Hitlerjugend

Hitlerjugend
Ilustracja
Symbol Hitlerjugend
„Krew i Honor”
(Blut und Ehre)
Państwo

 III Rzesza

Siedziba

Kaufhaus Jonaß, Berlin

Data założenia

1933 (1922)

Zakończenie działalności

10 października 1945

Rodzaj stowarzyszenia

Organizacja młodzieżowa

Profil działalności

narodowy socjalizm

Zasięg

III Rzesza i zagranica

Reichsjugendführer

Adolf Lenk (1922–1923),
Kurt Gruber (1926–1931),
Baldur von Schirach (1931–1940),
Artur Axmann (1940–1945)

Członkowie

7 728 259 (1939)

brak współrzędnych
Flaga Hitlerjugend
(c) Bundesarchiv, Bild 119-5592-14A / CC-BY-SA 3.0
Grupa członków HJ wybrana przez Urząd Polityki Rasowej NSDAP
Dawne schronisko HJ w Gdańsku, obecnie siedziba policji

Hitlerjugend (oficjalnie pisane jako Hitler-Jugend, w skrócie HJ., pol. dosł. „Młodzież Hitlera”) – niemiecka organizacja młodzieżowa NSDAP zorganizowana na wzór paramilitarny w 1922 roku jako przybudówka Oddziałów Szturmowych (SA).

Historia

Powstanie

Pierwszą organizacją młodzieżową związaną z partią nazistowską była Jugendbund der NSDAP[1]. Utworzona została 8 marca 1922 roku przez Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP), a jej inauguracyjne spotkanie odbyło się 13 maja tego samego roku[2]. W kwietniu 1924 roku Jugendbund przemianowano na Grossdeutsche Jugendbewegung (Wielkoniemiecki Ruch Młodzieżowy).

Inną młodzieżową grupą założoną w 1922 roku była Jungsturm. Powstała w Monachium, by służyć szkoleniu i rekrutowaniu przyszłych członków SA.

Po nieudanym puczu monachijskim w 1923 roku grupy nazistowskiej młodzieży pozornie zostały rozwiązane, jednak w rzeczywistości zeszły do podziemia, gdzie wiele osób działało pod przybranymi imionami. 4 lipca 1926 roku Großdeutsche Jugendbewegung (GDJB) oficjalnie przemianowano na Hitlerjugend, Bund deutscher Arbeiterjugend. Wydarzenie to miało miejsce rok po reorganizacji samej partii nazistowskiej. Architektem głównych przemian był Kurt Gruber, student prawa i wielbiciel Hitlera.

Do 1930 roku do Hitlerjugend zwerbowano 25 000 chłopców od 14 lat wzwyż. Wtedy także ustanowiono Deutsches Jungvolk dla chłopców w wieku od 10 do 14. Dziewczęta od 10 do 18 lat mogły wstępować do własnej organizacji Bund Deutscher Mädel.

Znaczący rozwój organizacji zaczął się na początku lat 30., kiedy Baldur von Schirach został jej pierwszym przywódcą[3][4] a znaczne sumy pieniędzy, które na nią przeznaczano przyspieszyły jej dalszy wzrost.

1 grudnia 1936 roku uchwalona została Ustawa o Hitlerjugend [sic] (Gesetz über die Hitlerjugend), stwierdzająca, że „Cała niemiecka młodzież z terenu Rzeszy jest skupiona w Hitlerjugend”[5]. Drugie rozporządzenie wykonawcze do Ustawy o Hitler-Jugend, z dn. 25 marca 1939, określało z kolei, że do pełnienia służby w HJ zobowiązani byli wszyscy młodociani Niemcy od 10. do ukończenia 18. roku życia (poza niezdolnymi z przyczyn zdrowotnych czy formalnych), zaś opiekunowie powstrzymujący młodocianych od służby w HJ zagrożeni byli karą grzywny bądź więzienia[6].

