Góra Parkowa (Sanok)

Góra Parkowa
Ilustracja
Widok na Górę Parkową (po prawej) od zachodu z osiedla Okołowiczówka
Państwo

 Polska

Położenie

Sanok, Śródmieście

Pasmo

Góry Sanocko-Turczańskie, Karpaty

Wysokość

364 m n.p.m.

Położenie na mapie Sanoka
Mapa konturowa Sanoka, blisko centrum na lewo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Góra Parkowa”
Położenie na mapie Bieszczadów Zachodnich
Mapa konturowa Bieszczadów Zachodnich, u góry po lewej znajduje się czarny trójkącik z opisem „Góra Parkowa”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Góra Parkowa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się czarny trójkącik z opisem „Góra Parkowa”
Ziemia49°33′44,0″N 22°11′58,6″E/49,562222 22,199611

Góra Parkowa w Sanoku, znana też pod nazwami: Stróżnia[1], Straszyna Góra, Struszyna[2], Stróże[3], Aptekarka[1][4], Góra Mickiewicza[5], Góra Parkowa[6], Władycza Góra[7][8] (364 m n.p.m.) – góra znajdująca się w centrum miasta Sanoka.

Historia

W źródłach historycznych góra wspomniana po raz pierwszy w 1446, gdy królowa Zofia potwierdzając orzeczenie komisarzy przez siebie wyznaczonych dla rozstrzygnięcia sporu między radą i pospólstwem miasta Sanoka a Tomaszem Skonczewiczem, mieszczaninem, o ogród na górze Stroznia[9], położony blisko miasta, przyznaje ten ogród miastu[10]. Ówczesna nazwa góry Stróżnia pochodziła od straży (stróży) wystawianych na szczycie, które w zamierzeniu miały dokonywać obserwacji okolic i w razie potrzeby alarmować Zamek Królewski o zbliżaniu się potencjalnych wrogów[11].

Plan katastralny miasta z 1852 podał nazwę tej góry jako Struszyna Góra. Z kolei nazwa Aptekarka wiąże się z terenami położonymi u podnóża góry od strony południowej i wschodniej, należącymi do Jana Zarewicza, który był farmaceutą i posiadał Aptekę Obwodową (później prowadzili ją Feliks Giela i Marian Kawski)[12].

W związku z obchodami 300-lecia unii lubelskiej Rada Miejska w Sanoku uchwaliła 6 sierpnia 1869, że w trakcie uroczystości 11 sierpnia 1869 zostaną położone i poświęcone fundamenty pod pomnik na górze Stróżni na gruncie Ignacego Gądylowskiego lub Ksawerego Chmielowskiego lub Katarzyny Stopczyńskiej[13]. W związku z setną rocznicą urodzin Adama Mickiewicza w 1898 roku na górze usypano kopiec (także imienia poety), a na zboczach utworzono park miejski im. Adama Mickiewicza w Sanoku[14]. Jego projekt wykonał architekt miejski, Władysław Beksiński. Tworzenie parku miejskiego zainicjowało pierwotnie towarzystwo "Znicz" (zajmujące się krzewieniem oświaty, kultury, czytelnictwa) za sprawą jej organizatora Jana Zarewicza (z zawodu aptekarza – stąd nazwa góry Aptekarka). Zarewicz odstąpił miastu za symboliczną kwotę południowe i wschodnie zbocza góry Stróżni[15]. Podobnie uczynił hrabia dr Aleksander Mniszek-Tchorznicki (jako sędzia i przewodniczący delegacji przyczynił się do pozostania Morskiego Oka w granicach Polski w wyniku sporu terytorialnego), który na przełomie 1909/1910 ofiarował miastu północne zbocze góry o powierzchni 7 morgów ziemi celem powiększenia areału parku[16]. Zgodnie z decyzją Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka anektowana część ogrodu miejskiego została mianowana imieniem Fryderyka Chopina w setną rocznicę urodzin kompozytora (1910).

U kresu II wojny światowej po nadejściu frontu wschodniego jesienią 1944 na południowym stoku góry ulokowane punkty obserwacyjne dowódca jednostek Armii Czerwonej[17].

Na górze znajduje się wieża nadawcza TSR Góra Parkowa o wysokości 38 m[18], która do 19 marca 2013 nadawała naziemnie analogowo programy TVP1 i TVP2. Tego samego dnia rozpoczęto cyfrową emisję naziemną. Obecnie jest emitowany III multipleks naziemnej telewizji cyfrowej.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Józef Sulisz. Kilka zapisek z Sanoka. „Lud”. Tom 13, s. 39, 1907. 
  2. ↑ Kronika. Kopiec Mickiewicza. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”. Nr 2, s. 4, 8 maja 1910. 
  3. ↑ Władysław Beksiński. Nowy cmentarz w Sanoku (z tablicą). „Czasopismo Techniczne”. Nr 9, s. 1, 1896. 
  4. ↑ Adam Fastnacht: Zarys dziejów Sanoka. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 13.
  5. ↑ Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 244. ISBN 83-909787-0-9.
  6. ↑ Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 292
  7. ↑ Zabytki w kościele OO. Franciszkanów w Sanoku. W: Otton Szmyd: Jubileusz 600-lecia OO. Franciszkanów w Sanoku. Sanok: Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Pocieszenia w Sanoku, 1978, s. 1.
  8. ↑ Królewskie Wolne Miasto Sanok. sanok-przyroda.website.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-01)]. [dostęp 2012-02-03]
  9. ↑ Oryginalna pisownia.
  10. ↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich [dostęp 2012-02-03]
  11. ↑ Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 153, 201. ISBN 83-909787-0-9.
  12. ↑ Maria Matuła. Uszanujmy starą nazwę: Aptekarka. „Tygodnik Sanocki”. Nr 29 (923), s. 6, 17 lipca 2009. ISSN 1232-6534 (pol.). 
  13. ↑ Księga uchwał Rady miejskiej w Sanoku 31.07.1868-14.11.1870. T. II. sanockabibliotekacyfrowa.pl. s. 97-98. [dostęp 2022-02-03].
  14. ↑ Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 384
  15. ↑ Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 456
  16. ↑ Edward Zając, 100 lat Towarzystwa Upiększania Miasta Sanoka 1904-2004, Sanok 2004, s. 20.
  17. ↑ Piotr Wdowin. Na rzeszowskiej ziemi. „Nowiny”. Nr 73, s. 3, 28-31 marca 1975. 
  18. ↑ Katalog lokalizacji anten nadawczych stacji radiowych i telewizyjnych nadających w Polsce [dostęp 2012-02-03]

Media użyte na tej stronie

Mapa Bieszczadów.png
Mapa Bieszczadów
Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
U+25B2.svg
Black up-pointing triangle ▲, U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Subcarpathian Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief ocation map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
View from Okołowiczówka panorama Sanok.jpg
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Widok z Okołowiczówki w Sanoku (od zachodu) na dzielnicę Wójtostwo (po lewej) i Górę Parkową (po prawej)
Sanok location map.png
Autor: OpenStreetMap contributors, Licencja: ODbL
OpenStreepMap location map of Sanok, Poland:
  • top = 49.5905
  • bottom = 49.5234
  • left = 22.1468
  • right = 22.2844