Francis Ford Coppola

Francis Ford Coppola
Ilustracja
(c) Gerald Geronimo, CC BY-SA 2.0

Francis Ford Coppola na San Diego Comic-Con (2011)
Data i miejsce urodzenia

7 kwietnia 1939
Detroit

Zawód

reżyser, scenarzysta, producent filmowy

Współmałżonek

Eleanor Coppola
(od 1963)

Lata aktywności

od 1960

Odznaczenia
Wielki Oficer Orderu Gwiazdy Włoch
Francis Ford Coppola (1976)

Francis Ford Coppola (ur. 7 kwietnia 1939 w Detroit) − amerykański reżyser i scenarzysta, również kompozytor, producent filmowy i aktor. Był centralną postacią ruchu filmowego Nowe Hollywood w latach 60. i 70. XX wieku i jest powszechnie uważany za jednego z największych filmowców wszech czasów.

Po wyreżyserowaniu dramatu Ludzie z deszczu (1969), Coppola był współautorem scenariusza Patton (1970), zdobywając Oscara za najlepszy oryginalny scenariusz wraz z Edmundem H. Northem[1]. Reputacja Coppoli jako filmowca została ugruntowana wraz z wydaniem dramatu kryminalnego Ojciec chrzestny (The Godfather, 1972). Film zrewolucjonizował produkcję filmów gangsterskich i został doceniany zarówno przez publiczność, jak i przez krytyków. Ojciec chrzestny zdobył trzy Oscary: najlepszy film, najlepszy aktor i najlepszy scenariusz adaptowany wspólnie z Mario Puzo.

Życiorys

Wczesne lata

(c) Georges Biard, CC BY-SA 3.0
Francis Ford Coppola na 49. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes (1996)

Urodził się w Detroit w rodzinie włoskich imigrantów jako drugie z trojga dzieci Italii (z domu Pennino; 1912–2004) i Carmine Coppoli (1910–1991), flecisty i kompozytora[2]. Dorastał w Nowym Jorku ze starszym bratem Augustem Floydem (1934–2009) i młodszą siostrą Talią Rose Shire (ur. 1946). Jego dziadkowie ze strony ojca przybyli do Stanów Zjednoczonych z Bernaldy, w regionie Basilicata[2]. Jego dziadek ze strony matki, popularny włoski kompozytor Francesco Pennino, wyemigrował z Neapolu we Włoszech[2]. Coppola otrzymał drugie imię na cześć Henry’ego Forda.

Po nabawieniu się choroby Heinego-Medina jako chłopiec, Coppola przez długi czas był leżał w łóżku, co pozwoliło mu pobudzić wyobraźnię domowymi przedstawieniami teatru lalek. W wieku 15 lat przeczytał Tramwaj zwany pożądaniem, co odegrało kluczową rolę w jego zainteresowaniu teatrem. Początkowo planował karierę muzyczną, zdobył biegłość na tubie i zdobył stypendium muzyczne w Akademii Wojskowej w Nowym Jorku. Ogólnie Coppola uczęszczał do 23 innych szkół, zanim ostatecznie ukończył Great Neck North High School. W 1955 rozpoczął studia w dziedzinie sztuki dramatycznej w Hofstra College w Hempstead. Tam otrzymał stypendium w dziedzinie dramatopisarstwa. To sprzyjało jego zainteresowaniu reżyserią teatralną pomimo dezaprobaty ojca, który chciał, żeby studiował inżynierię.

Kariera

Po uzyskaniu dyplomu teatralnego na Hofstra w 1959, studiował na wydziale filmowym UCLA[3] w Los Angeles, gdzie wyreżyserował krótkometrażowy horror zatytułowany The Two Christophers, zainspirowany nowelą William Wilson Edgara Allana Poe, oraz Ayamonn the Terrible, film o koszmarach rzeźbiarza. W 1967 ukończył studia i otrzymał tytuł magistra sztuki[3].

