Filip Romanowski

Filip Nereusz Tadeusz Romanowski
Herb
Bożawola
Rodzina

Romanowscy herbu Bożawola

Data i miejsce urodzenia

1794
Kraków

Data i miejsce śmierci

18 grudnia 1853
Warszawa

Ojciec

Józef Romanowski

Matka

Katarzyna Wachanowska

Żona

Julianna Emilia Juven

Dzieci

Gustaw Henryk Romanowski
Natalia Romanowska

Grób Filipa Romanowskiego na cmentarzu Powązkowskim

Filip Romanowski (Filip Bożawola Romanowski, Filip z Romanowa Romanowski) (ur. 1794 Krakowie, zm. 18 grudnia 1853 w Warszawie), malarz, litograf, nauczyciel rysunku.

Rodzina

Filip Romanowski urodził się jako syn Józefa i Katarzyny z Gozdawa Wachanowskich. Rodzina ojca, pieczętująca się herbem Bożawola należała do starych rodów szlacheckich, wywodzących się z Rusi Czerwonej. Wielu jej członków obejmowało w czasach przedrozbiorowych wysokie, acz nie senatorskie urzędy (starostów, podkomorzych, chorążych). Jego dalekim krewnym był Andrzej Lipski (1572 – 1631), biskup krakowski i kanclerz wielki koronny, cioteczny dziadek Elżbiety ze Światopełk – Zawadzkich Romanowskiej – praprababki Filipa. Filip Romanowski był najstarszym synem – jego o trzy lata starsza siostra Józefa Sławęcka – Kenigowa była matką Józefa Keniga (1821 – 1900). Jeden z młodszych braci – Marcin był ziemianinem, drugi Teodor Wincenty Ferrariusz(1800 – 1852), sędzią Sądu Kryminalnego w Warszawie. Najmłodsza z rodzeństwa – Emilia Salomea została żoną zubożałego francuskiego arystokraty Adolfa hr. de Rochetin – brata Eugenii hr. de Bocquel i syna hr. Mikołaja, właściciela dóbr Kamionek, pułkownika francuskiego i przyjaciela króla Ludwika XVIII.

Młodość

Został ochrzczony w kościele Mariackim w Krakowie, gdzie nadano mu imiona Filip Nereusz Tadeusz. Jego dzieciństwo oraz okres młodzieńczy były związane przede wszystkim z Krakowem (gdzie ojciec pracował jako urzędnik) i Chrapkowem koło Pińczowa (majątkiem rodziców). W Krakowie pobierał pierwsze nauki. Po wczesnej stracie rodziców, w obliczu znacznych problemów finansowych, postanowił zostać malarzem. Wyjechał do Wiednia, gdzie 16 marca 1815 r. zapisano go do Akademii Sztuk Pięknych. Zamieszkał u wielkiego malarza przełomu wieków – Jana Chrzciciela Lampiego, który również był jednym z najwybitniejszych wykładowców wspomnianej uczelni. Romanowski opuścił Wiedeń z 1818 r. i osiadł w Warszawie, gdzie chciał poświęcić się pracy nauczyciela.

Początki w Warszawie

W 1822 r. otrzymał swoją pierwszą stałą posadę jako wykładowca rysunku, kaligrafii, malarstwa w Szkole Wydziałowej Warszawskiej przy kościele ewangelickim. Rok później został pracownikiem (jako pomocnik po Sewerynie Oleszczyńskim) Gabinetu Rycin Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego. W 1824 r. przeniesiono go, na własną prośbę, do Liceum Warszawskiego, gdzie pełnił funkcję zastępcy Zygmunta Vogla w klasach 4, 5 i 6. Niedługo potem pozostał bez posady, lecz zarabiał jako nauczyciel prywatny, lub malował obrazy (a częściej kopiował) na zamówienie. Po powstaniu listopadowym udzielał też lekcji w domach rosyjskiej elity towarzyskiej.