Podczas II wojny światowej

W 1940 roku Artur Axmann zastąpił Baldura von Schiracha na stanowisku Reichsjugendführera i przejął dowództwo nad organizacją. Zaczął przekształcać HJ w wojskowe siły pomocnicze, które mogłyby wykonywać zadania zarezerwowane dotychczas dla armii. Wprowadzenie zmian sprawiło, że młodzież zaczęła działać w brygadach strzeleckich, pomagała w zbombardowanych przez aliantów miastach i zajmowała się obroną przeciwlotniczą.

W 1943 roku z powodu ogromnych strat wojskowych nazistowscy przywódcy zdecydowali, że HJ zostanie przekształcone w wojskową rezerwę. W tym samym roku utworzono 12 Dywizję Pancerną SS „Hitlerjugend”, pod dowództwem Brigadeführera SS Fritza Witta. Dywizja była w pełni wyposażona, a większość jej żołnierzy stanowili chłopcy w wieku 16–18 lat. W czasie alianckiej inwazji w Normandii wysłano ją na północ Caen, przeciw brytyjskim i kanadyjskim siłom. Po kilku miesiącach zaciętych walk dywizja znana już była z bezwzględności i fanatyzmu. Kiedy Witt zginął, dowództwo przejął Kurt Meyer, który w wieku 33 lat stał się najmłodszym dywizyjnym dowódcą.

Pod koniec wojny, kiedy Niemcy ponosili coraz więcej ofiar, a rezerwy były na wyczerpaniu, do HJ wcielano coraz młodsze dzieci. W 1945 roku w szeregach Volkssturmu byli nawet 12-latkowie. Podczas bitwy o Berlin HJ stanowiła główną część ostatniej linii obrony. Chociaż dowódca obrony miasta, generał Helmuth Weidling, nakazał Axmannowi rozwiązanie bojowych formacji HJ, rozkaz ten nigdy nie został wykonany[7].

Po wojnie

Po zakończeniu wojny władze alianckie w ramach denazyfikacji rozwiązały Hitlerjugend, choć sama organizacja nie została uznana za przestępczą. Niektórzy członkowie HJ byli podejrzewani o zbrodnie wojenne, ale ponieważ byli dziećmi, żadne poważne zarzuty nie zostały im postawione. Alianci osądzili za to wielu dowódców HJ, a Baldura von Schiracha skazali na 20 lat więzienia (jednak głównie za zbrodnicze działania, których dopuścił się jako Gauleiter Wiednia, a nie za przywództwo w HJ).

Przynależność

W HJ istniał podział na grupy wiekowe:

  • 10–14 lat:
    • chłopcy jako „Pimpfe”[8] w Deutsches Jungvolk in der HJ (DJ)[3][4];
    • dziewczynki w Jungmädel in der HJ lub Jungmädelbund in der HJ[3].
  • 14–18 lat:
    • chłopcy w HJ[3][4];
    • dziewczęta w Bund Deutscher Mädel in der HJ, później Mädelbund in der HJ (BDM) – Związek Dziewcząt Niemieckich; wraz z wprowadzeniem BDM-Werk Glaube und Schönheit okres służby w BDM skrócono do 17. roku życia[3][4].
  • 17–21 lat:
    • młode kobiety w służbie BDM-Werk Glaube und Schönheit – Wiara i Piękno.

Wychowanie HJ było wzorowane na spartańskiej agoge[9].

Na przełomie 1933 i 1934 roku przywódcy Hitlerjugend zwrócili się również do Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech z żądaniem przystąpienia polskich harcerzy do swojej organizacji jako „autonomiczna grupa mniejszościowa”. W razie odmowy zagrozili rozwiązaniem harcerstwa polskiego na terenach Niemiec[10]. Związek Harcerstwa Polskiego w Niemczech trzykrotnie odmawiał na podobne apele ze strony Hitlerjugend.

Charakter i zadania

Mundur Hitlerjugend

Od 1936 roku obowiązywała, zaostrzona jeszcze w 1938 roku, ustawa o obowiązkach młodzieży. Zgodnie z nią, każdy chłopiec i każda dziewczynka przyjmowani byli w wieku 10 lat do DJ, a w wieku 14 lat wstępowali do HJ bądź do BDM.

