Gruźlica prosówkowa

Gruźlica prosówkowa
Tuberculosis miliaria
Ilustracja
Obraz RTG klatki piersiowej osoby z gruźlicą prosówkową, widoczne charakterystyczne zmiany w płucach.
ICD-10

A19
Gruźlica prosówkowa

A19.0

Gruźlica prosówkowa ostra o pojedynczej określonej lokalizacji

A19.1

Gruźlica prosówkowa ostra o wielomiejscowej lokalizacji

A19.2

Gruźlica prosówkowa ostra, nie określona

A19.3

Inne postacie gruźlicy prosówkowej

A19.4

Gruźlica prosówkowa, nie określona

Gruźlica prosówkowa, gruźlica rozsiana (ang. miliary tuberculosis, łac. tuberculosis miliaria) – potencjalnie śmiertelna postać gruźlicy[1][2]. Stanowi ona 1–2% przypadków zachorowania na gruźlicę[3]. Choroba najczęściej występuje u dzieci poniżej 5 lat i ludzi starszych, chorych na cukrzycę, mocznicę, niewydolność serca, nowotwory, osób niedożywionych, alkoholików, palących i zażywających leki immunosupresyjne (opisano przypadki śmierci u leczonych z powodu reumatoidalnego zapalenia stawów, a także częstość występowania jest wyższa u pacjentów z toczniem ze względu na leczenie kortykosteroidami[4])[1][5][6][7][8][9].

Pochodzenie nazwy

Zmiany prosówkowe widoczne na przekroju płuca
Zmiany prosówkowe w śledzionie
Ziarna prosa.

Nazwa choroby została nadana przez Johna Jacoba Mangreta w roku 1700 ze względu na bardzo liczne zmiany w płucach, które wyglądają jak ziarna prosa[1][10][11][12] i występują u 88% pacjentów z gruźlicą prosówkową[13]. Mają one rozmiar około 2 mm i powinny występować w przynajmniej dwóch nieprzyległych narządach[13].

Etiopatogeneza

Choroba jest wynikiem rozsiewu prątków gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis) drogą krwi. Może być ona pierwotną manifestacją tego zakażenia lub wystąpić lata po zarażeniu[6][7]. Dużą rolę w patogenezie bierze również udział nieprawidłowa reakcja limfocytów T (w szczególności na skutek supresji ich działania przez limfocyty Treg)[1][14].

Objawy i przebieg

Każda z postaci gruźlicy prosówkowej charakteryzuje się ciężkim stanem ogólnym[15]. Różnorodność objawów bierze się z tego, że ta postać choroby może zaatakować wiele tkanek i narządów[1]. Jej objawy (w malejącej częstotliwości występowania) to[1][6][7][15][16]:

W gruźlicy prosówkowej występują także nieprawidłowości w badaniach dodatkowych, takie jak[2][3][18]:

Powikłania

Możliwe powikłania gruźlicy prosówkowej są liczne. Obejmują one[1][7][18]:

Leczenie

Leczenie gruźlicy prosówkowej jest podobne do stosowanego w innych postaciach gruźlicy i obejmuje stosowanie leków takich jak ryfampicyna, etambutol, pirazynamid i izoniazyd[16]. Zalecany czas leczenia dorosłych powinien wynosić 6 miesięcy, a dzieci 9[20]. Oprócz terapii lekami przeciwgruźliczymi dobry skutek może dać podawanie kortykosteroidów, szczególnie w przypadku wystąpienia niewydolności oddechowej, aczkolwiek nie zostały przeprowadzone badanie potwierdzające ich wpływ na przebieg choroby[20][21].

