Grupa Wyszehradzka

Grupa Wyszehradzka
Visegrádi Együttműködés
Vyšehradská skupina
Visegrádská skupina
	; Państwa Grupy Wyszehradzkiej
Członkowie	Czechy; Polska; Słowacja; Węgry
Prezydencja	Słowacja (od 1 lipca 2022 do 30 czerwca 2023)
Utworzenie	15 lutego 1991
	Strona internetowa

Spotkanie przywódców państw Grupy Wyszehradzkiej i Trójkąta Weimarskiego w Warszawie, 2013

Spotkanie premierów Grupy Wyszehradzkiej, Praga 2015 (od lewej: Robert Fico, Beata Szydło, Bohuslav Sobotka, Viktor Orban)

Grupa Wyszehradzka (V4) – zrzeszenie czterech państw Europy Środkowej – Polski, Czech, Słowacji i Węgier, którego celem jest pogłębianie współpracy między tymi krajami, w początkowej fazie w szczególności w kwestiach przystąpienia do struktur Unii Europejskiej i NATO. Powołane w 1991 przez trzy państwa (Polskę, Węgry i Czechosłowację) tworzące tzw. Trójkąt Wyszehradzki. W późniejszym czasie, wskutek rozpadu Czechosłowacji (1 stycznia 1993), członkami grupy stały się Czechy i Słowacja. Jedyną instytucją grupy jest Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki (International Visegrad Fund). Od 2016 roku w dniu 15 lutego obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Wyszehradzki.

Historia

Termin powstał po spotkaniu 15 lutego 1991 prezydentów Polski (Lech Wałęsa) i Czechosłowacji (Václav Havel) oraz premiera Węgier (József Antall) na zamku w węgierskim mieście Wyszehrad. Spotkanie to zostało zaplanowane specjalnie właśnie w tym gronie, gdyż państwa te miały nie tylko zbieżne główne cele ich polityki zagranicznej, ale także podobne możliwości jej realizacji, czym różniły się od pozostałych państw byłego bloku komunistycznego, których wewnętrzne przemiany były z reguły znacznie mniej zaawansowane, a droga do struktur europejskich i północnoatlantyckich znacznie dłuższa, lub też, jak miało to miejsce w przypadku Słowenii, droga ta była znacznie krótsza.

Miejsce spotkania nawiązywało do spotkań królów Polski, Czech i Węgier w Wyszehradzie w 1335 i 1338.

Na spotkaniu ustalono zasady przyszłej współpracy pomiędzy tymi państwami, a w szczególności ustalono, że będą wzajemnie konsultować i koordynować swoje działania, oraz że na arenie międzynarodowej będą wzajemnie wspierać swoje dążenia. Głównymi założeniami była wspólna integracja z Europą i strefą atlantycką, aby nie generować nowych podziałów po upadku bloku wschodniego. Z tego wynikała część deklarowanych na spotkaniu założeń np. poszanowanie praw człowieka, budowanie demokracji parlamentarnej, niwelowanie gospodarczych i administracyjnych pozostałości po poprzednim ustroju.

Drugie spotkanie Grupy Wyszehradzkiej odbyło się 6 października 1991 w Krakowie. Na przebieg i deklaracje wpłynął upadek Związku Radzieckiego i konflikt jugosłowiański. Opierano się wtedy głównie na zapewnianiu bezpieczeństwa państwom Grupy, ponieważ po rozwiązaniu Układu Warszawskiego nie były one członkami żadnego sojuszu militarnego.

Kolejne ważne spotkanie odbyło się w Pradze 6 maja 1992. Oprócz prezydentów państw pojawili się na nim przedstawiciele Komisji Europejskiej i trzech kolejnych prezydencji Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Po nim wiele spotkań odkładano m.in. z powodu "aksamitnego rozwodu" Czechosłowacji. Dodatkowo po 1993 zarówno Czechy i Słowacja sprzeciwiały się współpracy w ramach Grupy Wyszehradzkiej^[1]. Kolejne spotkanie odbyło się dopiero 15 maja 1999 w Bratysławie^[2], po wyborach na Węgrzech, Słowacji i w Czechach. Na tym spotkaniu odbyła się symboliczna reaktywacja Grupy Wyszehradzkiej. Ustalono wtedy mechanizm przyszłych spotkań premierów, a mianowicie, że mają się one odbywać 2 razy do roku. Rok później powołano Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki z siedzibą w Bratysławie.

