Henryk Leliwa-Roycewicz
 Henryk Roycewicz „Leliwa” jako rotmistrz 25 Pułku Ułanów Wielkopolskich | |
 pułkownik | |
| Data i miejsce urodzenia | 30 lipca 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 18 czerwca 1990 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  _3r_BAR.svg){kind=small}    | |
 Rtm. Roycewicz na Arlekinie III, WKKW, Berlin 1936 | ||||||||||
| Data i miejsce urodzenia | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | ||||||||||
| Dorobek medalowy | ||||||||||
| ||||||||||
Henryk Leliwa-Roycewicz (ur. 30 lipca 1898 w Janopolu, zm. 18 czerwca 1990 w Warszawie) – pułkownik Wojska Polskiego, dowódca batalionu „Kiliński“ podczas powstania warszawskiego, medalista olimpijski w jeździectwie.
Życiorys
Urodził się 30 lipca 1898 w majątku ziemskim w Janopolu na Litwie, w rodzinie Roberta i Eugenii z Likiewiczów. Do szkoły podstawowej tzw. Realnej chodził w Poniewieżu. Następnie uczęszczał do gimnazjum i Szkoły Handlowej w Kownie.
Od października 1917 był członkiem POW[1]. Służbę wojskową rozpoczął w 1918 zgłaszając się na ochotnika do 1 pułku Ułanów Wileńskich. W 1920 ukończył warszawską Szkołę Podchorążych, a następnie kurs oficerów kawalerii w Grudziądzu[1]. 1 czerwca 1921 otrzymał stopień podporucznika[1] i został skierowany do 25 pułku Ułanów Wielkopolskich. Awansował na porucznika ze starszeństwem z dniem 1 września 1922, a na rotmistrza w 1936[1].
Ukończył kurs instruktorów jazdy i został członkiem grupy olimpijskiej sportu konnego w Centrum Wyszkolenia Kawalerii. Z dniem 10 lipca 1928 został przeniesiony do 25 puł.[2] Instruktor jazdy konnej w latach 1937–1939 w CWK w Grudziądzu[1].
W kampanii wrześniowej 1939 r., w stopniu rotmistrza, dowodził 2 szwadronem 25 pułku Ułanów Wielkopolskich. Został ranny podczas walk z Armią Czerwoną. Dzięki ucieczce ze szpitala w Stryju udało mu się uniknąć losu pozostałych oficerów pułku, którzy zostali zamordowani w Katyniu. W 1941 przedostał się do Warszawy, gdzie został oficerem w IV Rejonie Armii Krajowej. Od listopada 1943 do końca powstania warszawskiego[1] dowódca batalionu „Kiliński”. Największym sukcesem batalionu było zdobycie budynku PAST-y przy ul. Zielnej[1]. 8 września został ciężko ranny. 20 września 1944 z rozkazu Komendanta Sił Zbrojnych w Kraju otrzymał awans do stopnia majora, a 27 września – podpułkownika.Po upadku powstania ukrywał się u krewnych w okolicach Grójca.
Po wojnie pracował w Wojewódzkim Urzędzie Ziemskim w Warszawie na stanowisku inspektora hodowli koni[1], w październiku 1945 został mianowany naczelnikiem wydziału administracyjnego. W 1946 ukończył Wyższy Kurs Administracyjny przy Prezydium Rady Ministrów. W styczniu 1949 został aresztowany przez UB pod zarzutem nielegalnej działalności w AK i skazany przez sąd na sześć lat więzienia. W kwietniu 1954 wyszedł z więzienia, a 20 lipca 1957 został oczyszczony od ciążących na nim zarzutów[3]. Do 1960 był trenerem w warszawskim klubie jeździeckim, do 1968 rzeczoznawcą koni w „Polcargo”, do 1972 trenerem jeździeckim w Legii[1].
W 1990 został mianowany pułkownikiem Wojska Polskiego.
Pochowany został na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[1] (kwatera B24-3-10a)[4].
Był dwukrotnie żonaty: po raz pierwszy z Wandą Marią z Wołłowiczów Strawińską, później z Felicją z Jaranowskich (1917–1986), łączniczką w powstaniu warszawskim ps. „Luta”.
