Fundacja Alfreda Jurzykowskiego

Fundacja Alfreda Jurzykowskiego Alfred Jurzykowski Foundation
Państwo	Stany Zjednoczone
Siedziba	Nowy Jork 15 East 65th Street
Data założenia	1960
Rodzaj stowarzyszenia	fundacja
brak współrzędnych

Fundacja Alfreda Jurzykowskiego (ang. Alfred Jurzykowski Foundation) – fundacja założona przez Alfreda Jurzykowskiego w 1960 roku w Nowym Jorku celem wspierania (m.in. finansowania) instytucji naukowych i kulturalnych znajdujących się poza Polską (m.in. Fundacji Kościuszkowskiej, Polskiego Instytutu Nauk w Ameryce, Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku). Fundacja działa także w Brazylii; udziela stypendiów i co roku (w latach 1964-1998) przyznawała nagrody naukowcom i twórcom z Polski i Brazylii.

Historia

Alfred Jurzykowski urodził się w 1899 roku na Śląsku Cieszyńskim. Jako oficer wojska polskiego wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. W okresie dwudziestolecia międzywojennego założył własny dom handlowy w Warszawie i prowadził firmę eksportową w Gdańsku. Brał udział w kampanii wrześniowej. Po jej klęsce wyjechał przez Rumunię do Włoch, a stamtąd do USA, gdzie prowadził własną firmę. Podczas pobytu w Brazylii w latach 1950–60, uruchomił w 1956 roku pierwszą w tym kraju fabrykę autobusów i ciężarówek Mercedes–Benz, w której miał początkowo 50%, a potem 75% udziałów. Gdy w 1960 roku wrócił do USA za namową konsula RP w Chicago Rudolfa Rathausa, stworzył fundację swego imienia. Miała ona popierać rozwój polskiej kultury, propagować ją w świecie oraz w różny sposób popularyzować wkład Polaków do kultury światowej. Fundacja pomagała Polakom w pokryciu kosztów studiów, udzielając w pierwszych 5 latach istnienia wsparcia ponad 400 osobom. Fundacja ufundowała Katedrę Historii Literatury Polskiej na Uniwersytecie Harvarda, wspierała polskie organizacje w USA takie jak: Fundacja Kościuszkowska, Instytut Piłsudskiego czy Polski Instytut Naukowy^[1].

Nagroda

Od 1964 roku Fundacja przyznawała nagrody twórcom pochodzenia polskiego (działającym w kraju lub na emigracji) za wybitne osiągnięcia w dziedzinie szeroko pojętej kultury: nauki ścisłe i humanistyczne, medycyna, literatura (twórczość, przekłady, krytyka literacka), sztuki piękne, muzyka (kompozycja, wykonanie, muzykologia), teatr, film i in.; do 1998 roku (włącznie) zostały przyznane 463 nagrody. W 1998 roku Zarząd Fundacji Alfreda Jurzykowskiego podjął decyzję o zawieszeniu przyznawania nagród od 1999 roku, kontynuując jednak inne formy działalności na rzecz kultury polskiej^[2].

W latach 1964–1966 przyznawaniem nagród zajmował się Zarząd Polskiego Instytutu Naukowego w Nowym Jorku, a w kolejnych specjalny komitet w skład którego weszli przedstawiciele polskich organizacji w Nowym Jorku takich jak: Instytut Naukowy, Instytut Piłsudskiego, Fundacja Kościuszkowska, Fundacja Wandy Roehr. W 1968 roku powstał Komitet Doradczy ds. Kultury (Cultural Advisory Committee) powoływany do 1998 roku przez Zarząd Fundacji, w skład którego weszli Polacy reprezentujący różne dziedziny nauki i sztuki. Nagrody były wręczane w siedzibie Fundacji w Nowym Jorku lub siedzibie Fundacji Kościuszkowskiej. W latach 1964–69 nagroda wynosiła 1 tys. dolarów, w latach 1970–75 2,5 tysiąca, w latach 1976–89 5 tysięcy, w latach 1990–97 6 tysięcy, aby dojść do 10 tysięcy w roku 1998^[1].

Przypisy