Golce (gryzonie)

Golce
	Heterocephalidae
	Landry, 1957
	; Przedstawiciel rodziny – golec piaskowy (Heterocephalus glaber)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	jeżozwierzowce
Infrarząd	jeżozwierzokształtne
(bez rangi)	incertae sedis
Rodzina	golce
	Typ nomenklatoryczny
	Heterocephalus glaber Rüppell, 1842
Synonimy
	Rodziny: Heterocephalinae Landry, 1957; Heterocephalidae Patterson & Upham, 2014; Rodzaju: Fornarina Thomas, 1903;
	Rodziny: Heterocephalinae Landry, 1957; Heterocephalidae Patterson & Upham, 2014; Rodzaju: Fornarina Thomas, 1903;
Rodzaje
	Heterocephalus Rüppell, 1842 – golec
	Heterocephalus Rüppell, 1842 – golec

Golce^[5] (Heterocephalidae) – monotypowa rodzina ssaków z podrzędu jeżozwierzowców (Hystricomorpha) w obrębie rzędu gryzoni (Rodentia).

Zasięg występowania

Rodzina obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący we wschodniej Afryce^[6]^[7]^[8].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 70–110 mm, długość ogona 30–50 mm; masa ciała 15–70 g (przeważnie 30–35 g)^[8].

Systematyka

Przez długi czas Heterocephalidae były zaliczane do Bathyergidae w randze podrodziny ze względu na wiele cech wspólnych^[9]. Wraz z pierwszymi badaniami genetycznymi obu tych grup uznano że Heterocephalidae są jedynie w niewielkim stopniu spokrewnione z Bathyergidae, a różne systemy genetyczne potwierdzają odległe pochodzenie tych zwierząt^[9]. Najnowsze szacunki wskazują, że rozejście obu tych taksonów nastąpiło w późnym wczesnym oligocenie (około 32 miliony lat temu)^[9]. W tym czasie współczesne grupy gryzoni z obrębu Caviomorpha (kawie, jeżozwierze, szynszyle i kolczaki) dopiero zaczynały się różnicować w Ameryce Południowej, a wspólny przodek małp człekokształtnych i pozostałych małp w dalszym ciągu przemierzał Afrykę Wschodnią^[9]. Obie linie (golce i kretoszczury) są reprezentowane w mioceńskim zapisie kopalnym w Afryce Wschodniej^[9]. Podczas długiej izolacji od innych linii gryzoni, golce wykształciły wiele unikalnych cech pochodnych, które uzasadniają umieszczenie ich w odrębnej rodzinie^[9].

Etymologia

Heterocephalus: gr. ἑτερος heteros „różny, inny”; -κεφαλος -kephalos „-głowy”, od κεφαλη kephalē „głowa”^[10].
Fornarina: La Fornarina, obraz włoskiego malarza i architekta renesansowego Rafaela Santiego^[3].

Podział systematyczny

Do rodzaju należy jeden rodzaj golec^[5] (Heterocephalus) z jednym występującym współcześnie gatunkiem^[6]^[5]:

Heterocephalus glaber Rüppell, 1842 – golec piaskowy

oraz gatunkami wymarłymi^[11]:

Heterocephalus atikoi Wesselman, 1984
Heterocephalus jaegeri Denys, 1989
Heterocephalus manthii Denys, 2011
Heterocephalus quenstedti Dietrich, 1942

Przypisy

↑ S.O. Landry. The Interrelationships of the New and Old World Hystricomorph Rodents. „University of California publications in zoology”. 56 (1), s. 74, 1957. (ang.).
↑ B.D. Patterson & N.S. Upham. A newly recognized family from the Horn of Africa, the Heterocephalidae (Rodentia: Ctenohystrica). „Zoological Journal of the Linnean Society”. 172 (4), s. 948, 2014. DOI: 10.1111/zoj.12201. (ang.).
↑ ^a ^b O. Thomas. Exhibition of, and remarks upon, a specimen of the rodent Fornarina (gen. nov.) phillipsi and description of Heterocephalus ansorgei (sp. nov). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1903 (2), s. 336, 1903. (ang.).
↑ W.P.E.S. Rüppell. Säugethiere aus der Ordnung der Nager, beobaclitet im nordöstlichen Africa. „Museum Senckenbergianum: Abhandlungen aus dem Gebiete der beschreibenden Naturgeschicht”. 3 (2), s. 99, 1845. (niem.).
↑ ^a ^b ^c Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 286. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 544. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Heterocephalus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-03-11].
↑ ^a ^b Patterson 2016 ↓, s. 351.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Patterson 2016 ↓, s. 342.
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 322, 1904. (ang.).
↑ J.S. Zijlstra: Heterocephalus. Hesperomys project. [dostęp 2022-03-12]. (ang.).

Bibliografia

B. Patterson: Family Heterocephalidae (Naked Mole-rat). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 342–351. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Landry-1] S.O. Landry. The Interrelationships of the New and Old World Hystricomorph Rodents. „University of California publications in zoology”. 56 (1), s. 74, 1957. (ang.).

[Patterson&Upham-2] B.D. Patterson & N.S. Upham. A newly recognized family from the Horn of Africa, the Heterocephalidae (Rodentia: Ctenohystrica). „Zoological Journal of the Linnean Society”. 172 (4), s. 948, 2014. DOI: 10.1111/zoj.12201. (ang.).

[Thomas-3] O. Thomas. Exhibition of, and remarks upon, a specimen of the rodent Fornarina (gen. nov.) phillipsi and description of Heterocephalus ansorgei (sp. nov). „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1903 (2), s. 336, 1903. (ang.).

[Rüppell-4] W.P.E.S. Rüppell. Säugethiere aus der Ordnung der Nager, beobaclitet im nordöstlichen Africa. „Museum Senckenbergianum: Abhandlungen aus dem Gebiete der beschreibenden Naturgeschicht”. 3 (2), s. 99, 1845. (niem.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 286. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 544. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Heterocephalus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-03-11].

[CITEREFPatterson2016351-8] Patterson 2016 ↓, s. 351.

[CITEREFPatterson2016342-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Patterson 2016 ↓, s. 342.

[Palmer-10] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 322, 1904. (ang.).

[Zijlstra-11] J.S. Zijlstra: Heterocephalus. Hesperomys project. [dostęp 2022-03-12]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne