Gwardia Palatyńska

Ten artykuł od 2018-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Gwardia Palatyńska Guardia Palatina d’Onore
Historia
Państwo	Watykan
Sformowanie	14 listopada 1850
Rozformowanie	14 września 1970
Organizacja
Dyslokacja	Watykan
Rodzaj wojsk	piechota

Gwardia Palatyńska właściwie Straż pałacowa (wł. Guardia Palatina d’Onore) – nazwa nieistniejących już oddziałów piechoty Państwa Watykańskiego. Powstała w 1850 z inicjatywy papieża Piusa IX w wyniku połączenia dwóch wcześniej istniejących jednostek watykańskich sił zbrojnych. Gwardia Palatyńska uczestniczyła w wielu działaniach zbrojnych, m.in. obronie Rzymu w 1870. Rozwiązał ją Paweł VI w 1970.

Geneza

Papież Pius IX utworzył Gwardię Palatyńską 14 listopada 1850, decydując o połączeniu w jedną armię oddziałów dwóch wcześniejszych formacji Guardia Civica Scelta i Milicji Miejskiej. Papież podjął decyzję o reformie watykańskich formacji wojskowych po powrocie z Gaety, w której schronił się z powodu rozruchów roku 1848. Dnia 16 listopada 1848 bojówki ludowe zaatakowały pałac papieski na Kwirynale. W toku wydarzeń część żołnierzy z Guardia Civica przeszła na ich stronę.

Regulamin powstałej wówczas gwardii określał jej zadania: głównym zadaniem Gwardii Pallatyńskiej jest służba Świętej Osobie Jego Świętobliwości (...). Pełnić ją będzie w czasie uroczystości i w kaplicach papieskich, tak jak to do tej pory czyniła Guardia Civica Scelta, która zostaje rozwiązana. Oddziały miały podlegać jednemu z kardynałów, który nominował jej komendanta. Miała się składać z dowództwa i dwóch kompanii, po 80 żołnierzy w każdej. Rekrutowano mężczyzn w wieku od 20 do 30 lat.

Służba aktywna

Gwardia Palatyńska rozpoczęła oficjalnie służbę 1 stycznia 1851.

W roku 1859 Pius IX zadowolony ze swojej gwardii zmienił jej nazwę na Honorowa Gwardia Palatyńska. Utworzona została orkiestra wojskowa, żołnierze otrzymali biało-żółty sztandar z herbem papieskim i drzewcem zakończonym figurką archanioła Michała.

Po roku 1860 Państwo Kościelne weszło w ostatnią fazę swojego istnienia. Na Półwyspie Apenińskim coraz żywsze były ruchy zjednoczeniowe. Gwardia Palatyńska wypełniała rozkazy papieskie, coraz częściej eskortując dostawy żywności i uzbrojenia.

W 1867 formacja brała udział w działaniach zbrojnych przeciwko oddziałom Garibaldiego, pomagając w ich demilitaryzacji w Mentanie.

Po raz ostatni w swej historii Gwardia Palatyńska podejmowała służbę w pałacu na Kwirynale 18 września 1870. Dowódcy zostali wyłączeni z rozmów w sprawie zawarcia paktów z rządem rodzącego się Królestwa Włoch. W chwili śmierci Piusa IX, 7 lutego 1878, Gwardia Palatyńska mogła już tylko operować na niewielkim terenie, który pozostał pod jurysdykcją papieską.

Kolejny papież, Leon XIII, darzył Gwardię Palatyńską sympatią. W roku 1892 kardynał Rampolla, watykański sekretarz stanu, zredukował oddziały do jednego batalionu, dzielącego się z kolei na cztery kompanie. W 1899 zmieniono mundury na lepiej odpowiadające duchowi epoki.

Po roku 1900 władze kościelne doceniały służbę Gwardii Palatyńskiej podczas Roku Jubileuszowego, ostatnich lat życia Piusa X i konklawe, na którym wybrano nowym biskupem Rzymu Benedykta XV (3 września 1914).

Po I wojnie światowej w roku 1922 papieżem wybrany został Pius XI. Papież ten wielokrotnie wypowiadał się na temat Gwardii Palatyńskiej, w publicznych wystąpieniach i w specjalnym przemówieniu na audiencji dla żołnierzy 11 kwietnia 1922. Papież powiedział: Jesteście rzeczywiście, kochani synowie, gwardią, której nie powstydziłby się żaden monarcha. Kieruje wami duch pobożności, który rozpala ogień wiary.

W następnych latach gwardziści pomagali w organizacji obchodów Lat Jubileuszowych 1925 i 1933, jubileuszu kapłaństwa papieża w 1929 oraz w podpisaniu traktatów laterańskich.

Pakty pomiędzy Stolicą Świętą i Królestwem Włoch z 1929, umożliwiły Gwardii Palatyńskiej swobodę działania, której nie miała od 1870. W dniu 25 maja 1933 gwardziści objęli straż w bazylice i pałacu papieskim na Lateranie.

Po śmierci Piusa XI w 1939, Gwardia Palatyńska świętowała 100-lecie swojego istnienia za pontyfikatu Piusa XII.

W latach powojennych gwardziści służyli kolejnym papieżom Janowi XXIII oraz Pawłowi VI. Ten ostatni odznaczył Gwardię Palatyńską Złotym Medalem Soborowym w dniu 26 czerwca 1966.

Epilog

W ósmym roku swego pontyfikatu, 14 września 1970, papież Paweł VI w liście skierowanym do kardynała Villota nakazywał rozwiązanie większości watykańskich formacji wojskowych, utrzymując jedynie Gwardię Szwajcarską.

Spadkobierczynią Gwardii Palatyńskiej miało być Stowarzyszenie Świętych Piotra i Pawła. Paweł VI zaaprobował jego statuty 24 kwietnia 1971. Organizacja skupia świeckich wolontariuszy z diecezji rzymskich, którzy ofiarowują swą pomoc następcy św. Piotra. Mottem stowarzyszenia jest zawołanie używane przed laty przez gwardzistów palatyńskich: Fide constamus avita (Trzymamy się wiary, którą odziedziczyliśmy).

Linki zewnętrzne

• Włoski tekst listu Pawła VI do kardynała Villota