Frank Sprague
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 15 lipca 1857 |
|---|---|
| Data śmierci | 25 października 1934 |
| Zawód, zajęcie | elektrotechnik, wynalazca |
Frank Julian Sprague (ur. 15 lipca 1857 w Milford, zm. 25 października 1934) – amerykański inżynier, wynalazca, oficer U.S. Navy. Znany jako „ojciec trakcji elektrycznej”. Uważa się, że jego wynalazki miały duże znaczenie dla rozwoju komunikacji miejskiej i urbanizacji pod koniec XIX wieku.
Dzieciństwo i edukacja
Sprague urodził się w 1857 w Milford (Connecticut), gdzie jego ojciec był kierownikiem w fabryce kapeluszy. Po śmierci matki w 1866 wychowywał się u ciotki w North Adams (Massachusetts). Tam też uczęszczał do publicznych szkół wykazując duże zdolności do matematyki.
W 1874 rozpoczął studia na United States Naval Academy w Annapolis. Ukończył je z siódmą lokatą w 1878 r.
Sprague służył początkowo na USS Richmond, następnie na USS Minnesota. Był specjalnym korespondentem Boston Herald podczas wizyty generała Granta w Chinach i Japonii. Następnie służył na USS Lancaster stacjonującym na Morzu Śródziemnym. Tu zainteresował się instalacjami elektrycznymi, w 1881 zwiedził wystawę urządzeń elektrycznych w Paryżu, a w 1882 był sędzią konkursowym na wystawie technicznej w angielskim The Crystal Palace.
Początki kariery inżynierskiej
W 1883 r. Sprague opuścił marynarkę i rozpoczął pracę dla Thomasa Edisona. Zaprojektował ekspozycję Edisona na wystawę w Filadelfii w 1884. Głównym obiektem jego zainteresowań były silniki elektryczne, gdy uznał, że przedsiębiorstwo Edisona nie wykorzystuje ich potencjału opuścił je i założył własne: Sprague Electric Railway and Motor Company. Nowa firma odniosła duży sukces wprowadzając do produkcji silniki elektryczne rozmaitej wielkości do maszyn, narzędzi i sprzętu dospodarstwa domowego. Ważnym osiągnięciem był opracowanie metody odzyskiwania energii podczas hamowania silnikiem.
Tramwaje w Richmond
Wśród wynalazków Sprague’a znajdowały się pantografy umożliwiające zasilanie pojazdów elektrycznych. W latach 1887 i 1888 Spraque zbudował pierwszą elektryczną sieć tramwajową w Richmond (Wirginia). Teren był bardzo trudny (nachylenie wzniesień dochodziło miejscami do 10%) i skuteczne rozwiązanie problemów było ważnym czynnikiem popularyzującym firmę Sprague’a również w innych miastach. Sumaryczna długość linii w Richmond wynosiła 12 mil, obsługiwało je 40 pojazdów. Były czynne do 1949 r.
Wiele rozwiązań Spraque’a zostało zaadaptowanych przez firmy General Electric i Westinghouse w ich sprzęcie kolejowym. Ich wpływ na publiczny transport był ogromny, wykazały, że transport elektryczny może być bezpieczny i niezawodny. W przeciągu dwóch lat firma Spraque’a uzyskała 110 kontraktów na linie tramwajowe i koleje miejskie w USA i Europie. W 1890 r.została kupiona przez Edison General Electric, który był producentem większości sprzętu.
Windy elektryczne
Następnie Spraque rozpoczął prace nad windami elektrycznymi. W 1892 założył r. firmę Electric Elevator Company, później wszedł w spółkę z Charlesem Prattem i powstała Sprague-Pratt Electric Elevator. Elektryczne windy Spraque’a były szybsze i miały większy udźwig niż dotychczas stosowane rozwiązania parowe i hydrauliczne. Sprague wynalazł wiele rozwiązań poprawiających ich właściwości eksploatacyjne i bezpieczeństwo, w tym automatyczne hamulce, regulatory przyspieszenia, układy automatyki. Jego firma zainstalowała około 600 wind w wieżowcach, a następnie została kupiona w 1895 przez Otis Elevator Company.
