Fingerabdruck

Fingerabdruck, z wykreślonym przez urzędnika językiem górnośląskim
Objaśnienia

Fingerabdruck, palcówka (niem. Personalausweis) – policyjne stwierdzenie ewidencji ludności, także niemiecki dowód osobisty wprowadzony na terenach okupowanej Polski w listopadzie 1939 roku. Dowody były wprowadzone w celu uporządkowania spraw meldunkowych na terenie Polski oraz poszerzenia bazy rekrutacyjnej Wehrmachtu.

Fingerabdruck w dosłownym tłumaczeniu oznacza "odcisk palca", nazwy tej nie używali funkcjonariusze niemieccy. Był pierwszym powszechnie posiadanym dowodem osobistym wśród ludności na ziemiach polskich.

Dane zawarte w dowodzie:

  • imię i nazwisko
  • data i miejsce urodzenia
  • język
  • wyznanie
  • przynależność narodowa
  • wykształcenie
  • zawód
  • stopień wojskowy
  • miejsce pracy
  • informacje dotyczące posiadanych gruntów oraz działalności gospodarczej.

Fingerabdruck był uwierzytelniany odciskiem kciuka i własnoręcznym podpisem. Zgodnie z prawem należało ten dowód nosić przy sobie oraz okazać go na żądanie funkcjonariuszy niemieckiej policji. Dowody były podstawą do otrzymywania kart żywnościowych.

Górny Śląsk

Niemieckie władze w Katowicach, w listopadzie 1939, wprowadziły zarządzenie dotyczące policyjnej rejestracji ludności. Spis miał być przeprowadzony jedynie przez funkcjonariuszy policji, jednak z powodu zbyt małej ich liczby przydzielono im grupę pomocników. Występowały przypadki ustalania narodowości przez niemieckich funkcjonariuszy policji (zwanych na Śląsku szupokami) według własnego uznania. Wpisy w kwestionariuszu, w którym osoby podawały narodowość śląską i/lub etnolekt śląski, były przez urzędników skreślane i zastępowane niemiecką lub polską narodowością/językiem.[1] Taką możliwość dano mieszkańcom na Śląsku Cieszyńskim za namową niemieckich ekspertów i kożdoniowców. W powiecie cieszyńskim taką narodowość podało 126 593 mieszkańców (44%), a w bielskim 30 451 (13%)[2].

Zobacz też

Przypisy

  1. Aleksandra Matuszczyk-Kotulska, "Rydułtowy Zarys Dziejów", Urząd Miasta Rydułtowy, 1997, s. 278, ISBN 83-907476-1-8
  2. Śląsk Cieszyński w latach 1918-1945. Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2015, s. 448. ISBN 978-83-935147-5-5.

Media użyte na tej stronie

Fingerabdruck, german identity card.JPG
Autor: Nowis, Licencja: CC BY 2.5
German identity card provided in occupied Poland, around 1940
Fingerabdruck, german identity card, second page.JPG
Autor: Nowis, Licencja: CC BY 2.5
German identity card, second page, provided in occupied Poland, around 1940