Giovanni Muzzioli

Giovanni Muzzioli (autoportret)

Giovanni Muzzioli (Muzziòli) (ur. 10 lutego 1854 w Modenie, zm. 5 sierpnia 1894 tamże) – włoski malarz akademicki, twórca obrazów historycznych (głównie o tematyce antycznej) i religijnych. Uważany za włoski odpowiednik Lawrence'a Alma-Tademy i obok Adeodata Malatesty za najwybitniejszego malarza z Modeny.

Był synem Andrei Muzziolego i Marianny Gilioli, przybyłych do Modeny z pobliskiego Castelvetro. Już jako 15-latek podjął naukę w miejscowej akademii, gdzie po jej ukończeniu w 1871 uznano go za obiecująco uzdolnionego i przyznano stypendium umożliwiające czteroletni pobyt studyjny w Rzymie i Florencji. Po nauce malarstwa historycznego w rzymskiej Akademii Św. Łukasza (Accademia di San Luca) pod kierunkiem F. Podestiego i F. Coghettiego, stworzył dyplomową pracę zatytułowaną Abraham i Sara na dworze faraona (1875), którą na dowód nabytych umiejętności podarował rodzinnemu miastu. Wcześniej prezentował swe prace (m.in. Ścięcie św. Jana Chrzciciela) na wystawie krajowej w Mediolanie w 1872. Z uznaniem spotkała się także kolejna kompozycja historyczna zatytułowana Poppea przynosząca Neronowi głowę Oktawii (znana też jako Zemsta Poppei albo Neron i Poppea, 1875-76).

(c) Bardazzi/Museo Civico di Modena, CC BY-SA 3.0

Poppea przynosząca Neronowi głowę Oktawii

Podczas paryskiej wystawy światowej 1878 roku zapoznał się z malarstwem Lawrence'a Alma-Tademy, które wywarło na nim przemożne wrażenie, skutkując zdecydowanym zwróceniem się ku tematyce z dziejów klasycznej Grecji i Rzymu. Pierwszym obrazem powstałym w tej inspiracji był Taniec wśród mieczów (albo Kubisteteira, 1878)^[a], kolejnym zwracającym uwagę – Obrzędy pogrzebowe w Egipcie (1881). Szczególnie ważna w jego dorobku kompozycja W świątyni Bachusa (1881) odniosła niezwykły sukces na wystawie mediolańskiej i zdobyła nagrodę krytyki; uprzednio duże uznanie wzbudziła Magdalena eksponowana na wystawie w Turynie w 1880.

Od połowy lat 70. zajmował się też z powodzeniem malarstwem portretowym, tworząc liczne wizerunki osób z miejscowego środowiska (Portret księdza Bonetti, Dama z kwiatami, Pani Diena, Koneser, portrety markizów Campori, Fontanelli).

(c) Pugnaghi/Museo Civico di Modena, CC BY-SA 3.0

Portret starszej pani (1878)

Od 1878 osiadł we Florencji, gdzie tworzył do końca życia, będąc od 1882 członkiem Florenckiego Kręgu Artystów oraz profesorem akademii we Florencji i Modenie. Na początku lat 80. powstały jego pierwsze kompozycje pejzażowe (Na klepisku, Gorąca pora, Spokojne życie). Stopniowo odchodząc od sentymentalnej poetyki tych przedstawień, artysta zwracał się ku naturalizmowi w ukazywaniu wiejskiego życia wraz z jego obyczajowością, czego szczególny przejaw stanowi obraz Wrześniowe słońce pokazany na krajowej wystawie w Wenecji (1887). Rozwijając coraz szerzej paletę twórczą, artysta odnowił też zainteresowanie malarstwem rodzajowym (np. Różowy wóz); równocześnie powstawały szkice malowideł do lunety florenckiego kościoła Santa Maria.

Muzzioli zarazem pozostał wierny tematyce antycznej, w obrazach takich jak Ofiara ślubna (1883), zakupionym przez miasto Triest, czy Bachanalia, który odniósł duży sukces zarówno na wystawie mediolańskiej w 1886, jak i na późniejszej światowej ekspozycji w Paryżu (1889). Od 1887 na pokazach publicznych wystawiał wyłącznie obrazy związane tematycznie ze starożytnym Rzymem, wśród których do najwybitniejszych należał Pogrzeb Brytanika (1888), prezentowany na dorocznej krajowej wystawie sztuk pięknych w Bolonii (1888).Jego „archeologiczna” wierność antycznym szczegółom uzasadniała wówczas porównywanie go z Alma-Tademą, którego oczywisty wpływ widoczny jest w nastrojowych „rzymskich” scenach rodzajowych (Zaloty, Idylla).

W 1891 wybrano go do Rady Sztuk Pięknych przy ministerstwie oświaty. Nieuleczalnie chory, zmarł jako zaledwie 40-letni; jego pogrzeb stał się szczególnym wydarzeniem w życiu publicznym Modeny. Zorganizowana tam wkrótce pośmiertna wystawa 126 prac malarza (listopad 1894) wywarła silne wrażenie, istotnie poświadczając wartość jego dorobku twórczego.

Uwagi

Bibliografia

• Francesca Franco: Muzzioli Giovanni. W Dizionario Biografico degli Italiani. T. 77. Roma: Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 2012
• Aldo Foratti: Muzzioli, Giovanni. W L'Enciclopedia Italiana di scienze, lettere ed arti. T. 24. Roma: Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1934
• Muzzioli, Giovanni. W Encyclopædia Britannica (XI edycja) (red. Hugh Chisholm). Cambridge: Cambridge University Press, 1911, t. 19, s. 103

Linki zewnętrzne

• Życie i dzieło artysty (red. Raffaele Meschiari). cittadini.monet.modena.it. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-18)].
• Hasło w Enciclopedia Italiana (Treccani) on line