Geolibertarianizm

Geolibertarianizm – jeden z odłamów libertarianizmu, różniący się jednak pewnymi cechami od klasycznego libertarianizmu. Zaliczany do nurtu lewicowego libertarianizmu[1].

Co do kanonu wartości podzielanych z dominującym nurtem w libertarianizmie, to obejmuje on założenie, że jednostka ma wyłączne prawo do korzystania z owoców swojej pracy. Jednakże w odróżnieniu od większości libertarian, geolibertarianie zwracają większą uwagę na to, że Ziemia stanowi wspólne dobro wszystkich ludzi, własność społeczeństwa, i nie może być traktowana jako własność prywatna. Tym samym oznacza to, że jeśli jednostki chcą użytkować ziemię, to muszą zgodzić się na płacenie renty wspólnotom jako całościom, do których ziemia należy.

Taki stan rzeczy tłumaczą tym, że własnością człowieka może być jedynie produkt jego pracy, a więc np. dom, telewizor, itp., nie zaś ziemia, która jest pierwotna w stosunku do człowieka i od niego niezależna. Geolibertarianie-minarchiści z tego powodu akceptują jedyny podatek, którym jest podatek od wartości ziemi, płacony przez jednostki społeczności lokalnej. Henry George, twórca tego podatku, z tego powodu nazywany zwolennikiem „pojedynczego podatku”. Geoanarchiści, zwolennicy geoanarchizmu, połączenia geolibertarianizmu z anarchokapitalizmem uważają że ziemia powinna być dzierżawiona osobom prywatnym przez lokalną społeczność, a cały dochód z owej opłaty powinien być wypłacany poszczególnym mieszkańcom w postaci dywidendy. dywidendy obywatelskie popiera również część geolibertarian-minarchistów. Popierają oni z reguły także własność wspólną pod zarządem państwa i samorządów lokalnych w dziedzinach środowiska naturalnego i monopoli naturalnych (takich jak np. drogi i koleje).

Geolibertarianie inspirują się ideą georgizmu, ale elementy ich doktryny pochodzą również z pism Johna Locke'a, fizjokratów, Thomasa Jeffersona, Adama Smitha, Thomasa Paine'a, Jamesa Milla, Davida Ricardo, Johna Stuarta Milla oraz Herberta Spencera. Przykładem elementów poglądów geolibertariańskich u tych myślicieli jest stwierdzenie Paine'a, że:

ziemia nie została urobiona rękami jednej osoby, ale jest stale poprawiana przez społeczności; nie jest ona ziemią i tylko ziemią, poddaną prywatnej własności. Każdy natomiast, kto się uważa za posiadacza części ziemi, winien jest zapłacić czynsz dzierżawny tym, którzy ziemię dzierżą – społeczności.

Z drugiej strony Locke pisał, że nie pobiera się podatku od tego, co nie przynosi dochodu, toteż tylko ziemia produktywna może zostać opodatkowana.

Przez część libertarian geoanarchizm nie jest uznawany za pogląd ultraliberalny.

Przypisy

  1. Left-Libertarian FAQ | Positive Anarchy, wombatron.wordpress.com [dostęp 2017-11-23] (ang.).

Linki zewnętrzne