Ferdinand Marcos

Ferdinand Marcos
Data i miejsce urodzenia	11 września 1917 ; Sarrat
Data i miejsce śmierci	28 września 1989 ; Honolulu
	10. Prezydent Filipin
Okres	od 30 grudnia 1965; do 25 lutego 1986
Przynależność polityczna	Partia Narodowa
Poprzednik	Diosdado Macapagal
Następca	Corazon Aquino
	Odznaczenia

Ferdinand Edralin Marcos (ur. 11 września 1917 w Sarrat, zm. 28 września 1989 w Honolulu) – filipiński polityk i prezydent, a w praktyce dyktator tego kraju w latach 1965-1986. Był mężem Imeldy Marcos a ojcem siedemnastego prezydenta Filipin Ferdinanda Marcosa Jr.

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w 1917 roku w Sarrat na północy wyspy Luzon. Uczęszczał do szkoły w Manili. W 1939 roku ukończył z wyróżnieniem wydział prawa Uniwersytetu Filipińskiego. W czasie II wojny światowej służył w armii filipińskiej. Został wzięty do niewoli japońskiej i zmuszony do wzięcia udziału w tak zwanym marszu śmierci z Bataan do środkowego Luzonu. Później udało mu się uciec z niewoli. Według jego własnej relacji: aktywnie uczestniczył potem w działaniach filipińskiej, antyjapońskiej partyzantki. Brak jednak innych poświadczonych dowodów na temat jego aktywnego udziału w walce ruchu oporu.

Początki działalności politycznej

Po wojnie Marcos w latach 1946-1947 pełnił funkcję asystenta Manuela Roxasa, pierwszego prezydenta niepodległych Filipin. W latach 1949-1959 sprawował mandat deputowanego do Izby Reprezentantów, a w latach 1959-1965 zasiadał w senacie. Wkrótce potem rozpoczął starania o uzyskanie nominacji prezydenckiej z ramienia Partii Liberalnej. Wobec braku poparcia liberałów postanowił związać się z Partią Narodową i wystąpić przeciw kandydatowi liberałów Diosdado Macapagalowi. Po zaciętej kampanii wyszedł zwycięsko z konfrontacji wyborczej i 30 grudnia 1965 roku został prezydentem Filipin. Cztery lata później wybrano go ponownie.

Rządy prezydenckie

Pierwsze dwie kadencje Marcosa znaczą ważne reformy, służące poprawie sytuacji rolnictwa, przemysłu i edukacji. Stopniowo jednak w kraju zaczęły nasilać się różnorakie konflikty i napięcia. W odpowiedzi Marcos 21 września 1972 roku wprowadził stan wyjątkowy i przeprowadził masowe aresztowania politycznych przeciwników. Rozwiązał parlament i wprowadził nową konstytucję, znacznie zwiększającą jego władzę. W styczniu 1981 roku zniósł stan wyjątkowy, w dalszym ciągu jednak sprawował władzę za pomocą dekretów.

Przeciwko dyktatorskim rządom od przełomu lat 60. i 70. walkę prowadziła partyzantka muzułmańska z Narodowego Frontu Wyzwolenia Moro oraz lewicowa skupiona w Nowej Armii Ludowej^[1]^[2]. Równocześnie przeciwko jego dyktaturze występowała opozycja liberalna z Benigno Aquino na czele, którego Marcos kazał uwięzić. Po ośmiu latach więzienia Aquino, cieszący się dużą popularnością wśród ludności, został zwolniony i wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie przeszedł operację serca. Po zakończeniu kuracji zdecydował się powrócić do Filipin. 21 sierpnia 1983 roku został jednak zastrzelony na lotnisku w Manili. Jego śmierć spowodowała wybuch zamieszek w całym kraju. Marcos został zmuszony do powołania komisji śledczej, która ustaliła, że za zamach odpowiedzialny był najwyższy rangą oficer armii filipińskiej, krewny i bliski współpracownik Marcosa – generał Fabian Ver.

Wybory 1986 roku

Starając się umocnić swą pozycję Marcos zarządził przeprowadzenie wyborów prezydenckich. Do walki z nim stanęła wdowa po zastrzelonym Aquino - Corazon Aquino. Przeprowadzone w 1986 roku wybory, którym towarzyszyły liczne nadużycia i fałszerstwa, przyniosły Marcosowi kolejne zwycięstwo. Opozycja nie uznała jednak tych wyborów. W tej sytuacji Marcos postanowił siłą rozprawić się z przeciwnikami. Na jego polecenie dokonano wśród opozycyjnych polityków wielu aresztowań. Spowodowało to zamieszki w całym kraju.

