Freeman Dyson

Freeman Dyson
Ilustracja
Freeman Dyson (2005)
Pełne imię i nazwiskoFreeman John Dyson
Data i miejsce urodzenia15 grudnia 1923
Crowthorne
Data i miejsce śmierci28 lutego 2020
Princeton
Zawód, zajęcienaukowiec: fizyk teoretyk, matematyk, futurolog, astrofizyk
Alma MaterUniversity of Cambridge
Uniwersytet Cornella
Małżeństwo1. Verena Esther Huber-Dyson (1950–1958, rozwód)
2. Imme Jung (1958–2020)
DzieciEsther Dyson
George Dyson
Dorothy Dyson
Mia Dyson
Rebecca Dyson
Emily Dyson

Freeman John Dyson (ur. 15 grudnia 1923 w Crowthorne, zm. 28 lutego 2020 w Princeton) – amerykański naukowiec: fizyk teoretyczny, astrofizyk, matematyk i futurolog pochodzenia angielskiego, profesor Institute for Advanced Study (IAS) w Princeton. Laureat licznych nagród, w tym Nagrody Templetona (2000) oraz prestiżowych nagród fizycznych, ustępujących statusem tylko Nagrodzie Nobla: Medalu Lorentza (1966), Medalu Maksa Plancka (1969) i Nagrody Wolfa w dziedzinie fizyki (1981).

Dyson to jeden z pionierów elektrodynamiki kwantowej[1], współautor astronautycznego projektu Orion i twórca futurologicznej koncepcji sfery Dysona.

Życiorys

Studiował w Winchester College i w Trinity College na Uniwersytecie Cambridge, gdzie w 1945 uzyskał licencjat z matematyki. Następnie był wykładowcą Trinity College, a później stypendystą Commonwealth Fellowship na Uniwersytecie Cornella, a także wykładowcą na Uniwersytecie Birmingham. W latach 1951–1953 profesor fizyki Cornell University w Ithaca, od 1953 profesor Institute for Advanced Study w Princeton. Był profesorem wizytującym na Yeshiva University w Max-Planck-Institut für Physik und Astrophysik w Monachium[2]. Od 1964 członek Narodowej Akademii Nauk w Waszyngtonie.

Autor licznych prac głównie z zakresu kwantowej teorii pola i fizyki matematycznej. Był jednym z twórców, oprócz R.Ph. Feynmana, J.S. Schwingera i Sh. Tomonagi, współczesnej elektrodynamiki kwantowej. Zajmował się także problemem cywilizacji pozaziemskich[3][4].

Nagrody i wyróżnienia

Dyson był członkiem licznych stowarzyszeń naukowych, m.in. Royal Society od roku 1952 i U.S. National Academy of Sciences od roku 1964.

Otrzymał liczne nagrody, w tym[4]:

Publikacje (wybór)

Publikacje książkowe[3][4]:

  • 1984: Weapons & Hope, ​ISBN 0-06-039031-X
  • 1985: Origins of Life, Cambridge University Press, ​ISBN 0-521-62668-4
  • 1989: Infinite in All Directions,
  • 1990: From Eros to Gaia,
  • 1990: Disturbing the Universe,
  • Imagined Worlds
  • 2000: Sun, the genome & the Internet, Oxford University Press, ​ISBN 0-19-513922-4

Wydania polskie:

Przypisy

  1. Dyson Freeman John, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-12-08].
  2. Fred Hoyle: Katastrofy kosmiczne i narodziny religii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, s. 129–130. ISBN 83-01-12873-9.
  3. a b Freeman Dyson (ang.). W: School of Natural Sciences, Institute for Advanced Study [on-line]. www.sns.ias.edu. [dostęp 2014-03-08].
  4. a b c Freeman Dyson w bazie Notable Names Database (ang.)

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wolf prize icon.png
An icon designating the Wolf Foundation logo. Note, that the icon is not a small copy of the Wolf's logo: it was simplified (lost some curves) for legibility.
LorentzMedal-square.jpg
Autor: Wikimedia Commons – LorentzMedal.jpg, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zdjęcie Medalu Lorentza, przycięte (wykadrowane) do kwadratu.
Max-planck-medal-front.png
Autor: Friedrich Hund, Licencja: CC BY-SA 4.0
Awers Medalu Maxa Plancka
HughesMedal.jpg
Autor: Mykola Swarnyk, Licencja: CC BY-SA 3.0
Avers of Hughes Medal
Freeman Dyson (2005).jpg
Autor: ioerror, Licencja: CC BY-SA 2.0
George, Freeman and Esther Dyson speak at the Long Now Foundation.