We wczesnych latach sześćdziesiątych Coppola był całkowicie spłukany, zmuszony do przetrwania za 10 dolarów tygodniowo. Szukając sposobu na zarobienie dodatkowych pieniędzy, odkrył, że wielu kolegów ze szkoły filmowej płaci swoje rachunki, kręcąc produkcje erotyczne. W wieku 21 lat Coppola napisał scenariusz do 12-minutowego filmu krótkometrażowego The Peeper, komedii o podglądaczu, który próbuje szpiegować zmysłową sesję zdjęciową w studiu obok jego mieszkania. Młody filmowiec znalazł zainteresowanego producenta, który dał mu 3 tys. dolarów na nakręcenie filmu. Zatrudnił dziewczynę magazynu „Playboy” Marli Renfro do roli modelki i swojego przyjaciela Karla Schanzera do roli podglądacza. Potem napisał scenariusz do westernu komediowego Tonight for Sure (1962).

W latach 1962–1964 był asystentem Rogera Cormana[4], niezależnego producenta i realizatora niskobudżetowych produkcji. Był scenarzystą horroru Nawiedzony pałac (The Haunted Palace, 1963) z udziałem Vincenta Price’a i współreżyserował Strach (1963) z Borisem Karloffem. W 1969 w San Francisco założył ośrodek produkcji filmów American Zoetrope, z którym współpracowali m.in.: George Lucas, Martin Scorsese i Peter Bogdanovich.

Spośród filmów nakręconych przez Francisa Forda Coppolę najbardziej doceniana jest gangsterska trylogia Ojciec chrzestny o włoskiej rodzinie mafijnej w USA, dreszczowiec Rozmowa i monumentalna opowieść o wojnie w Wietnamie Czas apokalipsy na motywach powieści Josepha Conrada Jądro ciemności[5].

Przewodniczył jury konkursu głównego na 49. MFF w Cannes (1996).

Życie prywatne

Francis Ford Coppola miał czwórkę dzieci: Gian-Carlo Coppola (zm. 1986), Mary Coppola, Sofia Coppola i Roman Coppola. Sofia poszła w ślady ojca i została reżyserem i scenarzystką. Jego bratanek zrobił błyskotliwą karierę aktorską pod pseudonimem Nicolas Cage.

Filmografia

Reżyser

Scenarzysta

  • 2009: Tetro
  • 2007: Młodość stulatka (Youth Without Youth)
  • 2001: Czas apokalipsy: Powrót (Apocalypse Now / Apocalypse Now: Redux)
  • 1997: Zaklinacz deszczu (The Rainmaker)
  • 1990: Ojciec chrzestny III (The Godfather: part III)
  • 1989: Nowojorskie opowieści (New York Stories)
  • 1984: Cotton Club (The Cotton Club)
  • 1983: Rumble Fish
  • 1982: Ten od serca (One from the Heart)
  • 1979: Czas apokalipsy (Apocalypse Now)
  • 1974: Ojciec chrzestny II (The Godfather: part II)
  • 1974: Rozmowa (The Conversation)
  • 1974: Wielki Gatsby (The Great Gatsby)
  • 1972: Ojciec chrzestny (The Godfather)
  • 1970: Patton
  • 1969: Ludzie z deszczu (The Rain People)
  • 1966: Czy Paryż płonie? (Paris brule-t-il)
  • 1966: Ta posiadłość jest zakazana (This Property Is Condemned)
  • 1966: Jesteś już mężczyzną (You're a Big Boy Now)
  • 1963: Obłęd (Dementia 13)
  • 1961: Tonight for Sure
  • 1953: Sadko

Kompozytor

  • 2001: Czas apokalipsy: Powrót (Apocalypse Now / Apocalypse Now: Redux)

