Galway

Ten artykuł od 2011-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Galway

Gaillimh

Katedra w Galway
Herb
Państwo	Irlandia
Prowincja	Connacht
Hrabstwo	Galway
Powierzchnia	50,57 km²
Populacja (2016) • liczba ludności	79 934[1]
Nr kierunkowy	091
Kod pocztowy	G
Położenie na mapie Irlandii Galway
53°16′N 9°02′W/53,266667 -9,033333
Strona internetowa

Galway (wym. [ˈgɔlweɪ]; irl. Gaillimh [ˈɡalʲɪvʲ]) – miasto w zachodniej Irlandii, stolica hrabstwa Galway. Liczy 79 934 mieszkańców (2016)^[1]. Według spisu ludności z 2006 roku, w latach 2002–2007 było to najszybciej rozwijające się miasto Irlandii^[2]. Jest to jedyne miasto regionu Connacht mające status city.

Galway wzięło swą nazwę od rzeki Gaillimh (Corrib) będącej zachodnią granicą pierwszych zabudowań zwanych Dún Bhun na Gaillimhe (fort u ujścia Gaillimh). Samo słowo Gaillimh znaczy ‛kamienny'. Potocznie miasto nazywane było również Cathair na dTreabh czyli ‛miasto klanów', gdyż w czasach normańskich rządzone było przez 14 klanów kupieckich.

Miasto było Europejską Stolicą Kultury 2020^[3][4].

Historia

Początki miasta sięgają 1124 r., gdy król prowincji Connacht, Tairrdelbach mac Ruaidri Ua Conchobair, założył tam fort Dún Bun na Gaillimhe. Z czasem wokół fortu zaczęło pojawiać się osadnictwo. Około roku 1230, podczas inwazji Normanów, miasto przejął ich przywódca – Richard Mor de Burgh.

W grudniu 1484 Galway otrzymało oficjalny status miasta korony angielskiej. Stosunki między miastem a irlandzkimi sąsiadami były trudne, głównie ze względu na brytyjskość miasta, w którym zabroniony był nawet język irlandzki.

Mapa z 1651 r. pokazuje miasto otoczone murami obronnymi. Na pierwszym planie widzimy rzekę Corrib przeciętą mostem O’Briens Bridge, prowadzącym do Mainguard Street.

W średniowieczu miastem rządziło 14 klanów kupieckich (12 normandzkich i 2 irlandzkie). Wówczas gród przeżywał swoje lata rozkwitu i dostatku. Był to wówczas główny irlandzki port handlowy dla handlu z Hiszpanią i Francją.

W swej drodze do Islandii bądź na Wyspy Owcze, Galway odwiedził Krzysztof Kolumb. Będąc w mieście lub jego okolicy, zapisał na marginesie jednej ze swoich książek, że znalazł dowody na istnienie lądu po drugiej stronie Oceanu Atlantyckiego.

Podczas odrodzenia gaelickiego gród pozostał wierny koronie angielskiej. W czasie najazdu wojsk Cromwella na Irlandię miasto było oblężone przez 9 miesięcy. Pod koniec XVII w. Galway poparło króla angielskiego Jakuba II i jego zwolenników (jakobitów) przeciwko Wilhelmowi III Orańskiemu w wojnie irlandzkiej (1689–1691). W wyniku tego zostało przejęte i okupowane przez wiliamitów po bitwie pod Aughrim w 1691. Miasto wówczas bardzo podupadło i swoją świetność odzyskało dopiero podczas bumu ekonomicznego pod koniec XX w.

Zabytki i kultura

Anglikański Kościół św. Mikołaja jest największym zachowanym średniowiecznym kościołem w Irlandii

Miasto słynne jest ze swoich mocnych tradycji celtyckich: muzyki, pieśni i tańca. Charakterystyczne jest także używanie języka irlandzkiego w oznaczeniach budynków, ulic i innych miejsc w mieście. Miasto posiada irlandzkojęzyczny teatr, Taibhdhearc na Gaillimhe. Galway jest swego rodzaju bramą do otaczającej go Gaeltacht – obszaru, w którym czynnie używa się języka irlandzkiego.

Na początku każdego roku w styczniu zaczyna się w Galway celtyckie święto wiosny Fleadh Imboilg. W kwietniu odbywa się międzynarodowy festiwal literatury, a w maju festiwal muzyczny. Czerwiec i lipiec przeznaczone są na festiwale filmowe i teatralne, w tym odbywający się od 1989 Galway Film Fleadh^[5]. Natomiast w sierpniu swoje święto mają miłośnicy koni z całej Irlandii, którzy przybywają na wyścigi (Galway Races). We wrześniu można wziąć udział w Międzynarodowym Festiwalu Ostryg. W październiku odbywa się Międzynarodowy Festiwal Sztuki dla dzieci, a w listopadzie Tulca Visual Arts Festival i Junior Film Fleadh, skierowany do młodych,początkujących filmowców^[6].