Artysta i nauczyciel

W 1838 r. wyjechał na zachód Europy, m.in. do Paryża "dla ułożenia teorii proporcji postaci ludzkiej". Wrócił do Królestwa Polskiego w następnym roku. W 1843 r. objął posadę w II Gimnazjum Realnym w Warszawie. W 1846 r. wydał "Teorię pierwiastkowych zasad nauki rysunku uważana z punktu widzenia artystycznego" (planowana jako tom pierwszy, następne jednak nie zostały wydane). W 1847 ukazał się przekład francuski tego dzieła. Rok później zatrudniono go w Instytucie Szlacheckim. Tam też pracował do śmierci. W tym też okresie powstało najwięcej jego wartościowych dzieł.

Żona i dzieci

Romanowski ożenił się 20 maja 1837 r. w Warszawie z Julianną Emilią Juven, ewangeliczką (był to mezalians, bowiem panna Juven pochodziła z rodziny mieszczańskiej, ale mimo to i jej przyznano szlachectwo, kiedy w 1850 r. jej mąż wystarał się o legitymację szlachecką). Miał z nią dwoje dzieci – syna Gustawa Henryka i córkę Natalię.

Śmierć

Filip Romanowski zmarł 18 grudnia 1853 r. w Warszawie w swoim mieszkaniu przy ulicy Rymarskiej (kamienicy należącej do rodziny jego żony). Spoczął na cmentarzu Powązkowskim, gdzie do dzisiaj w kwaterze 25 (rząd 6 nr grobu 4) zachował się mocno zniszczony jego kamienny grób [1].

Na grobie widnieje inskrypcja:

D. O. M. /FILIPOWI/ ROMANOWSKIEMU/
UR D. 22 MAJA 1794 R. W DNIU/
18 GRUDNIA 1853 A W 60 ROKU/
ŻYCIA SWEGO ZMARŁEMU/ ARTYŚCIE SZTUKI MALARSKIEJ/
I NAUCZYCIELOWI W INSTYTUCIE/ SZLACHECKIM/
W DOWÓD SZACUNKU I /PRZYWIĄZANIA POZOSTAŁA ŻONA/
SYN I CÓRKA POMNIK TEN/ WZNOSZĄ

Dzieła

Do dnia dzisiejszego zachowało się bardzo niewiele prac tego artysty. Za życia był bardzo doceniany i poważany wśród warszawskich malarzy. Ceniono jego wielki kunszt i niewątpliwy talent. Ubolewano jednakże (m.in. J. Kenig), że tak mało ukazuje swoich prac własnych, a przeważnie wystawia jedynie kopie wcześniejszych dzieł wykonanych swoją ręką. Jako kopista znakomity, jako malarz indywidualny nie dał się zbyt dobrze poznać i to wpłynęło na jego dość szybkie zapomnienie wśród polskich artystów malarzy XIX wieku.

Do najważniejszych dzieł należą :

  • "Święta Maria Magdalena (kopia z obrazu K. Wojniakowskiwego)
  • "Narodzenie Wenery"
  • "Zdobycie okopów pod Somosierrą" (kopia z obrazu H. Verneta)
  • "Święty Stanisław biskup"
  • "Męczeństwo św. Feliksa"
  • "Mikołaj I" (największy rozmiarowo portret Romanowskiego, przez długi czas znajdował się w sali rady miejskiej w warszawskim ratuszu)
  • "Widok Krakowskiego Przedmieścia" (własność Muzeum Narodowego w Warszawie)
  • liczne portrety : gen. J. Chłopickiego, K. Karskiego, Michała Zembrzuskiego, I. Czempińskiego.

Przypisy

  1. Cmentarz Stare Powązki: FILIP ROMANOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2020-03-07].

Bibliografia

  • W. Wójcicki Cmentarz Powązkowski pod Warszawą, tom 2, Warszawa 1855
  • Polski Słownik Biograficzny, tom XXXI, Ossolineum 1988 – 1989
  • T. Żychliński Złota Księga Szlachty Polskiej, tom 1, Poznań 1879
  • informacje od rodziny Kenigów

Media użyte na tej stronie

Filip Romanowski grób.JPG
Autor: Lukasz2, Licencja: CC0
Grób Filipa Romanowskiego na Cmentarzu Powązkowskim
POL COA Bożawola.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape przez Bastianowa (Bastiana) ., Licencja: CC BY-SA 3.0
Herb Bożawola