Rokowanie

Nieleczona gruźlica prosówkowa jest zawsze śmiertelna, śmiertelność u leczonych jest różna w zależności od źródeł i waha się w granicach 2-30%[2][3][6]. Badanie kohortowe przeprowadzone na terenie Wielkiej Brytanii[3] wykazało, że wśród 52 pacjentów 29% miało zajęty przez chorobę ośrodkowy układ nerwowy, a 15% wymagało intensywnego leczenia i wentylacji mechanicznej.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d e f g Surendra K. Sharma, Alladi Mohan, Abhishek Sharma, Challenges in the diagnosis & treatment of miliary tuberculosis, „The Indian Journal of Medical Research”, 135 (5), maj 2012, s. 703–730 [dostęp 2017-06-29].
  2. a b c Surendra Kumar Sharma i inni, Miliary tuberculosis: new insights into an old disease, „The Lancet. Infectious Diseases”, 5 (7), 2005, s. 415–430 [dostęp 2017-06-29].
  3. a b c d Jonathan Underwood i inni, Complications of miliary tuberculosis: low mortality and predictive biomarkers from a UK cohort, „BMC Infectious Diseases”, 17, 2017, DOI10.1186/s12879-017-2397-6, ISSN 1471-2334, PMID28427368, PMCIDPMC5399311 [dostęp 2017-07-08].
  4. Masooma Hashmat i inni, Case report of a lupus patient with a severe flare and miliary tuberculosis: need for proper guidelines for management, „Oxford Medical Case Reports”, 2017 (7), 2017, DOI10.1093/omcr/omx030, ISSN 2053-8855, PMID28690859, PMCIDPMC5496010 [dostęp 2017-07-30].
  5. Miliary TB, www.cdc.gov [dostęp 2017-07-09] (ang.).
  6. a b c d Gruźlica prosówkowa w bazie eMedicine
  7. a b c d Disseminated tuberculosis: MedlinePlus Medical Encyclopedia, medlineplus.gov [dostęp 2017-06-29] (ang.).
  8. Raquel Goncalves i inni, Miliary tuberculosis with cerebral, liver, prostate and retroesophageal involvement, „IDCases”, 9, 2017, s. 25–27, DOI10.1016/j.idcr.2017.03.011, ISSN 2214-2509, PMID28560175, PMCIDPMC5443919 [dostęp 2017-07-30].
  9. Shion Miyoshi i inni, Fatal Unusual Miliary Tuberculosis in which a Patient Developed Acute Respiratory Distress Syndrome Induced by Infliximab: An Autopsy Case Report, „Internal Medicine”, 56 (9), 2017, s. 1079–1083, DOI10.2169/internalmedicine.56.7944, ISSN 0918-2918, PMID28458316, PMCIDPMC5478571 [dostęp 2017-07-30].
  10. Kyohei Kaburaki i inni, Miliary Tuberculosis that Developed after Intravesical Bacillus Calmette-Guerin Therapy, „Internal Medicine”, 56 (12), 2017, s. 1563–1567, DOI10.2169/internalmedicine.56.8055, ISSN 0918-2918, PMID28626185, PMCIDPMC5505915 [dostęp 2017-07-30].
  11. Surendra K. Sharma, Alladi Mohan, Miliary Tuberculosis, „Microbiology Spectrum”, 5 (2), 2017, DOI10.1128/microbiolspec.TNMI7-0013-2016, ISSN 2165-0497, PMID28281441 [dostęp 2017-07-30].
  12. John Jacob Manget, Sepulcretum size anatomia practica. Vol. 1, wyd. Observatio XLVII (3 vols), Cramer and Perrachon, 1700.
  13. a b c Ali Mert i inni, Miliary tuberculosis, „Medicine”, 96 (5), 2017, DOI10.1097/MD.0000000000005875, ISSN 0025-7974, PMID28151863, PMCIDPMC5293426 [dostęp 2017-07-30].
  14. Prabhat K. Sharma i inni, FoxP3+ regulatory T cells suppress effector T-cell function at pathologic site in miliary tuberculosis, „American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine”, 179 (11), 2009, s. 1061–1070, DOI10.1164/rccm.200804-529OC, ISSN 1535-4970, PMID19246720 [dostęp 2017-07-08].
  15. a b Witold S. Gumułka., Wojciech Rewerski, Encyklopedia zdrowia, wyd. 6, t. I, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 944, ISBN 83-01-11680-3.
  16. a b Xiang-Dong Mu, Guang-Fa Wang, Miliary Tuberculosis, „The New England Journal of Medicine”, 363 (11), 9 września 2010, s. 1059–1059 [dostęp 2017-06-29].
  17. Salil Mehta, Patterns of ocular inflammation in patients with miliary tuberculosis, „F1000Research”, 6, 2017, s. 412, DOI10.12688/f1000research.11035.1, ISSN 2046-1402, PMID28503298, PMCIDPMC5405790 [dostęp 2017-07-29].
  18. a b G. Maartens, P.A. Willcox, S.R. Benatar, Miliary tuberculosis: rapid diagnosis, hematologic abnormalities, and outcome in 109 treated adults, „The American Journal of Medicine”, 89 (3), 1990, s. 291–296, ISSN 0002-9343, PMID2393033 [dostęp 2017-07-30].
  19. Mina Asaji i inni, Miliary Tuberculosis in a Young Woman with Hemophagocytic Syndrome: A Case Report and Literature Review, „Internal Medicine”, 56 (12), 2017, s. 1591–1596, DOI10.2169/internalmedicine.56.8025, ISSN 0918-2918, PMID28626190, PMCIDPMC5505920 [dostęp 2017-07-30].
  20. a b American Thoracic Society, CDC, Infectious Diseases Society of America, Treatment of Tuberculosis, www.cdc.gov, czerwiec 2003 [dostęp 2017-07-13].
  21. J.R. Cisneros, K.M. Murray, Corticosteroids in tuberculosis, „The Annals of Pharmacotherapy”, 30 (11), 1996, s. 1298–1303, DOI10.1177/106002809603001115, ISSN 1060-0280, PMID8913413 [dostęp 2017-07-13].

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Lung - Miliary tuberculosis (6564687295).jpg
Autor: Yale Rosen from USA, Licencja: CC BY-SA 2.0
Miliary tuberculosis can occur when tuberculous lung lesions erode pulmonary veins or when when extrapulmonary tuberculous lesions erode systemic veins.This results in hematogenous dissemination of tubercle bacilli producing myriads of 1-2 mm. lesions throughout the body in susceptible hosts. Miliary spread limited to the lungs can occur following erosion of pulmonary arteries by tuberculous lung lesions.
PulmonaryTBCXR.png
Autor: James Heilman, MD, Licencja: CC BY-SA 4.0
Tuberculosis of the lungs
Miliary tuberculosis involving spleen (6539941557).jpg
Autor: Yale Rosen from USA, Licencja: CC BY-SA 2.0
Miliary tuberculosis involving spleen