Najważniejsze zabytki

• Brownie Square – brama z XVII wieku,
• Dzielnica Łacińska z XVI-wiecznym Lynch's Castle i średniowieczną kolegiatą św. Mikołaja,
• Katedra św. Mikołaja,
• XVI-wieczny Hiszpański Łuk.

Architektura

W Galway znajduje się jeden ze średniowiecznych ratuszy – zamek Lynchów, w którym znajduje się oddział Allied Irish Banks.

Kościół kolegialny św. Mikołaja jest największym średniowiecznym kościołem w Irlandii. Należy on do Church of Ireland. Został on ufundowany w 1320 roku, a przez kolejne dwa wieki był rozbudowywany.

Rzymskokatolicka Katedra Naszej Pani Wziętej do Nieba i Św. Mikołaja została konsekrowana w 1965 roku. Jest to ogromna wapienna budowla wzorowana na kościele z hiszpańskiego miasta Salamanka.

Budynek National University of Ireland, Galway został wzniesiony w 1849 roku, podczas wielkiego głodu jako jeden z trzech oddziałów Queen’s University of Ireland (poza Cork i Belfastem).

Język i kultura irlandzka

Miasto Galway znane jest z kultywowania języka, muzyki, pieśni oraz tańców irlandzkich. Ze względu na dość powszechną znajomość języka irlandzkiego (w przeciwieństwie do innych miast) zwane jest czasami „dwujęzyczną stolicą”, choć i tutaj w życiu codziennym używany jest język angielski. Galway często nazywane jest bramą Gaeltacht i jest jedynym dużym miastem w tym rejonie.

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł spożywczy, metalowy, odzieżowy, meblarski, elektroniczny oraz elektrotechniczny^[7].

Infrastruktura

Drogi

Przez Galway przebiegają cztery ważne drogi Irlandii: N17 (łącząca miasto z północnymi hrabstwami), N18 (biegnąca na południe) i N6 (biegnąca na wschód oraz autostrada łącząca Galway z Dublinem, otwarta w 2010 roku.

Kolej

W 1851 r. miasto włączone zostało w irlandzką sieć kolejową. Stacja kolejowa obsługuje połączenia m.in. z Dublinem i Limerickiem. Pokonanie 208-kilometrowego dystansu między Galway i stolicą Irlandii zajmuje ok. 3 godzin.

Połączenia autobusowe

Miasto ma wiele połączeń zarówno z głównymi, jak i mniejszymi miejscowościami w Irlandii. Połączenia realizuje przede wszystkim narodowy przewoźnik Bus Éireann.

Porty lotnicze

Istnieje port lotniczy Galway. W odległości około 80 km na południe od miasta (około 60 minut jazdy samochodem) znajduje się port lotniczy Shannon, z którego latają samoloty do wielu miast w Europie (w tym Polski) oraz do Stanów Zjednoczonych. W podobnej odległości na północ znajduje się port lotniczy Ireland West Airport Knock obsługujące połączenia z Wielką Brytanią oraz południem Europy. Ponadto na zachodzie miasta znajduje się też mniejsze lotnisko, Conamara Regional Airport, obsługujące połączenia z wyspami Aran.

Port

Przystań portowa w Galway jest położona na zachodnim krańcu Zatoki Galway. Z przystani w Rossaveal i Doolin kursują promy na wyspy Aran.

Sport

Najpopularniejszymi dyscyplinami w Galway są: hurling i futbol gaelicki. Główne mecze odbywają się na Pearse Stadium. Miasto posiada także drużyny rugby grające w Pro12. Dodatkowo uprawiane jest tutaj żeglarstwo (zarówno na morzu jak i na jeziorze Corrib), istnieją też drużyny piłki ręcznej, koszykówki i kick-boxingu, miasto posiada też stadiony przeznaczone do wyścigów konnych oraz wyścigów chartów.

Miasta partnerskie

Miasta partnerskie Galway:^[8]

• Aalborg, Dania (1997)
• Seattle, Stany Zjednoczone (1986)
• Saint Louis, Stany Zjednoczone (1977)
• Chicago, Stany Zjednoczone (1997)
• Cambridge, Stany Zjednoczone (1994)
• Lorient, Francja (1975)
• Menlo Park, Stany Zjednoczone (2015)
• Milwaukee, Stany Zjednoczone (2001)

Miasto podpisało porozumienia o przyjaźni z następującymi miastami:

• Auckland, Nowa Zelandia (2002)
• Moncton, Kanada (2002)
• Qingdao, Chińska Republika Ludowa (1999)
• Stirling, Szkocja (2012)

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona miasta (ang.)
• Oficjalna strona miasta jako Europejskiej Stolicy Kultury 2020 (ang. • irl.)