NSDAP kreowała się jako partia młodych i dlatego na przywódcę HJ wyznaczony został w 1931 roku 24-letni Baldur von Schirach – Dowódca Młodzieży Rzeszy. Ten kierunek wyrażały artykuły Gregora Strassera Starzy, zróbcie nam miejsce!, a także Baldura von Schiracha: NSDAP – to partia młodzieży!. W latach 1939–1945 członkowie HJ i BDM pełnili wojskową służbę pomocniczą.

Hitlerjugend promował kult silnej i zdrowej germańskiej rasy, stąd duży nacisk kładziono na ćwiczenia fizyczne i wojskowe połączone z dyscypliną i kultem jednostki.

Jedną z popularnych „gier”, w które na manewrach grali członkowie HJ, był odpowiednik współczesnej gry w zdobywanie flagi. Gra ta zazwyczaj odbywała się bez reguł (poza zakazem zabijania i okaleczania) i kończyła się brutalną bijatyką z udziałem nawet najmłodszych członków HJ. W ten sposób uczono ich odporności na ból i bezwzględności w dążeniu do celu wyznaczonego przez ich dowódców.

Dziewczęta przygotowywano do roli niemieckich matek i żon. Kobieta miała być strażniczką rodu, dziedzictwa, rasy i krwi, cnót domowych oraz kapłanką rodziny i narodu.

Młodzieży wpajano poczucie wyższości, posługiwano się w tym celu własnym kodeksem honorowym, organizacja posiadała sztandary, hymny oraz męczenników, którzy zginęli w walce z przeciwnikami politycznymi. Organizowano akcje pomocy żniwnej, zbiórki złomu, akcje pomocy zimowej, zbiórki odzieży używanej. Ćwiczono się w posługiwaniu bronią, organizowano marsze, uczono posługiwania się mapą. Młodzież miejską z HJ wysyłano na obowiązkowe szkolenia na wieś (Landjahr).

Liczebność

(c) Bundesarchiv, Bild 147-0510 / CC-BY-SA 3.0
Członkowie Hitlerjugend pozdrawiają führera salutem rzymskim na Lustgarten w Berlinie

W założeniach indoktrynacja ideami narodowego socjalizmu miała objąć całą młodzież niemiecką. W 1936 skupiono 5,4 mln osób, w 1938 7 mln, ale nie osiągnięto powszechności i dlatego w marcu 1939 ogłoszono nabór obowiązkowy (na mocy specjalnych przepisów przynależność do HJ stała się w praktyce obowiązkowa).

W 1937 do HJ należało 90% chłopców. Przynależność wiązała się z ponoszeniem sporych kosztów na składki, mundury, wycieczki, szkolenia itp.

Rozwój liczebny:

  • 1923 – 1200
  • 1924 – 2400
  • 1925 – 5000
  • 1926 – 6000
  • 1927 – 8000
  • 1928 – 10 000
  • 1929 – 13 000
  • 1930 – 26 000
  • 1931 – 63 700
  • 1932 – 107 956
  • 1933 – 2 292 041
  • 1934 – 3 577 565
  • 1935 – 3 943 303
  • 1936 – 5 437 601
  • 1937 – 5 879 955
  • 1938 – 7 031 226
  • 1939 – 7 728 259

Przywództwo

Dowódcy młodzieży (Jugendführer):

  • Adolf Lenk 1922–1923
  • Kurt Gruber 1926–1931

Dowódcy młodzieży Rzeszy (Reichsjugendführer):

Jednostki Hitlerjugend

  • Kameradschaft (drużyna) – 10 do 15 chłopców;
  • Schar (zastęp) – 3 do 5 kameradschaftów, 40 do 50 chłopców;
  • Gefolgschaft (hufiec) – 3 do 5 zastępów, 150 do 160 chłopców;
  • Unterbann, od 1940 Stamm (szczep) – 3 do 5 hufców, 600 do 800 chłopców;
  • Bann – 4 do 8 szczepów, 3000 do 6000 chłopców;
  • Gebiet (obszar) – 10 do 30 bannów, 100 000 do 150 000 chłopców;
  • Obergebiet (region) – 4 do 7 gebietów, 500 000 do 750 000 chłopców.