Producent

Nagrody i nominacje

Nagroda Akademii Filmowej

RokKategoriaZaWynik
2010Nagroda im. Irvinga G. ThalbergaWygrana[6]
1990Najlepszy filmOjciec chrzestny IIINominacja[6]
1990Najlepsza reżyseriaOjciec chrzestny IIINominacja[6]
1979Najlepszy filmCzas apokalipsyNominacja[6]
1979Najlepsza reżyseriaCzas apokalipsyNominacja[6]
1979Najlepszy scenariusz adaptowanyCzas apokalipsyNominacja[6]
1974Najlepszy filmOjciec chrzestny IIWygrana[6]
1974Najlepsza reżyseriaOjciec chrzestny IIWygrana[6]
1974Najlepszy scenariusz adaptowanyOjciec chrzestny IIWygrana[6]
1974Najlepszy filmRozmowaNominacja[6]
1974Najlepszy scenariusz oryginalnyRozmowaNominacja[6]
1973Najlepszy filmAmerykańskie graffitiNominacja[6]
1972Najlepszy scenariusz adaptowanyOjciec chrzestnyWygrana[6]
1972Najlepsza reżyseriaOjciec chrzestnyNominacja[6]
1970Najlepsze materiały do scenariusza i scenariusz oparte na faktach lub na materiałach nigdy wcześniej niepublikowanychPattonWygrana[6]

Złoty Glob

RokKategoriaZaWynik
1998Najlepszy miniserial lub film telewizyjnyOdysejaNominacja[7]
1991Najlepszy reżyserOjciec chrzestny IIINominacja[7]
1991Najlepszy scenariuszOjciec chrzestny IIINominacja[7]
1985Najlepszy reżyserCotton ClubNominacja[7]
1980Najlepszy reżyserCzas apokalipsyWygrana[7]
1975Najlepszy reżyserOjciec chrzestny IINominacja[7]
1975Najlepszy reżyserRozmowaNominacja[7]
1975Najlepszy scenariuszOjciec chrzestny IINominacja[7]
1975Najlepszy scenariuszRozmowaNominacja[7]
1973Najlepszy reżyserOjciec chrzestnyWygrana[7]
1973Najlepszy scenariuszOjciec chrzestnyWygrana[7]

Pozostałe

RokNagrodaKategoriaZaWynik
1980Nagroda Brytyjskiej Akademii FilmowejNajlepsza muzykaCzas apokalipsyNominacja[8]
Najlepsza reżyseriaWygrana[8]
Najlepszy filmNominacja[8]
1975Nagroda Brytyjskiej Akademii FilmowejNajlepsza reżyseriaRozmowaNominacja[8]
Najlepszy scenariuszNominacja[8]
197932. MFF w CannesNagroda FIPRESCICzas apokalipsyWygrana
Złota PalmaWygrana
197427. MFF w CannesWyróżnienie Jury EkumenicznegoRozmowaWygrana
Złota PalmaWygrana
196720. MFF w CannesZłota PalmaJesteś już mężczyznąNominacja
199249. MFF w WenecjiHonorowy Złoty Lew za całokształt twórczościWygrana
1980CésarNajlepszy film zagranicznyCzas apokalipsyNominacja[9]

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Ford Coppola Awards. AllMovie. [dostęp 2020-11-18]. (ang.).
  2. ↑ a b c Francis Ford Coppola – What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2020-11-18]. (ang.).
  3. ↑ a b Francis Ford Coppola - Director. Film Reference. [dostęp 2020-11-19]. (ang.).
  4. ↑ Francis Ford Coppola. MYmovies. [dostęp 2020-11-19]. (wł.).
  5. ↑ Jason Ankeny: Francis Ford Coppola Biography. AllMovie. [dostęp 2020-11-18]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Search Results – Academy Awards Search | Academy of Motion Picture Arts & Sciences, awardsdatabase.oscars.org [dostęp 2018-12-30].
  7. ↑ a b c d e f g h i j k Diablo Cody, www.goldenglobes.com [dostęp 2018-12-31] (ang.).
  8. ↑ a b c d e BAFTA Awards Search | BAFTA Awards, awards.bafta.org [dostęp 2019-01-01].
  9. ↑ Recherche – Académie des Arts et Techniques du Cinéma, www.academie-cinema.org [dostęp 2019-01-01] [zarchiwizowane z adresu 2019-01-01].
  10. ↑ Grande Ufficiale dell’Ordine della Stella d’Italia (già Stella della solidarietà italiana). quirinale.it, 4 września 2014. [dostęp 2014-11-26]. (wł.).

