Guernsey
| |||||
| Hymn: God Save the King[a] (Boże, chroń króla) | |||||
 | |||||
| Język urzędowy | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Ustrój polityczny | |||||
| Typ państwa | |||||
| Status terytorium | |||||
| Zależne od | |||||
| Głowa terytorium | |||||
| baliw | |||||
| Szef rządu | szef ministrów Lyndon Trott | ||||
| gubernator | gubernator Fabian Malbon | ||||
| Powierzchnia • całkowita • wody śródlądowe |
| ||||
| Liczba ludności (2021) • całkowita • gęstość zaludnienia • narody i grupy etniczne |
| ||||
| Waluta | funt Guernsey, funt brytyjski (GGP, GBP) | ||||
| rok utworzenia | wydzielenie z Księstwa Normandii | ||||
| Religia dominująca | anglikanizm (65%) | ||||
| Strefa czasowa | UTC 0 – zima | ||||
| Kod ISO 3166 | GG/GGY/831 | ||||
| Domena internetowa | |||||
| Kod samochodowy | GBG | ||||
| Kod telefoniczny | +44-1481 | ||||
| Terytoria autonomiczne | |||||
 | |||||
Guernsey (wym. [ˈgɜ:nzi], Baliwat Guernsey, fr. Guernesey) – terytorium przy francuskim wybrzeżu na kanale La Manche, na wyspie Guernsey i pozostałych Wyspach Normandzkich, z wyłączeniem wyspy Jersey.
Posiada specyficzny status dependencji korony brytyjskiej – nie stanowi formalnie części Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (nie był również częścią Unii Europejskiej[3]).
Guernsey, podobnie jak Jersey, są de facto terytoriami zależnymi Wielkiej Brytanii (zależność ta wynika z tradycji, a nie jest zależnością de iure). Kwestiami obrony oraz spraw zagranicznych zajmuje się Wielka Brytania, zaś sprawami administracyjnymi, sądownictwem, gospodarką oraz finansami – władze lokalne.
Geografia
Zachodnie wybrzeże wyspy to długie piaszczyste plaże, południowy brzeg zdominowany jest przez sięgające 100 metrów klify, zaś na wschodnim brzegu rozciąga się miasto St. Peter Port. Najwyższy punkt na wyspie – Hautnez – wznosi się 110,6 m n.p.m. Na wyspie bywają łagodne zimy oraz stosunkowo chłodne lata.
Historia
Pierwsze ślady człowieka na wyspie pochodzą z prehistorii, z neolitu, kiedy Wyspy Normandzkie miały połączenie lądowe z kontynentalną Europą. Około roku 6000 p.n.e., w wyniku podniesienia się poziomu oceanów, terytoria te zostały odcięte od lądu, a wraz z nimi – ich mieszkańcy.
Wykopaliska archeologiczne w St. Peter Port potwierdziły, że w bliższym współczesności horyzoncie czasowym, od lat 50. n.e. Rzymianie wykorzystywali wyspę jako bazę handlową. W roku 1982 odkryto na dnie aktualnego portu morskiego przy wyspie rzymski statek, który obecnie pod nazwą „Asterix” jest atrakcja w „Castle Cornet”. Na przełomie III i IV w., po upadku Cesarstwa Rzymskiego św. Samson założył pierwszy kościół katolicki na wyspie. W 933 roku wyspę podbili wikingowie – dając tym początek Księstwu Normandii. W 1294 duża część miejscowej populacji zginęła w wyniku starć z wojskami francuskimi. Przez kolejnych kilka wieków wyspa przejmowana była sześciokrotnie to przez Francuzów, to przez Anglików.
Na początku II wojny światowej, w czerwcu 1940 roku, blisko połowa mieszkańców (17 tys.) została przeniesiona do Anglii (dalszą ewakuację uniemożliwiło zbombardowanie portu). 30 czerwca wyspa zajęta została przez wojska niemieckie[4]. Dowództwo nad niemieckim garnizonem objął Siegfried Heine[5]. Wyspę uwolniono spod niemieckiej okupacji 9 maja 1945 – dzień ten stał się świętem narodowym na Guernsey. Następnie nastąpiło gwałtowne ożywienie w turystyce (ok. 250 tys. turystów rocznie). Lata 80. i 90. XX wieku to uprzemysłowienie wyspy. W ostatnich latach obserwuje się gwałtowny przyrost sektora bankowego, co jest główną siłą napędową ekonomii wyspy.
Ustrój polityczny
Wyspy Guernsey, Alderney i Sark tworzą dependencję korony brytyjskiej. Głową państwa jest król brytyjski Karol III, reprezentowany przez gubernatora porucznika, który jest również naczelnym dowódcą wojsk. Władza ustawodawcza należy do parlamentu (Stany), zaś sądownicza do sądu królewskiego (Royal Court) i – na szczeblu lokalnym – sądów pokoju (Magistrates’ Court). Terytorium dzieli się na 10 okręgów.
Święto państwowe: 9 maja Dzień Wyzwolenia (Liberation Day).
Sark
Specyficzny status w ramach Guernsey posiada wyspa Sark, dependencja Guernsey, która stanowi de facto monarchię dziedziczną podległą królowi Anglii i baliwowi Guernsey.
Atrakcje
- Aquarium – La Vallette, St Peter Port – akwarium ulokowane w starym niemieckim tunelu.
- Beau Sejour – Beau Sejour, St Peter Port – centrum wypoczynkowe na wyspie z widokiem na wschodnie wybrzeże. Znajduje się tu kino, teatr, duży kryty basen, sauny, korty tenisowe.
- Bowl Centre – Victoria Avenue, St Sampsons – stadion sportowy.
- Coach House Gallery – La Route du Longfrie, St Peter – galeria obrazów olejnych oraz akwarelowych. Co miesiąc wystawiają tutaj swoje prace nowi artyści.
- Little Chapel – Les Vaubelets, St. Andrew – jedna z najmniejszych kaplic na świecie zbudowana w 1923 roku.
Paszporty
Obywatele państw Unii Europejskiej, Szwajcarii, Monako oraz Liechtensteinu nie muszą posiadać paszportów, aby móc wjechać na wyspę. Wystarczy polski dowód osobisty albo jego odpowiednik w przypadku innych państw UE. Wyjątkiem są obywatele Wielkiej Brytanii, którzy muszą posiadać paszport, aby dostać się na wyspy. Obowiązek ten wynika jedynie z tego faktu, że w Wielkiej Brytanii nie istnieją dowody osobiste lub inne ich odpowiedniki.
Od obywateli pozostałych państw wymagany jest ważny paszport.
Ludność
Wyspy zamieszkują głównie Guernejczycy (65%) i Brytyjczycy (25%), a także Francuzi, Portugalczycy, Irlandczycy. Wśród religii najważniejszymi są anglikanizm (65%) i katolicyzm.
Galeria
Widok wyspy z wysokości ok. 10 km
Wybrzeża wyspy Guernsey
Wybrzeża wyspy Guernsey
Little Chapel, Les Vauxbelets, Guernsey
Zamek Cornet, Guernsey
Uwagi
- ↑ Równorzędnie z Sarnia Cherie, odgrywanym przy najważniejszych świętach.
Przypisy
- ↑ „Książę Normandii” oficjalny tytuł monarchy brytyjskiego (bez względu na płeć) na Wyspach Normandzkich.
- ↑ St Peter Port PO Box 23, Electronic Census; Latest Population, Employment and Earnings, www.gov.gg, 31 stycznia 2018 [dostęp 2022-07-09] (ang.).
- ↑ …angielskie Wyspy Normandzkie i Wyspa Man nie wchodzą w skład UE?. UniaEuropejska.org, 16 października 2016. [dostęp 2011-02-15]. (pol.).
- ↑ The Experiences of Guernsey Evacuees in Northern England, 1940 – 1945, www.historyinanhour.com, 18 października 2011 [dostęp 2018-01-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-21].
- ↑ Superfast 4G Phones, Tablets, Fibre Broadband and more | EE, www.specialcamp11.fsnet.co.uk [dostęp 2017-11-23] (ang.).
Linki zewnętrzne
- The Official Guernsey Government Website. gov.gg. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-06)].
- CIA Factbook. cia.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-24)].
Media użyte na tej stronie
Map of Europe. The continental boundary to Asia as indicated is the standard convention following the Caucasus crest, the Ural River and the Urals Mountains to the Sea of Kara
.svg)
The flag of the United Kingdom (3:5 version). This flag is the Union Flag in the 3:5 ratio exclusively used on land. At sea, the correct ratio is 1:2.
Saint Peter Port, Guernsey
Autor: Commander Keane, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pronunciation in English of "Guernsey". Male, Australian accent.
.jpg)
Autor: Magnus Manske, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The picture shows Rocquaine Bay on the west coast of Guernsey looking north. A German Occupation (World War II) observation tower can be seen on the coast. In the top left is the tidal island of Lihou.
.jpg)
Autor: Magnus Manske, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The "little chapel". Photo was altered to remove people standing in the entrance.
Guernsey_island
Autor: Aotearoa, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Map of islands of the Bailiwick of Guernsey
.jpg)