Stopnie w Hitlerjugend[11]

Kalki używane na hełmach HJ
(c) Bundesarchiv, Bild 146-1978-013-27 / Hamann / CC-BY-SA 3.0
Szkolenie strzeleckie Hitlerjugend, 1943
(c) Bundesarchiv, Bild 137-049297 / CC-BY-SA 3.0
Obóz Hitlerjugend w Chinach, 1935
(c) Bundesarchiv, Bild 183-G0627-500-001 / CC-BY-SA 3.0
16-letni żołnierz Hitlerjugend Willi Hübner dekorowany Krzyżem Żelaznym, marzec 1945
Hitlerjungen
Nazwa stopniaOznaczenie
HitlerjungeHJ-Hitlerjunge h.svg
Führerschaft
Nazwa stopniaOznaczenie
RottenführerHJ-Rottenführer h.svg
OberrottenführerHJ-Oberrottenführer h.svg
KameradschaftsführerHJ-Kameradschaftsführer h.svg
OberkameradschaftsführerHJ-Oberkameradschaftsführer h.svg
ScharführerHJ-Scharführer h.svg
OberscharführerHJ-Oberscharführer h.svg
Höhere Führerschaft
Nazwa stopniaOznaczenie
GefolgschaftsführerHJ-Gefolgschaftsführer h.svg
ObergefolgschaftsführerHJ-Obergefolgschaftsführer h.svg
HauptgefolgschaftsführerHJ-Hauptgefolgschaftsführer h.svg
Führerkorps
Nazwa stopniaOznaczenie
StammführerHJ-Stammführer h.svg
OberstammführerHJ-Oberstammführer h.svg
BannführerHJ-Bannführer h.svg
OberbannführerHJ-Oberbannführer h.svg
Höheres Führerkorps
Nazwa stopniaOznaczenie
HauptbannführerHJ-Hauptbannführer h.svg
GebietsführerHJ-Gebietsführer h.svg
ObergebietsführerHJ-Obergebietsführer h.svg
StabsführerHJ-Stabsführer h.svg
Reichsjugendführer
Nazwa stopniaOznaczenie
ReichsjugendführerHJ-Reichsjugendführer.svg

Przypisy

  1. Hitlerjugend – The Hitler Youth (WW2 German Youth Party) (ang.). FeldGrau.com. [dostęp 2021-02-26].
  2. Brenda 2000 ↓, s. 12.
  3. a b c d e Overy 2012 ↓, s. 89.
  4. a b c d Organisationsbuch der NSDAP 1943 ↓, s. 44.
  5. Reichsgesetzblatt Teil I, 1936 Nr. 113, s. 261.
  6. Reichsgesetzblatt Teil I, 1939 Nr. 66, s. 710–712.
  7. Axis History Factbook: Hitlerjugend: An In-Depth History (ang.). Axis History. [dostęp 2021-02-26].
  8. Pol. dosł. „młokosy”.
  9. Kamil Składowski: Dzień dziecka na polu bitwy. Focus, 2011-08-02. [dostęp 2021-02-26].
  10. Osmańczyk 1985 ↓.
  11. Verlag Moritz Ruhl: Deutche Uniformen. Leipzig: Verlag Moritz Ruhl, 1936, s. Tabela 20. (niem.)

Bibliografia

  • Ralph Lewis Brenda: Hitler Youth: The Hitlerjugend in Peace and War, 1933-45. Staplehurst: Spellmount, 2000, s. 12. ISBN 978-1782743682. OCLC 44603715. (ang.)
  • Richard Overy: Trzecia Rzesza. Historia Imperium. Warszawa: Buchmann, 2012. ISBN 978-83-7670-290-2.
  • Organisationsbuch der NSDAP – 1943, München: Franz Eher Nachf., 1943.
  • Edmund Osmańczyk: Wisła i Kraków to Rodło. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1985. ISBN 83-10-08675-X.