Upadek

Marcos stanął w obliczu klęski. Został pozbawiony poparcia armii, która odwraca się od niego, kiedy widzi 2 miliony Filipińczyków zebranych na potężnym nabożeństwie różańcowym. Prezydent Marcos próbuje w tej sytuacji ogłosić stan wyjątkowy w kontrolowanym przez rząd kanale telewizji, ale jest to już jego łabędzi śpiew: w trakcie przemówienia rebelianci przejmują stację, a następnego dnia (25 lutego 1986 roku) Corazon Aquino zostaje zaprzysiężona na prezydenta Filipin. I mimo że godzinę później podobną ceremonię urządza w swej rezydencji dotychczasowy przywódca Filipin Ferdinand Marcos, to nikt nie ma wątpliwości, że nie jest on już wystarczająco silny do dalszego sprawowania rządów. Do przejęcia władzy szykują się również komuniści. Filipiny stają w obliczu wojny domowej. Wówczas wykazuje się kardynał Jaime Sin, który powstrzymuje komunistyczne bojówki przed zabiciem Marcosa i skłania amerykańskiego prezydenta Reagana do udzielenia dyktatorowi azylu w USA. W ciągu trzydziestu minut amerykańskie helikoptery przetransportowały Marcosa i jego otoczenie do bazy Clark, a stamtąd samolot zawiózł go na Hawaje - jak wspominał po latach hierarcha. Władzę w kraju ostatecznie objęła pani Aquino wraz ze swymi zwolennikami. Po obaleniu jego rządów ujawniono dokumenty świadczące o zagarnięciu przez niego ogromnych funduszy państwowych. Chory Marcos nie stanął jednak przed sądem.

Zmarł 28 września 1989 roku w Honolulu na Hawajach^[3]^[4]. Pochowany został 15 października 1989 w tym samym mieście^[5].

Zobacz też

Prezydenci Filipin

Przypisy

↑ „The Never Ending War in the Wounded Land: The New People’s Army on Samar”. University of Calgary.
↑ Ivan Molloy. „Revolution in the Philippines – The Question of an Alliance Between Islam and Communism”.
↑ Marcos dies. „The Straits Times”, s. 1, 1989-09-29 (ang.).
↑ Marcos dies, Aquino rules out return of body. „The Business Times”, s. 1, 1989-09-29 (ang.).
↑ 2,500 turn up for Marcos’ final journey. „The New Paper”, s. 11, 1989-10-18 (ang.).

Bibliografia

Alex Axelrod, Charles Phillips Władcy, tyrani, dyktatorzy. Leksykon, wyd. Politeja, Warszawa 2000.

Linki zewnętrzne

Biografia Ferdinanda Marcosa. orientalem.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-29)]. [dostęp 20 listopada 2014]
Życie po życiu Ferdinanda M.. stefanicki.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. [dostęp 20 listopada 2014]

[1] „The Never Ending War in the Wounded Land: The New People’s Army on Samar”. University of Calgary.

[2] Ivan Molloy. „Revolution in the Philippines – The Question of an Alliance Between Islam and Communism”.

[3] Marcos dies. „The Straits Times”, s. 1, 1989-09-29 (ang.).

[4] Marcos dies, Aquino rules out return of body. „The Business Times”, s. 1, 1989-09-29 (ang.).

[5] 2,500 turn up for Marcos’ final journey. „The New Paper”, s. 11, 1989-10-18 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Pierwsza Republika (1899-1901)	Emilio Aguinaldo
Wspólnota Filipin (1935-1946)	Manuel Luis Quezon Sergio Osmeña Manuel Roxas
Druga Republika (1943-1945)	Jose P. Laurel
Trzecia Republika (1946-1973)	Manuel Roxas Elpidio Quirino Ramon Magsaysay Carlos P. Garcia Diosdado Macapagal Ferdinand Marcos
Stan Wojenny (1973-1981)	Ferdinand Marcos
Czwarta Republika (1981-1986)	Ferdinand Marcos
Piąta Republika (od 1986)	Corazon Aquino Fidel Ramos Joseph Estrada Gloria Macapagal-Arroyo Benigno Aquino III Rodrigo Duterte Ferdinand Marcos Jr.

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne