.svg
Autor: User:玖巧仔, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Generalfeldmarschall Fedor von Bock's signature.
Bundesarchiv Bild 183-B12867, Russland, Fedor von Bock.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 183-B12867 / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
Russland, Fedor von Bock

An der Sowjetfront: Generalfeldmarschall von Bock, Oberbefehlshaber der Heeresgruppe Mitte, begibt sich während der Angriffsoperationen zu einer Infanteriedivision. Der Oberbefehlshaber ist vor dem Divisionsgefechtsstand eingetroffen und begibt sich zur Lagebesprechung. (Nikolskoje)

Abgebildete Personen:

DEU WH-Dienstauszeichnung (Heer-KM) 40Jahre BAR.svg
Umowna baretka: Odznaka za Długoletnią Służbę w Wehrmachcie (40 lat) – wersja Armii i Kriegsmarine (Wehrmacht-Dienstauszeichnung – Heer und Kriegsmarine) – III Rzesza
– połączone baretki Złotego Krzyża z Wieńcem Dębowym (Specjalnej Klasy za 40 lat) i Złotego Medalu (III Klasy za 12 lat).
Hanseatic Cross from Bremen ribbon bar.png
Autor: SysMusDes, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hanseatic Cross from Bremen ribbon bar
DEU EK Ritter BAR.svg
Baretka: Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego (III Rzesza).
DEU EK 2Kl 1939Clasp BAR.svg
Baretka: Krzyż Żelazny II Klasy (1914) z okuciem ponownego nadania 1939 (III Rzesza).
Пластина на „Орден за Военна Заслуга“.jpg
Ribbon of the Order of Military Merit – Bulgaria
Flag of Weimar Republic (war).svg
War flag of Weimar Republic with iron cross (1921–1933).
Hanseatic Cross from Hamburg ribbon bar.png
Autor: SysMusDes, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hanseatic Cross from Hamburg ribbon bar
DEU EK 1Kl 1939Clasp BAR.svg
Baretka: Krzyż Żelazny I Klasy (1914) z okuciem ponownego nadania 1939 (III Rzesza).
Bundesarchiv Bild 146-1977-120-11, Fedor von Bock.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 146-1977-120-11 / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
Befehlshaber der Heeresguppe 1
Balkenkreuz.svg
Insignia of the German Armed Forces in WWII.
Anschluss Medal Bar.PNG
Autor: Realismadder, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The ribbon bar for the Anschluss medal, awarded to German military personnel, German officials, Austrian members of the NSDAP and other austrians who participated in the annexation (Anschluss) of Austria in March 1938.
ROU Mihai Viteazul Order 2000 1Class BAR.svg
Baretka: Order Michała Walecznego (model 2000) – I Klasa – Rumunia.
WMacht H OF10 GenFeldmarschall h 1945.svg
Autor: , Licencja: CC BY 3.0
Rang insignia of the German Wehrmacht until 1945; here: shoulder board Heer (Army), version from 1942 until 1945.
  • Rank: – Generalfeldmarschall (en: General Field Marshall) OF-10
  • Basic colour: to all service branches — “deep red”.
DEU Sudetenland Medal.jpg
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 3.0
Baretka Medalu Pamiątkowego 1 października 1938
DEU Ehrenkreuz des Weltkrieges Frontkaempfer BAR.svg
Baretka: "Krzyż Honoru za Wojnę 1914/1918" (Niemcy, III Rzesza) – dla Frontowców (z mieczami).
D-PRU Pour le Merite 1 BAR.svg
Baretka pruskiego Orderu Pour le Mérite.