Guam

Terytorium Guamu
Guåhan
Territory of Guam
Flaga Guamu
Godło Guamu
Flaga GuamuGodło Guamu
Dewiza: (czamorro) Tano I’ Man Chamorro
(Kraj ludu Czamorro)
Hymn: Stand Ye Guamanians
Położenie Guamu
Język urzędowy

angielski, czamorro

Stolica

Hagåtña

Status terytorium

terytorium nieinkorporowane

Zależne od

Stanów Zjednoczonych

gubernator

gubernator Lou Leon Guerrero

Powierzchnia
 • całkowita
 • wody śródlądowe


544 km²
0%

Liczba ludności (2017)
 • całkowita 
 • gęstość zaludnienia


167 358[1]
308 osób/km²

Waluta

dolar amerykański (USD)

Rok utworzenia

wydzielenie z Filipin
1898

Strefa czasowa

UTC +10

Kod ISO 3166

GU/GUM/316

Domena internetowa

.gu

Kod telefoniczny

+1 671

Mapa Guamu
Wojenny Park Historyczny w stolicy Guamu

Guam (Terytorium Guamu) – wyspa w południowej części archipelagu Marianów w Mikronezji, terytorium nieinkorporowane Stanów Zjednoczonych, ze stolicą w Hagåtña.

Ustrój polityczny

Guam jest terytorium zależnym od Stanów Zjednoczonych. Zarządza nim amerykański Departament Spraw Wewnętrznych. Na mocy ustawy z 1950 roku (Guam Organic Act of 1950) terytorium posiada autonomię wewnętrzną. Władzę wykonawczą sprawuje gubernator wybierany w wyborach powszechnych co 4 lata. Władzę ustawodawczą sprawuje 15-osobowy parlament (Legislature of Guam), pochodzący z odbywających się co 2 lata wyborów powszechnych. Prawo głosu mają obywatele w wieku powyżej 18 lat. Guamczycy są obywatelami USA, jednak nie mogą głosować w wyborach prezydenckich.

Główne partie polityczne:

  • Partia Demokratyczna (DP),
  • Ludowy Sojusz Postępowy (PPA).

Święto narodowe: Dzień Odkrycia Guamu, pierwszy poniedziałek marca (1521).

Geografia

Wyspa pochodzenia wulkanicznego, otoczona rafami koralowymi, położona na północnym Pacyfiku, pomiędzy Hawajami a Filipinami 13°28′N 144°47′E/13,466667 144,783333. Jest to największa (541,3 km²) i najdalej wysunięta na południe wyspa archipelagu Marianów. Najwyżej położonym miejscem jest Mount Lamlam o wysokości 406 m n.p.m. Długość linii brzegowej wynosi 125,5 km. Średnie roczne opady wynoszą ok. 2000 mm, natomiast średnia dzienna temperatura jest zasadniczo na stałym poziomie przez cały rok i wynosi od +26,7 do +28,4 °C (lata 1991–2020)[2].

Podział administracyjny

Guam dzieli się na 19 okręgów:

  1. Agana Heights
  2. Agat
  3. Asan
  4. Barrigada
  5. Chalan Pago-Ordot
  6. Dededo
  7. Hagåtña
  8. Inarajan
  9. Mangilao
  10. Merizo
  11. Mongmong-Toto-Maite
  12. Piti
  13. Santa Rita
  14. Sinajana
  15. Talofofo
  16. Tamuning
  17. Umatac
  18. Yigo
  19. Yona

Historia

Wyspa została odkryta 6 marca 1521 roku przez Ferdynanda Magellana i nazwana przez niego Wyspą Złodziejską, gdyż mieszkańcy archipelagu nie znali pojęcia własności i wykradli ze statku część sprzętu. Kolonizację europejską zapoczątkowali hiszpańscy misjonarze, którzy przybyli na wyspę w 1668 roku. W 1898 roku po przegranej w wojnie amerykańsko-hiszpańskiej, Hiszpania przekazała ją Stanom Zjednoczonym.

W czasie II wojny światowej została zdobyta 10 grudnia 1941 roku przez japońskie wojska. Okupacja wyspy trwała do 21 lipca 1944 roku, kiedy to została odbita przez Amerykanów, którzy wznieśli tu wielką bazę lotniczo-morską wykorzystywaną m.in. później podczas wojny wietnamskiej. W roku 1950 dowództwo US Navy przekazało zarząd nad Guamem Departamentowi Spraw Wewnętrznych, wyspie nadano wówczas nową konstytucję, powołano pochodzący z wyborów lokalny parlament, zaś mieszkańcom nadano obywatelstwo amerykańskie. Od tamtego czasu Guamczycy posiadają autonomię wewnętrzną, która w 1970 roku została rozszerzona.

Gospodarka

Podstawą gospodarki Guamu jest obsługa amerykańskich baz wojskowych oraz turystyka. Ludność zajmuje się także połowem ryb. Dobrze rozwinięte jest rolnictwo, uprawia się tam: kukurydzę, maniok, bataty, taro, kawę, kakao i trzcinę cukrową.
Problemem jest działalność gangów z Chin, Rosji, Japonii i Korei Południowej, które zajmują się praniem brudnych pieniędzy, handlem narkotykami, hazardem, prostytucją oraz przemytem ludzi.