Sterowanie wielokrotne
Prace Sprague’a nad układami automatyki doprowadziły do wynalezienia układów wielokrotnego sterowania w pociągach elektrycznych. Silniki napędowe mogły się znajdować w poszczególnych wagonach lub w kilku lokomotywach i być sterowane z jednego miejsca przez jednego maszynistę. Rozwiązanie zostało zastosowane po raz pierwszy w 1898 r. na linii miejskiej South Side Elevated Railway w Chicago i wkrótce zostało przyjęte na liniach metra i kolejowych na całym świecie.
Automatyczne sterowanie na kolei
Od 1896 do 1900 r. Sprague pracował nad elektryfikacją linii kolejowej New York Central Railroad. Zaprojektował wtedy systemy automatycznego sterowania pociągami i sygnalizacji. Dla realizacji tego zadania założył przedsiębiorstwo Sprague Safety Control & Signal Corporation. Wraz z Wiliamem Wilgusem opracował jeden z systemów zasilania składów elektrycznych za pomocą trzeciej szyny.
W czasie pierwszej wojny światowej pracował dla U.S. Navy, opracowywał zapalniki dla bomb lotniczych i głębinowych.
Dziedzictwo i nagrody
Sprague był aktywnym działaczem zawodowych związków inżynierskich. W American Institute of Electric Engineers był wiceprezydentem w latach 1890–1892, i prezydentem w latach 1892–1893, prezydentem New York Electrical Society, American Institute of Consulting Engineers oraz Inventors Guild.
Jego wynalazki otrzymały wiele nagród na wystawach i targach. W 1910 został wyróżniony medalem Edisona American Institute of Electrical Engineers za wybitne osiągnięcia i wkład w nauki elektryczne.
Sprague był żonaty dwukrotnie, z Mary Keatinge i Harriet Chapman Jones. Miał trzech synów i córkę. Jeden z synów z drugiego małżeństwa (Robert) założył firmę Sprague Electric Company, która została jednym z czołowych producentów elementów elektronicznych.
Zmarł na zapalenie płuc 22 października 1934 i został pochowany na Arlington National Cemetery. Wdowa przekazała dużą kolekcję materiałów do New York Public Library, a w 1959 r. ufundowała Sprague Building w Shore Line Trolley Museum w East Haven. Jest to najstarsze i jedno z największych muzeum tramwajów w USA..
Bibliografia
- Frank J. Sprague – GHN: IEEE Global History Network. [dostęp 2012-02-02].
- James E. Brittain. Electrical Engineering Hall of Fame – Frank J. Sprague. „Proceedings of the IEEE”. 92, s. 871–873, 2004.
- James E. Brittain. Frank J. Sprague and the Electrification of Urban Transportation. „Proceedings of the IEEE”. 85, s. 1183–1184, 1997.
Linki zewnętrzne
- IEEE milestones – tramwaje w Richmond
- Shore Line Trolley Museum
- Historia Vishay Electronics Company. vishay.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
| XX wiek |
|
|---|---|
| XXI wiek |
|
Media użyte na tej stronie
Electric engine, Detroit River tunnel
- Medium: 1 negative : glass ; 8 x 10 in.
- Part of: Detroit Publishing Company Photograph Collection
- Reproduction Number: LC-D4-72518 (b&w glass neg.)
- Call Number: LC-D4-72518 <P&P> [P&P]
- Repository: Library of Congress Prints and Photographs Division Washington, D.C. 20540 USA
- Notes:
- Corresponding glass transparency (with same series code) available on videodisc frame 1A-30995.
- "M.C.R.R." [Michigan Central Railroad Company] on locomotive.
- Detroit Publishing Co. no. 072518.
- Gift; State Historical Society of Colorado; 1949.
Autor: Johnstarr1, Licencja: CC BY 3.0
Scanned image of the 1924 Edison Medal awarded to my great grandfather John White Howell, inherited by me in 1979.
Postcard view of "Theatrical District, Broad Street, Richmond, Virginia," 8th & Broad Streets, Richmond, Virginia. View shows street scene with at least two Cinemas and one other theater of some type visible. On street are three streetcars, two automobiles, and people, in the style of 1920s. A historic postcard showing electric-powered trolley streetcars in Richmond, Virginia, the city where Frank J. Sprague successfully demonstrated his new system on the hills in 1888. Of course the streetcars shown here are those of two generations later, of the type mass produced and seen in cities throughout North America. Looks like Perely Thomas cars. The cinema is showing To the Last Man (1923). (From the automobiles and women's fashion and other period details, this is almost certainly the silent version released in September 1923 rather than the 1930 or 1933 remake.)