Henryk Stuart (lord Darnley)

Henry Stuart, Lord Darnley

Henryk Stuart (ang. Stewart, franc. Stuart), Lord Darnley, a od 1565 również książę Albany (ur. 7 grudnia 1545, zm. 10 lutego 1567 w Edynburgu) – był synem Mateusza Stewarta, 4. hrabiego Lennox. Mąż Marii Stuart, ojciec króla Jakuba I.

Jego ojciec (ur. 1516) został zamordowany w 1571, a wywodził się z bocznej linii panującej w Szkocji – dynastii Stewart (Stuart). Protoplastą tejże linii był sir Jan Stewart, lord Bonkyl (zginął pod Falkirk w 1298), młodszy brat Jakuba Stewarta, V. dziedzicznego stewarta Szkocji, dziada króla Roberta II Stewarta. Matka Henryka – Małgorzata Douglas (ur. 1515, zm. 1578) była córką Archibalda Douglasa, VI. earla Angus, i Małgorzaty Tudor, starszej siostry Henryka VIII.

Życie

Henryk urodził się 7 grudnia 1545, w twierdzy Newsham (Yorkshire) i od urodzenia nosił tytuł lorda Darnley. Podczas przygotowań do ślubu z kuzynką, królową Marią Stuart, 15 maja 1565 został proklamowany baronem Ardmannoch i earlem Ross, 20 lipca – został księciem Albany, a 28 lipca – otrzymał tytularną godność króla Szkocji (tytułowano go jednak przeważnie królem-małżonkiem). Jego ślub z królową odbył się 29 lipca 1565, w kaplicy pałacu Holyrood, w Edynburgu.

Henryk został zamordowany, prawdopodobnie za wiedzą i zgodą żony (wielu historyków uważa jednak, że Maria nie miała o tym żadnego pojęcia) – 10 lutego 1567, w domu zwanym Provost's House, w Kirk o'Field (pod Edynburgiem). Jego prochy spoczęły w opactwie Holyrood w Edynburgu.

Henryk jest bezpośrednim przodkiem wszystkich późniejszych królów angielskich. Z jego małżeństwa z królową Marią przyszedł na świat syn-jedynak – Jakub, w którego osobie połączyły się roszczenia szkockiej i angielskiej rodziny królewskiej. Po detronizacji matki został Jakubem VI Szkockim, a po wygaśnięciu Tudorów, po śmierci Elżbiety I (1603) odziedziczył tron Anglii i Irlandii jako Jakub I.