Od tego czasu, w ramach grupy wyszehradzkiej znacznie zwiększyła się liczba spotkań polityków z najwyższych szczebli władzy tych państw, a omawiano na nich nie tylko wspólną politykę zagraniczną na zewnątrz, ale także wzajemne relacje pomiędzy tymi państwami, gdyż reprezentowały one bardzo zbliżony poziom rozwoju społeczno-gospodarczego.

W 1992 w ramach grupy zostało zawarte Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu (CEFTA), pomiędzy Polską a Czechami, Słowacją i Węgrami.

Współpraca w ramach Grupy, a szczególnie regionalna integracja, cierpiała na skutek odmiennych priorytetów poszczególnych państw, dążących przede wszystkim do integracji z Unią (szczególnie wyrazistych w przypadku Czech), i dopiero spowolnienie europejskich procesów integracyjnych wymusiło utworzenie porozumienia CEFTA, które przyniosło namacalne efekty gospodarcze.

Co pół roku odbywają się spotkania premierów (przeważnie: czerwiec i grudzień), a co roku spotkania prezydentów (najczęściej wrzesień) i przewodniczących parlamentów (czerwiec).

Charakterystyka państw

Państwo	Stolica	Powierzchnia (km²)	Ludność	PKB per capita (USD) (2016)	PKB w mld (USD) (2016)	Głowa państwa	Od	Szef rządu	Od
Czechy	Praga	78 866	10 538 275	33 223	350,8	Miloš Zeman	8 marca 2013	Petr Fiala	17 grudnia 2021
Polska	Warszawa	312 685	38 483 957	27 714	1052,2	Andrzej Duda	6 sierpnia 2015	Mateusz Morawiecki	11 grudnia 2017
Słowacja	Bratysława	49 035	5 421 349	29 720	160,9	Zuzana Čaputová	15 czerwca 2019	Eduard Heger	1 kwietnia 2021
Węgry	Budapeszt	93 030	9 849 000	26 222	258,4	Katalin Novák	10 maja 2022	Viktor Orbán	29 maja 2010
Razem		533 627	64 292 581	29 220	1822,3	-

Przewodnictwo w Grupie Wyszehradzkiej

Dany kraj obejmuje rotacyjne przewodnictwo w Grupie Wyszehradzkiej od 1 lipca do 30 czerwca następnego.

Kraje obejmujące rotacyjne przewodnictwo:

1991/1992 – Czechosłowacja
1992/1993 – Polska
1993/1994 – Węgry
1994/1995 – Słowacja
1995/1996 – Czechy
1996/1997 – Polska
1997/1998 – Węgry
1998/1999 – Słowacja
1999/2000 – Czechy
2000/2001 – Polska

2001/2002 – Węgry
2002/2003 – Słowacja
2003/2004 – Czechy
2004/2005 – Polska
2005/2006 – Węgry
2006/2007 – Słowacja
2007/2008 – Czechy
2008/2009 – Polska
2009/2010 – Węgry
2010/2011 – Słowacja

2011/2012 – Czechy
2012/2013 – Polska
2013/2014 – Węgry
2014/2015 – Słowacja
2015/2016 – Czechy
2016/2017 – Polska
2017/2018 – Węgry
2018/2019 – Słowacja
2019/2020 – Czechy
2020/2021 – Polska
2021/2022 – Węgry

Zobacz też

Przypisy

↑ Góralczyk B., Współpraca Wyszehradzka: geneza, doświadczenia, perspektywy, Polska Fundacja Spraw Międzynarodowych, Warszawa 1999.
↑ Anonim: 14/05/1999 Prime Ministers Summit in Bratislava (SK). [dostęp 2015-05-29].

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona V4
Oficjalna strona International Visegrad Fund
Letnia Szkoła Wyszehradzka – coroczne spotkanie dla młodych osób. villa.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-07-05)].
Współpraca regionalna w Europie Środkowo-Wschodniej w polskiej polityce zagranicznej

[1] Góralczyk B., Współpraca Wyszehradzka: geneza, doświadczenia, perspektywy, Polska Fundacja Spraw Międzynarodowych, Warszawa 1999.

[2] Anonim: 14/05/1999 Prime Ministers Summit in Bratislava (SK). [dostęp 2015-05-29].

