Gazeta Katolicka w Kanadzie

Gazeta Katolicka w Kanadzie
Częstotliwość	Tygodnik
Państwo	Kanada
Wydawca	West Canada Publishing Company, Gazeta Katolicka Publishing Company, Canadian Publishers Ltd.
Tematyka	narodowo-katolicka
Pierwszy numer	1908
Ostatni numer	1940
Redaktor naczelny	Adam F. Bloch, Maks Major, Jan Pazdor, Zofia Rapalska, J. Baderski
Średni nakład	5.000 egz.
Format	A3
Liczba stron	12

Gazeta Katolicka w Kanadzie – polskojęzyczne, pionierskie pismo w Kanadzie wydawane od 17 marca 1908 do 30 października 1940 w Winnipegu (Manitoba). Jest traktowane jako kontynuacja pierwszego pisma w języku polskim na terenie Kanady – powołanego na krótko przez ojców oblatów – Głosu Kanadyjskiego (1904-1905).

Gazeta Katolicka poprzez publikację wielu pamiętników i wspomnień stała się unikatowym źródłem informacji o rozwoju polskiego osadnictwa rozrzuconego w Kanadzie, organizowaniu się i asymilacji w nowym środowisku. Już w pierwszym numerze zaapelowano do czytelników o nadsyłanie listów z opisami ich codziennych doświadczeń. Mimo skąpego wykształcenia u większości nowych imigrantów nie zabrakło odważnych, którzy zdołali opisać (głównie w prowincjach preriowych) swoje życie i najbliższe otoczenie. Powstały wyjątkowe w swoim rodzaju wpomnienia opisujące ich trudy podróży do Kanady, osamotnienie, ich codzienne bolączki, rozczarowania i radości oraz lekcje życia, jakich doświadczali. Nadesłane listy zawierały nawet dokładne opisy ilu i jakich kto ma sąsiadów, czy jest w pobliżu kościół lub szkoła, itp. Gazeta Katolicka stała się przez to zbiorowym pamiętnikiem tych, którzy opuścili jedną ojczyznę aby budować inną^[1].

Z biegiem czasu pismo zmonopolizowało rynek polonijny w Kanadzie, stając się doskonałym medium opiniotwórczym i tubą propagandową dla kół związanych z oblatami^[2]. Było nieocenionym źródłem informacji na temat społeczeństwa, praw i zwyczajów w Kanadzie^[3]. Jego nakład dochodził do 5 tysięcy egzemplarzy (na ogół 12 stron w formacie A3). Slogan autoreklamowy: “Jedyna Gazeta Polska w Kanadzie”.

Pierwszym wydawcą została firma West Canada Publishing Company (później na zmianę z Gazeta Katolicka Publishing Company i Canadian Publishers Ltd.) założona przez niemieckiego oblata Josepha Cordesa. To samo wydawnictwo publikowało też pisma katolików angielskich i niemieckich pod patronatem biskupa z dystryktu St. Boniface. Pierwszym redaktorem był Adam F. Bloch (1908-10), kolejnymi: późniejszy założyciel konkurencyjnego Czasu – Maks Major (1910-11), Jan Pazdor (1912-18, 1922-40), Zofia Rapalska (1918-22) i J. Baderski (1921-40).

W 1933 oblaci zakładają Stowarzyszenie Polaków w Kanadzie, którego organem prasowym Gazeta Katolicka staje się w maju 1934. W 1940 roku zmieniła nazwę na Gazeta Polska w Kanadzie, a w 1950 została przyłączona do tygodnika Głos Polski, który ukazuje się do dziś w Toronto.

Przypisy

Bibliografia

• Violette Stepaniuk - Polish-Canadian Periodicals at LAC, 1908-2005…, Library and Archives Canada (https://archive.is/20120713095511/http://collectioncanada.ca/multicultural/005007-206-e.html )
• Violette Stepaniuk - The Polish-Canadian Press: Historical Overview, Library And Archives Canada (https://web.archive.org/web/20121024113640/http://www.collectionscanada.gc.ca/obj/005007/f2/005007-205-e.pdf )
• Janusz Szajna - Historia Polonii kanadyjskiej z perspektywy prasy polonijnej, Gazeta Ogólnopolska (http://archive.is/gNCSL)
• Anna Reczyńska - Polonia kanadyjska; opracowanie w słowniku Polacy w Kanadzie (Biogram Publishing, Mississauga, Ontario, 2006, ​ISBN 0-9738143-0-6​)
• polonijna prasa, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2008-12-21] .