Franciszek Sowulewski

Franciszek Sowulewski

Bąk, Twardowski

kapral
Data i miejsce urodzenia	14 grudnia 1915 Olszanka
Data i miejsce śmierci	11 września 1946 Białystok
Przebieg służby
Lata służby	1936–1946
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość
Stanowiska	Dowódca batalionu "Moczary" WiN
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce

Franciszek Sowulewski, ps. „Twardowski”, „Bąk” (ur. 14 grudnia 1915 w Olszance, zm. 11 września 1946 w Białymstoku) – żołnierz Wojska Polskiego i Armii Krajowej, członek Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.

Życiorys

Franciszek Sowulewski urodził się 14 grudnia 1915 roku we wsi Olszanka (gmina Filipów) w rodzinie Antoniego i Ewy. W latach 1936–1938 odbywał służbę wojskową, którą ukończył w stopniu kaprala.

Wziął udział w kampanii wrześniowej. Walczył do 7 października 1939 roku. W 1943 wstąpił do Armii Krajowej, był dowódcą kompanii.

Po wojnie, we wrześniu 1945 roku, podjął naukę w Liceum Pedagogicznym w Suwałkach. W styczniu 1946 roku został mianowany przez komendanta Obwodu Suwalsko-Augustowskiego Stanisława Malesińskiego ps. Tadeusz dowódcą batalionu „Moczary” WiN. 2 kwietnia 1946 roku o godz. 10:15 funkcjonariusze Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Suwałkach Aleksander Omilianowicz i Henryk Tarasiewicz dokonali aresztowania Sowulewskiego. Zatrzymanie miało mieć miejsce w trakcie trwania lekcji w Liceum Pedagogicznym. Sowulewski, ostrzeżony, próbował ucieczki skacząc przez okno z pierwszego piętra, złamał jednak nogę i został schwytany. W czasie aresztowania miał przy sobie dokumenty organizacyjne batalionu.

Budynek kina „Ton” w Białymstoku, gdzie odbywał się proces Franciszka Sowulewskiego.

Oskarżony o „udział w związku usiłującym przemocą zmienić demokratyczny ustrój Państwa Polskiego” oraz uchylanie się od służby wojskowej, został skazany na śmierć w procesie pokazowym zorganizowanym w białostockim kinie „Ton”. Składowi sędziowskiemu przewodniczył major Włodzimierz Ostapowicz.

Wyrok śmierci został wykonany w więzieniu w Białymstoku 11 września 1946 roku o godzinie 20:20. Tego samego dnia zginęło również 5 innych skazanych w tym samym procesie – m.in. Aleksander Rybnik i Marian Piekarski. Miejsce pochówku nie jest znane.

Postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Białymstoku z dn. 29 czerwca 1992 roku wyrok został uznany za nieważny.

Bibliografia

• Andrzej Matusiewicz: Stracili życie bo chcieli zmienić ustrój. [w:] Gazeta Współczesna [on-line]. 2009-02-15. [dostęp 2013-09-09].
• Krzysztof Skłodkowski, Jarosław Szlaszyński. Przyczynki do dziejów powojennej konspiracji na terenie powiatu suwalskiego. „Rocznik Augustowsko-Suwalski”. tom I, 2001. Augustowsko-Suwalskie Towarzystwo Naukowe. ISSN 1730-9875.