[1]

[2]

Ujęcie chronologiczne	II Rzeczpospolita Polska Ludowa III Rzeczpospolita
Europa	Albania Austria Belgia Białoruś Bośnia i Hercegowina Bułgaria Chorwacja Cypr Czarnogóra Czechy Dania Estonia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Islandia Kosowo Litwa Luksemburg Łotwa Macedonia Północna Malta Mołdawia Niemcy Norwegia Portugalia Rosja Rumunia Serbia Słowacja Słowenia Stolica Apostolska Szwajcaria Szwecja Ukraina Węgry Wielka Brytania Włochy
Azja i Oceania	Afganistan Arabia Saudyjska Armenia Australia Azerbejdżan Chiny Filipiny Gruzja Indie Indonezja Irak (Kurdystan) Iran Izrael Japonia Jemen Jordania Kambodża Katar Kazachstan Korea Południowa Korea Północna Kuwejt Laos Liban Malezja Mongolia Nowa Zelandia Oman Pakistan Palestyna Singapur Syria Tajlandia Turcja Turkmenistan Uzbekistan Wietnam ZEA
Ameryka	Argentyna Brazylia Chile Ekwador Kanada Kolumbia Kostaryka Kuba Meksyk Panama Peru Stany Zjednoczone Urugwaj Wenezuela
Afryka	Algieria Angola DR Kongo Egipt Etiopia Kenia Libia Maroko Nigeria RPA Senegal Tanzania Tunezja Zimbabwe
Historia	Czechosłowacja Państwo Zakonu Krzyżackiego Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
Organizacje międzynarodowe, inne podmioty oraz nieformalne formy współpracy regionalnej	OBWE ONZ Rada Europy OECD NATO Integracja Polski z UE Unia Europejska Bukaresztańska Dziewiątka Grupa Wyszehradzka Trójkąt Weimarski Trójkąt Kaliningradzki Trójkąt Lubelski Trójmorze 16+1 Zakon Maltański Autonomia Palestyńska Tajwan

Historia	Kalendarium Stolica Władcy Historia kobiet w Polsce Prehistoria ziem polskich Historia Polski (do 1138) Polska w okresie rozbicia dzielnicowego Historia Polski (1320–1386) Historia Polski (1386–1492) Historia Polski (1492–1572) Historia Polski (1572–1697) Historia Polski (1697–1763) Historia Polski (1764–1795) Pod zaborami (1795–1918) Polska w czasie I wojny światowej II Rzeczpospolita Polska w czasie II wojny światowej Polska Rzeczpospolita Ludowa Gospodarka Partie polityczne LWP III Rzeczpospolita
Geografia	Krainy historyczne Krainy geograficzne Mapy topograficzne Miejscowości i ich części Miasta Lasy Wyspy Jeziora Rzeki Góry Parki narodowe Szata roślinna Fauna Ochrona przyrody Regionalizacja fizycznogeograficzna
Prawo i ustrój polityczny	Podział administracyjny Konstytucja System prawny Prawa człowieka Wymiar sprawiedliwości Parlament Wybory Partie polityczne Politycy Polityka zagraniczna Polska w organizacjach międzynarodowych Polska w Unii Europejskiej
Demografia, bezpieczeństwo i życie społeczne	Demografia Polskie nazwiska Polacy Polonia Związki wyznaniowe Mniejszości narodowe i etniczne Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego Przestępczość Siły Zbrojne System opieki zdrowotnej Ordery i odznaczenia (lista) Sport Święta państwowe Dni wolne od pracy
Kultura	Architektura Polszczyzna Styl narodowy Sztuka Teatr Kinematografia Literatura Dewizy polskie Media Muzyka Pieśni hymniczne Tańce narodowe Folklor Stroje ludowe Edukacja System oświaty Szkolnictwo wyższe Filozofia Polscy patroni Etymologia nazwy Godło Flagi Polonica Tradycje życia codziennego Kuchnia
Gospodarka	Rolnictwo Przemysł Turystyka Transport Marynarka Handlowa Polska Wyłączna Strefa Ekonomiczna Waluta Narodowy Bank Polski Giełda Papierów Wartościowych Transformacja systemowa Plan Balcerowicza Historia gospodarcza Energetyka Kopalnie Górnośląski Okręg Przemysłowy Polska A i B Venture capital

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne