Gislebertus

Tympanon z Sądem Ostatecznym, katedra w Autun

Fragment tympanonu z fasady zach. w Autun - ważenie dusz

Ewa, obecnie w Musée Rolin, Autun

Gislebertus (XII wiek) – francuski rzeźbiarz romański.

Na podstawie badań Jerzego (George'a) Żarneckiego została mu przypisana prawie cała dekoracja rzeźbiarska katedry Saint-Lazare w Autun z lat ok. 1120-1135. Badacz powiązał również tego rzeźbiarza z pojedynczymi rzeźbami z Cluny i Vézelay, gdzie jego zdaniem Gislebertus zaczynał swoją działalność^[1]. Twórczość Gislebertusa wywodzi się z kręgu Cluny. Zdaniem Willibalda Sauerländera Gislebertus rysuje delikatniej, powściągliwiej od niespokojnego twórcy tympanonu w Vézelay. Cieszy go praca nad detalem, czego nie można powiedzieć o rzeźbiarzach kluniackich. Lubi też smukłe, drobne postacie o miękkich ruchach^[2].

Imię rzeźbiarza zachowało się w podpisie, widniejącym w tympanonie głównego portalu w zachodniej fasadzie katedry w Autun: Gislebertus hic fecit (Gislebertus to zrobił). Tympanon, wyrzeźbiony ok. 1130 roku^[3], przedstawia scenę Sądu Ostatecznego o oryginalnych i indywidualnych rozwiązaniach^[2]. Z prawej strony znajduje się scena ważenia dusz z podobnymi do szkieletów diabłami i niezwykle wysmukłym Archaniołem Michałem, w którego płaszczu chronią się ludzie. Wściekłość demonów i rozpacz potępionych kontrastuje ze szczęśliwością zbawionych.

W północnym portalu katedry, w scenie Grzechu Pierworodnego, znajdowała się pierwotnie rzeźba Ewy (obecnie Musée Rolin, Autun). Jest to półleżąca, naga postać w prostokątnym polu, częściowo przysłonięta przez otaczającą ją roślinność. Lewą ręką sięga po jabłko.

• 

  Kapitel z samobójstwem Judasza, katedra w Autun

• 

  Kapitel z ucieczką do Egiptu, katedra w Autun

• 

  Kapitel ze snem trzech króli, katedra w Autun

Przypisy

Bibliografia

• JanJ. Białostocki JanJ., Sztuka cenniejsza niż złoto, Warszawa: PWN, 2004, ISBN 83-01-14301-0, OCLC 749694105 .
• Sauerländer Willibald, Rzeźba średniowieczna, Warszawa 1978.
• Dębicki Jacek, Zachodni portal katedry Świętego Łazarza w Autun. Studium historii sztuki i historii idei, Kraków 2002.

Literatura dodatkowa

• D. Grivot, G. Zarnecki, Z. Grivot, Gislebertus. Sculptor of Autun, Hacker Art Books, 1985.
• D. Denny, The Last Judgment Tympanum at Autun: Its Sources and Meaning, Speculum 57/3 (1982), s. 532-547.
• D. Grivot, Gislebertus sculptor of Autun, London 1961.
• L. Seidel, Lazarus, Gislebertus, and the cathedral of Autun, [w:] Legends in limestone, Chicago 1999.
• J. Zink, Zur Ikonographie der Portalskulptur der Kathedrale Saint-Lazare in Autun, München 1989.

Linki zewnętrzne

• Gislebertus, Web Gallery of Art (ang.)