Grozny
.png) Grozny (2016) | |||||
| |||||
| Państwo |  Rosja | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Republika |  Czeczenia | ||||
| Data założenia | 1818 | ||||
| Prawa miejskie | 1869 | ||||
| Mer | Muslim Chuczijew | ||||
| Powierzchnia | 324,16 km² | ||||
| Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość | 324 602[1] 1001,36 os./km² | ||||
| Nr kierunkowy | +7 8712 | ||||
| Kod pocztowy | 364000-364099 | ||||
| Tablice rejestracyjne | 95 | ||||
Położenie na mapie Czeczenii  | |||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||
 43°19′N 45°41′E/43,316667 45,683333 | |||||
| Strona internetowa | |||||
Portal  Rosja | |||||
Grozny (ros. Гро́зный, Groznyj; czecz. Соьлжа-ГӀала, Sölƶa-Ġala) – miasto w Rosji, stolica Czeczenii. W 2010 roku miasto liczyło ok. 270 tys. mieszkańców (wobec ok. 400 tys. na początku lat 90. XX wieku).
Czeczeńcy używają też nazwy Dżochar-Gala (czecz. Джохар-ГӀала / Dƶoxar-Ġala), na cześć Dżochara Dudajewa.
Historia
Miasto zostało założone przez Rosjan w 1818 roku jako placówka wojskowa podczas wojny kaukaskiej. Pierwotnie było zamieszkane przez ludność słowiańską (Kozaków), jednak władze ZSRR, zwalczające Kozaków, zachęcały Czeczenów do osiedlania się w mieście. W 1944 roku muzułmańscy mieszkańcy miasta zostali wysiedleni do Azji Środkowej, w 1957 zezwolono im na powrót. W 1960 liczba Czeczenów mieszkających w Groznym przekroczyła liczbę Rosjan. Obecnie Czeczeni stanowią ponad 95% mieszkańców miasta.
W latach 90., podczas wojen mających na celu zajęcie Czeczenii i włączenie w skład Federacji Rosyjskiej (I i II wojna czeczeńska), Grozny został znacznie zniszczony w wyniku działań wojsk rosyjskich. Status stolicy republiki został przyznany 18 kwietnia 2001 roku. Uroczyste otwarcie nowych budynków władz miasta (tzw. Biały Dom) miało miejsce 5 dni później. Zostały one częściowo zniszczone w zamachu bombowym 27 grudnia 2002 roku. W 2003 roku ONZ nazwała Grozny najbardziej zniszczonym miastem na Ziemi[2].
W pierwszych latach po II wojnie czeczeńskiej Grozny nie był spokojnym miastem. Często miały tam miejsce zamachy terrorystyczne i porachunki mafijne. W jednym z zamachów zginął w 2004 roku prezydent Czeczenii Achmad Kadyrow. Po wojnie nastąpiła rekonstrukcja miasta po stratach wojennych dzięki dotacjom rosyjskim. W 2005 r. ostatecznie zakończono renowację głównej arterii miasta – Prospektu Pobiedy (obecnie Prospekt Putina) w centrum Groznego. W 2011 r. ukończono budowę nowoczesnego kompleksu biznesowo-mieszkalnego Grozny City.
W 1892 roku w Groznym urodził się Stefan Narębski – polski architekt, a w 1980 Mamed Chalidow – polski zawodnik mieszanych sztuk walki pochodzenia czeczeńskiego.
Demografia
Skład narodowościowy i etniczny w latach 1897 i 2010 na podstawie oficjalnych danych rosyjskich:
- 1897[3]
- 2010
- Czeczeni: 254 558 (93,73%)
- Rosjanie: 8961 (3,30%)
- Kumycy: 1376 (0,51%)
- Ingusze: 992 (0,37%)
- Awarowie: 710 (0,26%)
- Tabasaranowie: 608 (0,22%)
- Lezgini: 365 (0,13%)
- Kazachowie: 310 (0,11%)
Religia
- Meczet Achmada Kadyrowa Serce Czeczenii wzniesiony w 2008 r., jeden z największych w Europie;
- Cerkiew pw. św. Michała Archanioła z 1892 r., zniszczona podczas wojen czeczeńskich, zrekonstruowana w 2009 r.
Sport
- Achmat Grozny – klub piłkarski
- WK Grozny – klub siatkarski
- Rodzinne miasto Juliji Jefimowej
Galeria
Blok w Groznym (2006)
Pałac prezydencki w Groznym w 1995 roku
Foto: Michaił Jewstafjew
Grozny w 2011 roku
Foto: Adam Smit
Meczet „Serce Czeczenii” w 2010
Foto: Stanislaw Gaiduk
Zniszczone bloki mieszkalne w Groznym, 2006 rok
Miasta partnerskie
Kraków, Polska[4]- Warszawa, Polska[5]
Odessa, Ukraina
Boston, USA
Stambuł, Turcja
Toronto, Kanada- Ardahan, Turcja
- Sivas, Turcja
Przypisy
- ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года, rosstat.gov.ru [dostęp 2021-12-07] [zarchiwizowane z adresu 2021-05-02] (ros.).
- ↑ BBC NEWS | Programmes | From Our Own Correspondent | Scars remain amid Chechen revival, news.bbc.co.uk [dostęp 2017-11-23].
- ↑ Демоскоп Weekly – Приложение. Справочник статистических показателей, demoscope.ru [dostęp 2017-11-23].
- ↑ 16 kwietnia 1997 r. – jednostronnie, porozumienie nigdy nie parafowane przez władze Groznego.
- ↑ 1997 r.
Media użyte na tej stronie
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.
EquiDistantConicProjection : Central parallel :
* N: 54.0° N
Central meridian :
* E: 100.0° E
Standard parallels:
* 1: 49.0° N * 2: 59.0° N
Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Because the southern Kuril islands are claimed by Russia and Japan, they are shown as disputed. For more information about this see: en:Kuril Islands dispute. These islands are since 1945 under the jurisdiction of the Russian Federation.
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Autor: AlexTref871, Licencja: CC BY-SA 4.0
Коллаж из фотографий для статьи о Грозном
.svg)
Autor: Transoxsiana, Licencja: CC BY-SA 4.0
Новый герб с 22-09-2010 http://geraldika.ru/symbols/27509
.jpg)
Autor: Michal Vogt [1] z Warsaw, Poland, Licencja: CC BY-SA 2.0
Part of a damaged flat building in Grozny, Chechnya, Russia
A bit broken
.jpg)
Autor: Michal Vogt [1] z Warsaw, Poland, Licencja: CC BY-SA 2.0
Bazar w centrum Groznego, Rosja.
Autor: Photo: Mikhail Evstafiev, Licencja: CC-BY-SA-3.0
A Chechen fighter stands near the government palace building during a short lull in fighting in Grozny, Chechnya.
Autor: Takhirgeran Umar, Licencja: CC BY-SA 4.0
Позиционная карта Чеченской Республики
Flag of the Chechen Republic
.svg)
Флаг города Грозный, Чечня, Россия