Linki zewnętrzne

Filmy w reżyserii Francisa Forda Coppoli
1960-69
1970-79
1980-89
1990-99
2000-09
2010-19

Francis Ford Coppola 2007.jpg

Honorowy Złoty Lew
1969–1989
1990–2009
2010–
Nagroda Akademii Filmowej za najlepszą reżyserię
1928–1940
1941–1960
1961–1980
1981–2000
2001–2020
2021–2040
Nagroda Akademii Filmowej za najlepszy scenariusz adaptowany
1928–1950
1951–1975
1976–2000
2001–2025
Nagroda Akademii Filmowej za najlepszy scenariusz oryginalny
1940–1960
1961–1980
1981–2000
2001–2020
2021–2040
Nagroda BAFTA za najlepszą reżyserię
1968–1969
1970–1979
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
Nagroda im. Irvinga G. Thalberga
Seria Ojciec chrzestny
Autorzy
Powieści
Filmy
Gry
Donowie Corleone
Consiligiori
Caporegeime
Żołnierze rodziny
  • Paulie Gatto
  • Willi Cicci
  • Luca Brasi
  • Tommy Neri
  • Cosimo Barone
  • Dominick Corleone
  • Renzo Sacripante
Pozostali Donowie
  • Emilio Barzini
  • Hyman Roth
  • Osvaldo Altobello
  • Carlo Tramonti
  • Bracia Rosato
  • Philip Tattaglia
  • Victor Stracci
  • Don Fanucci
  • Vincent Forlenza
  • Licio Lucchesi
  • Ottilio Cuneo
  • Sam Drago
  • Don Tommasino
  • Paul Fortunato
  • Frank Falcone
  • Cesare Indelicato
  • Tony Molinari
  • Sal Narducci
  • Ignazio Pignatelli
  • Tony Stracci
  • Rico Tattaglia
  • Joe Zaluchi
Wrogowie
  • Nick Geraci
  • Virgil Sollozzo
  • Johnny Ola
  • Joey Zasa
  • Bruno Tattaglia
  • Arcybiskup Gilday
  • Frederick Keinszig
  • Joe Lucadello
  • Mosca
  • Moe Greene
Pozostali Corleone
Inni
  • Amerigo Bonasera
  • Jules Segal
  • Judith Buchanan
  • Johnny Fontane
  • Nino Valenti
  • Jack Woltz
  • Danny Shea
  • Jimmy Shea
  • Mickey Shea
  • Fausto Geraci
  • Pat Geary
  • Marguerite Duvall
  • Hall Mitchell
  • Kardynał Lamberto

Godfather puppetmaster.jpg

Laureaci nagrody Praemium Imperiale (film/teatr)
Rodzina Coppola
Złoty Glob za najlepszą reżyserię
1940–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039

Golden Globe icon.svg

Media użyte na tej stronie

Golden Globe icon.svg
Autor: User:Bryan Derksen, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Stylized silhouette of the Golden Globe award, for use as an icon.
Francis Ford Coppola Cannes.jpg
(c) Georges Biard, CC BY-SA 3.0
Francis Ford Coppola at the Cannes film festival
Francis Ford Coppola 2007.jpg
Autor: photo taken by flickr user squidish, Licencja: CC BY 2.0
Picture of w:Francis Ford Coppola taken in 2007.
Godfather puppetmaster.jpg
Puppetmaster hand from The Godfather movie poster isolated and slighlty edited.
Francis Ford Coppola -1976.jpg
Photo of Francis Ford Coppola to promote a TV program, "Tomorrow" on NBC.
ITA OSI 2011 GUff BAR.svg
Baretka: Order Gwiazdy Włoch – Wielki Oficer (od 2011).