Dane statystyczne za lata 2001–2005
struktura zatrudnienia:rolnictwo 26%
przemysł 10%
usługi 64%
Produkt krajowy brutto (PKB):2,5 mld USD
PKB na jednego mieszkańca:15 000 USD
budżet:– dochody: 319,6 mln USD
– wydatki: 427,8 mln USD
inflacja:2,5%
ludność żyjąca poniżej progu ubóstwa:23,0%
bezrobocie:11,4%
elektryczność:– produkcja: 1,764 mld kWh
– konsumpcja: 1,641 mld kWh
ropa naftowa:– produkcja: 0 bar/d
– konsumpcja: 16 000 bar/d
gaz ziemny:– produkcja: 0 mld m³
– konsumpcja: 0 mld m³
import:701 mln USD
eksport:45 mln USD
eksport (najważniejsi partnerzy):Japonia:67,2%
Singapur: 11,6%
Wielka Brytania: 4,8%
import (najważniejsi partnerzy):Singapur: 50%
Korea Południowa: 21,4
Japonia: 14%
Hongkong: 4,6%

Infrastruktura

Telekomunikacja

  • Liczba aktywnych telefonów komórkowych: 98 000 (2004)
  • Liczba telefonów stacjonarnych: 84 134 (2001)
  • Liczba użytkowników internetu: 79 000 (2004)

Transport

  • Liczba lotnisk: 5 (2006)
  • Główny port lotniczy to Apra Harbor

Instalacje wojskowe Stanów Zjednoczonych

  • Port Apra (ang. Apra Harbor) – jeden z największych portów między Hawajami i Filipinami. Może obsługiwać największe okręty amerykańskiej floty, w szczególności lotniskowce.
  • Lotnisko Andersen (ang. Andersen Air Force Base) – duże lotnisko przystosowane do bazowania ciężkich bombowców B-52.

Demografia

Populacja wyspy w lipcu 2008 wynosiła ok. 175,9 tys. osób. Zamieszkują tu następujące grupy etniczne: Mikronezyjczycy Czamorro (ludność rdzenna) 37,1%, Filipińczycy 26,3%, biali 6,5%, inni 30,1%. Dominującą religią jest katolicyzm (85%).

Języki, którymi posługują się mieszkańcy wyspy, to: angielski 38,3%, czamorro 22,2%, filipiński 22,2%, inne 17,8%.

VII 2008
Liczba ludności175 877
Ludność według wieku
0 – 14 lat28,2%
15 – 64 lat64,8%
ponad 64 lata7,0%
Wiek (mediana)
W całej populacji28,9 lat
Mężczyzn28,7 lat
Kobiet29,2 lat
Przyrost naturalny1,373%
Współczynnik urodzeń18,37 urodzeń/1000 mieszkańców
Współczynnik zgonów4,65 zgonów/1000 mieszkańców
Współczynnik migracjibrak danych
Ludność według płci
przy narodzeniu1,06 mężczyzn/kobiet
poniżej 15 lat1,07 mężczyzn/kobiet
15 – 64 lat1,04 mężczyzn/kobiet
powyżej 64 lat0,88 mężczyzn/kobiet
w całej populacji1,04 mężczyzn/kobiet
Umieralność noworodków
w całej populacji6,55 śmiertelnych/1000 żywych
płci męskiej7,22 śmiertelnych/1000 żywych
płci żeńskiej5,84 śmiertelnych/1000 żywych
Oczekiwana długość życia
w całej populacji78,93 lat
Mężczyzn75,86 lat
Kobiet82,19 lat
Rozrodczość2,55 urodzeń/kobietę

Religia

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center[3][4]:

Kultura

Pomimo dominacji katolicyzmu zachowały się jeszcze tradycyjne wierzenia i tabu. Podczas świąt często zakładane są tradycyjne maski ludu Chamorro. Atrakcją kulinarną wyspy jest potrawka z latających lisów, endemicznego gatunku nietoperzy (Pteropus mariannus).

Turystyka

Miejsca na wyspie, które warte są zwiedzania, to m.in.: Agana (stolica terytorium), Centrum Badawcze Regionu Mikronezji (Micronesian Area Research Center), Plaza de España, Puntan dos Amantes, Lanchon Antigo, Merizo, Inarajan, Umatac.

Przypisy

  1. The World Factbook – Central Intelligence Agency, www.cia.gov [dostęp 2017-10-04] [zarchiwizowane z adresu 2013-12-03] (ang.).
  2. Summary of Monthly Normals 1991–2020, National Oceanic and Atmospheric Administration [dostęp 2020-02-03] (ang.).
  3. Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-30].
  4. Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-30].

Bibliografia

  • Robert F. Rogers: Destiny’s Landfall: A History of Guam. Honolulu: University of Hawaii Press, 1995. ISBN 978-0-8248-1678-0.
  • Słownik geograficzny Hutchinsona. Joanna Dąbrowska (tłumaczenie) Tadeusz Słabczyński (redakcja i konsultacja). Warszawa: Wydawnictwo EM, 1997. ISBN 83-86396-37-7.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Oceania (orthographic projection).svg
Autor: Ch1902, Licencja: CC BY-SA 3.0
Orthographic map of the Australasian part of Oceania: Australia, New Guinea, Island Melanesia, New Zealand the Maluccas east of the Weber Line.
Guam CIA map PL.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Seal of Guam.svg
Autor: Ten SVG Ten herb zawiera elementy, które zostały zaczerpnięte lub zaadaptowane z tego Ten herb:, Licencja: CC0
The Seal of Guam. This is a simple modification of Flag of Guam.svg, which was written by Andrew Duhan.
Flag of Guam.svg
The flag of Guam, courtesy an e-mail from the author of xrmap. Modifications by Denelson83.
War in the Pacific National Historical Park.jpg
War in the Pacific National Historical Park, Asan Beach, Guam