Grabina (województwo opolskie)
| wieś | |
 (c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0 Widok wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | 430[1] |
| Strefa numeracyjna | 77 |
| Kod pocztowy | 48-210[2] |
| Tablice rejestracyjne | OPR |
| SIMC | 0491268 |
Położenie na mapie gminy Biała _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Biała") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |
 50°26′28″N 17°38′39″E/50,441111 17,644167 | |
Grabina (dodatkowa nazwa w j. niem. Grabine, cz. Hrabyně[3]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała[4][5]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Kotliny Raciborskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 430 osób[1].
Wieś posiada przysiółek Śmieciak i kolonię Kolonia Otocka[4][5].
Geografia
Położenie
Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 13 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Kotliny Raciborskiej. Należy do Euroregionu Pradziad[6]. Leży na obszarze 603 ha. Ma charakter rolniczy[7].
Środowisko naturalne
W Grabinie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,2 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Grabiny wynoszą 610 mm. Dominują wiatry zachodnie[8].
Nazwa
Miejscowość ma metrykę średniowieczną i jest notowana od XIII wieku. Po raz pierwszy w 1285 w obecnej formie Grabina, 1743 Grabin, 1784 Grabin, 1845 Grabin, Grabina, 1865 Grabine, Grabina[9], 1939 Grabina, Gershain, 1947 Grabina[10].
Nazwa pochodzi od nazwy pospolitej grabina (prasłowiańskie *grabъ / *grabrъ + -*ina), oznaczającej las grabowy lub drewno grabowe[10].
Historia
W 1881 w miejscowości mieszkało 83 osadników. Wieś liczyła 1283 morg rozległości i znajdowała się w niej kaplica, młyn napędzany kołem wodnym oraz 2 klasowa szkoła katolicka[11].
Według spisu Pruskiego Urzędu Statystycznego z 1 grudnia 1910 we wsi mieszkało 801 osób w tym 379 mężczyzn i 422 kobiety z czego 52 osoby było Niemcami, a 749 Polakami[12].
Od czerwca 1931 w wiosce funkcjonowała prywatna szkoła polska, która była zlokalizowana w 1-izbowej salce na piętrze, wynajętej od właściciela domu Jana Augustyna, który na szkolne boisko przeznaczył część swojego pola. W okresie międzywojennym w miejscowości funkcjonowały polskie organizacje: oddział Związku Polaków w Niemczech, Polskie Towarzystwo Szkolne, Towarzystwo Polek. W każdą niedzielę odbywało się polskie nabożeństwo w miejscowym kościele katolickim, prowadzone przez Karola Koziołka[13].
Po dojściu do władzy w Niemczech narodowych socjalistów nazwa miejscowości zmieniona została na ahistoryczną, niemiecką nazwę Sturmwald. Polscy mieszkańcy wsi stali się obiektem prześladowań ze strony nowej władzy. W maju 1939 do Polski wysiedlony został nauczyciel miejscowej szkoły Michałowski[13]. Natomiast po wybuchu II wojny światowej Jan Augustyniak został zamordowany przez nazistów w niemieckim obozie koncentracyjnym Buchenwald[14]
W latach 1945–1950 Grabina należała do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego.
W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Śmicz[15][16].
Po II wojnie światowej w maju 1945 r. otwarto nową Publiczną Szkołę Powszechną w budynku byłej niemieckiej szkoły. We wsi powstał pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas niej.
We wsi ma swoją siedzibę katolicka parafia Matki Boskiej Szkaplerznej, należąca do diecezji opolskiej[17].
Kultura
W Grabinie działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim[18].
Turystyka
Przez wieś przebiega trasa rowerowa PTTK nr 263 N[7].
Przez Grabinę prowadzi szlak turystyczny:
Szlakami bociana białego (27 km): Biała – Prężyna – Miłowice – Śmicz – Pleśnica – Grabina – Otoki – Wasiłowice – Biała[19]
Ludzie urodzeni w Grabinie
- Jan Augustyn (1882–1940), rolnik, działacz społeczny
- Waleria Nabzdyk (1901–1999), nauczycielka, działaczka społeczna, powstaniec śląski, żołnierz AK
- Paweł Kwoczek (1904–1975), działacz społeczny i narodowy na Górnym Śląsku
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 330 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ František Machát, Podrobná mapa Moravy a Slezska, digitalniknihovna.cz, 1922 [dostęp 2020-12-05] (cz.).
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ Mapa interaktywna, emapy.com [dostęp 2020-08-17].
- ↑ a b Grabina – Urząd Miejski w Białej, biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-17].
- ↑ Klimat: Grabina: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org, pl.climate-data.org [dostęp 2020-08-17].
- ↑ Felix Triest 1865 ↓, s. 1093.
- ↑ a b Rymut 1997 ↓.
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. II, hasło „Grabina”. nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1881. s. 767. [dostęp 2019-05-29].
- ↑ Praca zbiorowa 1912 ↓, s. 52.
- ↑ a b Praca zbiorowa 1973 ↓, s. 251–252.
- ↑ Hajduk 1968 ↓.
- ↑ Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (stan z dnia 1 stycznia 1946), Wydawnictwa Instytutu Śląskiego, 1947.
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.
- ↑ Rocznik Diecezji Opolskiej. Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża, 2006, s. 78. ISBN 83-7342-095-9. (pol.).
- ↑ DFK Grabina / Grabine
- ↑ Ścieżki rowerowe – Urząd Miejski w Białej, biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-17].
Bibliografia
- Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. III E-I, hasła „Grabina (1)” i „Grabina (4)”. Kraków: Polska Akademia Nauk, Instytut Języka polskiego, 1999, s. 327–328. ISBN 83-87795-45-3.
- Felix Triest: Topographisches handbuch von Oberschliesen. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.
- Praca zbiorowa: Gemeindelexicon für die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Opplen Auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910, Heft VI. Negierungsbezirk Oppeln. Berlin: Königlich preußischen Statistifchen Landesamte, 1912.
- Praca zbiorowa: Leksykon Polactwa w Niemczech. Warszawa, Wrocław: Polskie Wydawnictwa Naukowe, Instytut Śląski w Opolu, 1973, s. 251–252.
- Ryszard Hajduk. Bitwa o polskie słowo. „Kalendarz Opolski na rok 1969”, s. 86–87, 1968. Opole: Opolskie Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe.
Linki zewnętrzne
- Grabina, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 767.
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi | |
| Części miasta |
Media użyte na tej stronie
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map gmina Biała, Poland.
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.2778 N
- S: 49.942 N
- W: 16.8461 E
- E: 18.8073 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Prudnik County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.56 N
- S: 50.25 N
- W: 17.43 E
- E: 18.06 E
Niebieski szlak turystyczny.
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Grabina (dodatkowa nazwa w j. niem. Grabine) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała.
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Grabina (dodatkowa nazwa w j. niem. Grabine) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała.