Gumiakowate
| ||
 Calophyllum inophyllum | ||
| Systematyka[1][2] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Podkrólestwo | rośliny zielone | |
| Nadgromada | rośliny telomowe | |
| Gromada | rośliny naczyniowe | |
| Podgromada | rośliny nasienne | |
| Nadklasa | okrytonasienne | |
| Klasa | Magnoliopsida | |
| Nadrząd | różopodobne | |
| Rząd | malpigiowce | |
| Rodzina | gumiakowate | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Calophyllaceae J. Agardh Theoria Syst. Pl.: 121. Apr-Sep 1858[3] | ||
| Typ nomenklatoryczny | ||
Calophyllum L. (1753)[3] | ||
Gumiakowate (Calophyllaceae) – rodzina roślin drzewiastych i krzewiastych z rzędu malpigiowców o zasięgu obejmującym wszystkie kontynenty w ich częściach położonych w strefie tropikalnej. Wiele gatunków dostarcza cenionego drewna. Z pachnących kwiatów (np. Mammea siamensis[4]) uzyskuje się olejki eteryczne wykorzystywane w perfumerii, z innych części roślin pozyskuje się żywice i gumożywice. Niektóre gatunki użytkowane są jako rośliny owocowe, np. mamea amerykańska rodzi owoce osiągające do 4 kg masy, zwane „jabłkami memmei”[5]. Niektóre gatunki sadzone są jako ozdobne, np. Calophyllum inophyllum. Szereg gatunków dostarcza wartościowego drewna, w tym jeden z gatunków rozbiału – Mesua ferrea ze względu na twardość drewna zaliczany jest do drzew żelaznych[4].
Morfologia
- Pokrój
- Rośliny zimozielone[4] o pokroju drzewiastym, rzadziej krzewy[2].
- Liście
- Pojedyncze[4], całobrzegie, bez przylistków wyrastają skrętolegle lub naprzeciwlegle. Zawierają przezroczyste komórki i przewody wydzielnicze zawierające żywice, olejki eteryczne i gumożywice[2].
- Kwiaty
- Mają wolne działki kielicha i płatki korony, zawierają liczne pręciki z pylnikami zawierającymi duże, szczytowo umieszczone gruczoły[2].
- Owoce
- Torebki otwierające się wzdłuż przegród po dojrzeniu. Zawierają nasiona małe do dużych, przy czym okazałe nasiona składają się prawie wyłącznie z dwóch ogromnych liścieni[2].
Systematyka
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzina siostrzana dla dziurawcowatych (Hypericaceae) i zasennikowatych (Podostemaceae) w obrębie rzędu malpigiowców (Malpighiales).
| ← |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Wykaz rodzajów[6]
- Calophyllum L. – gumiak
- Caraipa Aubl.
- Clusiella Planch. & Triana
- Endodesmia Benth.
- Haploclathra Benth.
- Kayea Wall.
- Kielmeyera Mart.
- Lebrunia Staner
- Mahurea Aubl.
- Mammea L. – mamea
- Marila Sw.
- Mesua L. – rozbiał
- Neotatea Maguire
- Poeciloneuron Bedd.
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b c d e Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-11-16] (ang.).
- ↑ a b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium (ang.). University of Maryland. [dostęp 2011-07-30].
- ↑ a b c d Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 310-311. ISBN 978-1-842466346.
- ↑ Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 29. ISBN 83-7079-778-4.
- ↑ List of Genera in CALOPHYLLACEAE, [w:] Vascular plant families and genera [online], Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2018-11-16] (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: Scott Zona, Licencja: CC BY 2.0
Mesua ferrea
Fairchild Tropical Botanic Garden, Miami, Florida, USAAutor: Sven Volkens, Licencja: CC BY-SA 4.0
A Mammee apple in the Andromeda Gardens, Barbados.
Plate from book