Franciszek Czubalski
| ||
| Państwo działania |  Polska | |
| Data i miejsce urodzenia | 30 stycznia 1885 Przysucha | |
| Data i miejsce śmierci | 8 lutego 1965 Warszawa | |
| profesor nauk medycznych | ||
| Alma Mater | Uniwersytet Lwowski | |
| Doktorat | 1910 – nauki lekarskie Uniwersytet Lwowski | |
| Polska Akademia Nauk / Umiejętności | ||
| Status PAN | członek rzeczywisty | |
| Status PAU | członek | |
| Nauczyciel akademicki | ||
| Uczelnia | Uniwersytet Warszawski | |
| Katedra | Fizjologii | |
| Stanowisko | Kierownik | |
| Okres zatrudn. | 1916–1950 | |
| Wydział | Lekarski | |
| Stanowisko | Dziekan | |
| Okres zatrudn. | 1923–1925, 1934, 1945–1947 | |
| Rektor | ||
| Uczelnia | Uniwersytet Warszawski | |
| Okres spraw. | 1947–1949 | |
| Poprzednik | Stefan Pieńkowski | |
| Następca | Jan Wasilkowski | |
| Rektor | ||
| Uczelnia | Akademia Medyczna w Warszawie | |
| Okres spraw. | 1950–1955 | |
| Następca | Marcin Kacprzak | |
| Odznaczenia | ||
    | ||
Franciszek Mieczysław Czubalski (ur. 30 stycznia 1885 w Przysusze, zm. 8 lutego 1965 w Warszawie) – polski lekarz fizjolog, założyciel Unii Narodowo-Państwowej w 1922 roku[1].
Życiorys
Urodził się w rodzinie zarządców majątku Dembińskich w Przysusze[2]. Ukończył gimnazjum filologiczne w Radomiu, a następnie odbył studia na uniwersytecie w Dorpacie (1903–1904) i na Uniwersytecie Lwowskim (1905–1910), gdzie był asystentem w Katedrze Farmakologii i Farmakognozji. Uzyskał tytuł doktora wszech nauk lekarskich (1910) i docenta farmakologii Uniwersytetu Lwowskiego (1914). Następnie związany z Uniwersytetem Jagiellońskim, gdzie otrzymał tytuł docenta fizjologii w Katedrze Farmakologii i Farmakognozji i Katedrze Fizjologii (1915). W latach 1916–1950 kierował Katedrą Fizjologii Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego (1919) i zwyczajnego (1921).
W okresie międzywojennym sprawował funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego (1923–1925, 1934–1935) i prorektora (1934–1939) Uniwersytetu Warszawskiego. W 1936 wybrany na rektora, jednak po nieprzychylnych mu demonstracjach studenckich (był przeciwnikiem gett ławkowych) godności tej nie przyjął.
W latach 1930–1933 był dyrektorem Instytutu Dentystycznego w Warszawie, a w 1933–1939 przewodniczącym rady naukowej Instytutu Radowego oraz kierownikiem Pracowni Fizjologicznej Wychowania Fizycznego w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego.
Prowadził badania nad krążeniem krwi, regulacją neurohormonalną i endokrynologią doświadczalną (m.in.nad działaniem adrenaliny), fizjologią pracy i fizjologią trawienia.
W 1941 roku objął funkcję dyrektora naukowego Prywatnej Szkoły Zawodowej dla Pomocniczego Personelu Sanitarnego doc. Jana Zaorskiego, w której prowadzili tajne nauczanie dla ok. 1900 słuchaczy. Wykładał na kompletach Uniwersytetu Warszawskiego, Poznańskiego i Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich w Warszawie.
Po wojnie pełnił funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego UW (od 1947) i rektora Uniwersytetu Warszawskiego (1947–1949), a następnie nowo powstałej Akademii Medycznej (1950–1953), gdzie kierował Katedrą Fizjologii Człowieka (1950–1959).
Od 1945 roku był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, a od 1952 roku Polskiej Akademii Nauk.
Był prezesem Polskiego Towarzystwa Fizjologicznego (1938–1946 i 1948–1952), członkiem honorowym tego towarzystwa oraz Czeskiego Towarzystwa Lekarskiego, członkiem Międzynarodowego Towarzystwa do Badań nad Krzepliwością Krwi oraz Francuskiego Towarzystwa Biologicznego, członkiem korespondentem Towarzystwa Lekarskiego w Budapeszcie.
Mieszkał w Warszawie w domu Stowarzyszenia Mieszkaniowego Spółdzielczego Profesorów UW przy ulicy Sewerynów.
Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera Z-6-17)[3].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)[4]
- Złoty Krzyż Zasługi (13 maja 1933)[5]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu św. Sawy (Jugosławia, 1928)
- Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej (Francja, 1925)
Przypisy
- ↑ Deklaracja programowa. [Inc.:] Polska jako naród ani na chwilę nie przestawała istnieć [...] : 28 czerwca 1922 r. / [Unia Narodowo-Państwowa]
- ↑ Ziemia Przysuska, „{{{czasopismo}}}” (9 (8)), 2012, s. 5, ISSN 2299-4343 [dostęp 2012-11-13] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04].czasopismo
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: JADWIGA BRZEZIŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-02].
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139 „za zasługi na polu obrony powietrznej i przeciwgazowej”.
Bibliografia
- M. Paciorkiewicz, A. Zaorski: Profesor Franciszek Czubalski (1885–1965). Medycy Powstania Warszawskiego. [dostęp 2014-06-26].
- Reprezentanci nauk medycznych, zmarli członkowie AU w Krakowie, PAU, TNW i PAN, Katedra Historii Medycyny UJ CM
Media użyte na tej stronie
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób lekarza Franciszka Czubalskiego – rektora UW i Akademii Medycznej w Warszawie na Starych Powązkach w Warszawie (stan na kwiecień 2012)
Baretka: Order Świętego Sawy – Komandor – Królestwo Serbii / Królestwo SHS / Królestwo Jugosławii.