Jeździectwo
Wielką pasją rotmistrza były konie. Na Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie 1936 w drużynowym WKKW zdobył srebrny medal (w drużynie byli także: Zdzisław Kawecki i Seweryn Kulesza). W zdobyciu złotego medalu przeszkodzili gospodarze igrzysk, którzy mylnie poinformowali rotmistrza Leliwę o ominięciu przez niego wcześniejszej przeszkody i dyskwalifikacji. Polski zawodnik zawrócił, aby powtórnie „zaliczyć” przeszkodę. Dopiero gdy to zrobił, dowiedział się, że zaszła pomyłka. Strata czasu oraz dodatkowe cztery kilometry, które musiał przebiec koń (Arlekin III), nie pozwoliły na doścignięcie zwycięzców zawodów – drużyny Niemiec. W konkursie indywidualnym Leliwa zajął 15. miejsce.
Inne osiągnięcia sportowe to: 3-krotne zwycięstwo w Pucharze Narodów (1928, 1931, 1932), mistrzostwo Polski w WKKW, 6-krotne wicemistrzostwo w WKKW, ujeżdżeniu i w skokach przez przeszkody.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (dwukrotnie: za kampanię wrześniową 1939 i 2 października 1944[3])[5]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych (trzykrotnie)
- Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1937)[6]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Honorowa Odznaka Jeździecka (1936)
Upamiętnienie
W dniu 29 listopada 1996 Szkoła Podstawowa nr 55 w Warszawie przyjęła imię płk. Henryka Leliwy-Roycewicza[7].
Uchwałą Rady Gminy Warszawa-Centrum w dniu 28 czerwca 2001 nadano Zespołowi Szkół Sportowych nr 1 (później nr 70) imię płk. Henryka Leliwy-Roycewicza[7][8].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j O kawalerii polskiej XX wieku s. 69.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928, s. 222.
- ↑ a b Galeria – Archiwum Akt Nowych w Warszawie, www.aan.gov.pl [dostęp 2021-04-13].
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
- ↑ Moje miejsca pamięci, www.56lo.waw.pl [dostęp 2021-04-13].
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi na polu rozwoju sportu konnego w wojsku” – jako Henryk Rojcewicz.
- ↑ a b Z dniem 31 sierpnia 2013 na mocy uchwały nr XXXIV/826/2012 Rady m. st. Warszawy z dnia 29 marca 2012 został rozwiązany Zespół Szkół Sportowych nr 70 im. płk. Henryka Leliwy-Roycewicza w Warszawie, a Szkoła Podstawowa Sportowa nr 55 im. płk. Henryka Leliwy-Roycewicza uległa likwidacji.
- ↑ Ulica Siennicka 40 – Praga Południe – Warszawa, www.twoja-praga.pl [dostęp 2021-04-13] (pol.).
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-12-31].
- Cezary Leżeński / Lesław Kukawski: O kawalerii polskiej XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 66. ISBN 83-04-03364-X.
- Krystyna Rudowska: Biografia Henryka Leliwy-Roycewicza, 1989.
Linki zewnętrzne
- Sylwetka na portalu Polskiego Komitetu Olimpijskiego. olimpijski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-29)].
| Srebro |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Brąz |
|
.svg){kind=small}
Media użyte na tej stronie
Baretka: Krzyż Walecznych (1941) nadany trzykrotnie.
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Olympic Rings without "rims" (gaps between the rings), As used, eg. in the logos of the 2008 and 2016 Olympics. The colour scheme applied here pertains to the 2016 Olympics in Rio de Janeiro.
Olympic Rings without "rims" (gaps between the rings), As used, eg. in the logos of the 2008 and 2016 Olympics. The colour scheme applied here pertains to the 2016 Olympics in Rio de Janeiro.
Naramiennik pułkownika Wojsk Lądowych RP.
Autor: Sloggi, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Henryka Leliwy-Roycewicza na Cm. Wojskowym na Powązkach
Międzynarodowe Zawody Hippiczne na hipodromie w Łazienkach Królewskich w Warszawie; czerwiec 1937. Członkowie polskiej ekipy jeździeckiej. Widoczni od lewej: rotmistrz Seweryn Kulesza, rotmistrz Henryk Roycewicz i rotmistrz Zdzisław Kawecki. Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-M-1059-5
Rtm. Henryk Roycewicz (25 Pułk Ułanów Wielkopolskich) na wałachu "Arlekin III" podczas próby ujeżdżenia WKKW na Olimpiadzie w Berlinie w 1936 roku.
Henryk Roycewicz ps. "Leliwa" jako rotmistrz 25 Pułku Ułanów Wielkopolskich
Pictograma de los juegos ecuestres.