Forma drukowa

Złożona forma karty tytułowej książki

Forma drukowa, matryca drukująca – część urządzenia drukarskiego przyjmująca farbę (lub inną nanoszoną substancję, na przykład lakier, klej) w punktach obrazu drukowego, w celu przekazania tej farby na podłoże drukowe[1].

Forma drukowa jest miejscem w maszynie drukarskiej, w którym farba drukowa przyjmuje kształt przyszłego druku. Jej powierzchnia stanowi układ elementów przyjmujących farbę i jej nieprzyjmujących, czyli jest zbiorem fragmentów drukujących i niedrukujących. Formy drukowe dzieli się na wklęsłe, płaskie i wypukłe. W formie wklęsłodrukowej miejscami drukującymi są wytrawione zagłębienia w powierzchni formy, w których zbiera się farba, zaś w formie wypukłej (typograficznej) to właśnie obszary drukujące stanowią powierzchnię formy. Formy płaskie mają elementy drukujące i niedrukujące umieszczone praktycznie na tej samej wysokości i wspólnie stanowią powierzchnię formy drukowej, a różnią się między sobą modyfikacją powierzchni dającą im właściwość przyjmowania lub nieprzyjmowania farby.

Forma drukowa może się stykać bezpośrednio z podłożem drukowym i wtedy mówimy o druku bezpośrednim. Obraz drukowy na takiej formie znajduje się w odbiciu lustrzanym (jest lewoczytelny lub potocznie – „nieczytelny”). Rozwiązaniem odwrotnym jest druk pośredni, w którym obraz drukowy z formy przechodzi na element pośredniczący (na przykład cylinder pośredni), ułatwiający drukowanie na trudnym podłożu lub też chroniący formę przed przyśpieszonym zużyciem. Przy takim rozwiązaniu obraz drukowy na formie znajduje się w postaci normalnej, czyli jest prawoczytelny.

W zależności od sposobu kontaktu urządzenia drukującego z podłożem drukowym forma drukowa może być płaska, walcowa (lub w postaci wycinka walca) albo elastyczna, by mogła dopasować się do podłoża o kształcie innym niż płaski.

Przypisy

  1. Aniela Topulos, Jolanta Iwańska, Elżbieta Tabaczkiewicz (red.), Mały ilustrowany leksykon techniczny, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1982, s. 138, ISBN 83-204-0425-8.

Media użyte na tej stronie

New Testament in chase.jpg
Autor: Edinburgh City of Print, Licencja: CC BY 2.0

Printing form set in chase. Form is the New Testament in Scots. Chase is Miller & Richard.

Accession Number: SH.2009.323

Miller & Richard were a world famous Edinburgh type foundry. The firm supplied type to print firms all over the globe. The company was established by William Miller, who had trained at Alexander Wilson?s foundry in Glasgow. In 1809 he began operations out of Reikies Court, just off Nicolson Street. It expanded to take in the surrounding buildings including a chapel, a school, a lying-in hospital and finally a street was roofed over to make a woodworking shop. By 1825 the company was type founders for His Majesty of Scotland and when he was joined by his son-in-law Walter Richard in 1838 the firm became Miller & Richard.

Miller & Richard founded a strong reputation of typographic innovation. They were responsible for founts such as the Miller & Richard Oldstyle and its boldface, now known as Old Style or Century Oldstyle; and Antique Old Style, or Bookman. The foundry closed in 1952, when the designs passed to the English company Stephenson Blake.

This item is on display at the People's Story Museum, The Canongate, Edinburgh.

Edinburgh City of Print is a joint project between City of Edinburgh Museums and the Scottish Archive of Print and Publishing History Records (SAPPHIRE). The project aims to catalogue and make accessible the wealth of printing collections held by City of Edinburgh Museums. For more information about the project please visit www.edinburghcityofprint.org