Media użyte na tej stronie

Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Bundesarchiv Bild 137-049297, HJ in China, Lager Ostern.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 137-049297 / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
HJ in China, Lager Ostern

HJ in China, Lager Ostern 1935, der Trompeter weckt das Lager

[Foto erworben durch Reichsjugendführung]
HJ-Hauptgefolgschaftsführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Hauptgefolgschaftsführer for the Hitler Youth
HJ-Rottenführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Rottenführer for the Hitler Youth
HJ-Stammführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Stammführer for the Hitler Youth
HJ-Hauptbannführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Hauptbannführer for the Hitler Youth
HJ-Oberstammführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Oberstammführer for the Hitler Youth
HJ-Oberscharführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Oberscharführer for the Hitler Youth
HJ-Kameradschaftsführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Kameradschaftsführer for the Hitler Youth
HJ-Scharführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Scharführer for the Hitler Youth
Bundesarchiv Bild 147-0510, Berlin, Lustgarten, Kundgebung der HJ.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 147-0510 / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
Berlin, Lustgarten, Kundgebung der HJ Berlin, Lustgarten.- Kundgebung der Hitler-Jugend, Jugendliche mit Hitler-Gruß, NS-Fahnen
Old Hitlerjugend hostel Gdansk.jpg
Autor: LukaszKatlewa, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tower of old Hitlerjugend hostel in Gdansk
HJ-Oberrottenführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Oberrottenführer for the Hitler Youth
HJ Uniform.jpg
Autor: WerWil, Licencja: CC BY-SA 2.5
Uniform of the Hitlerjugend, comprising brown shirt with insignia/cord/armband/badge, short corduroy pants, leather belt with buckle, shoulder strap, neckerchief with woggle, and knife; Oldenburg State Museum for Art and Cultural History
HJ-Gefolgschaftsführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Gefolgschaftsführer for the Hitler Youth
HJ-Gebietsführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Gebietsführer for the Hitler Youth
HJ-Obergebietsführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Obergebietsführer for the Hitler Youth
Bundesarchiv Bild 183-G0627-500-001, Auszeichnung des Hitlerjungen Willi Hübner.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 183-G0627-500-001 / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
Zentralbild

März 1945
II. Weltkrieg 1939-1945
Greise und Kinder sind das letzte Menschenaufgebot, daß die NS-Führung in den Kampf wirft.

Der 16-jährige Hitlerjunge Willi Hübner wird nach den schweren Kämpfen um die niederschlesische Stadt Lauban mit dem Eisernen Kreuz II. Klasse ausgezeichnet. So versuchten die nationalsozialistischen Führer, Deutschlands Kinder für "Heldentaten" zu begeistern.
HJ-Hitlerjunge h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Hitlerjunge for the Hitler Youth
HJ-Oberkameradschaftsführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Oberkameradschaftsführer for the Hitler Youth
Bundesarchiv Bild 119-5592-14A, Gruppe von HJ-Jungen.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 119-5592-14A / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
Gruppe von HJ-Jungen

Verschiedene Porträtaufnahmen von Charakterköpfen, gesammelt im Rassepolitischen Amt der NSDAP

[Gruppenbild blonder junger Männer in HJ Uniform]
HJ-Reichsjugendführer.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Reichsjugendführer for the Hitler Youth.
Hitlerjugend.svg
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Adobe Illustrator.
Hitlerjugend Allgemeine Flagge.svg
Aspect ratio = 3:5


Flag of the Hitler Youth-Hitlerjugend (1926–1945).


BASED ON THESE IMAGES:

Hitlerjugend Stahlhelm decals.svg
Hitlerjugend Stahlhelm decals.
HJ-Stabsführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Stabsführer des Reichsjugndführers for the Hitler Youth
HJ-Bannführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Bannführer for the Hitler Youth
HJ-Oberbannführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Oberbannführer for the Hitler Youth
Bundesarchiv Bild 146-1978-013-27, Hitlerjugend, vormilitärische Ausbildung.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 146-1978-013-27 / Hamann / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
Vormilitärische Ausbildung im Bann-Lager der Hitler-Jugend.

Während in den Wehrertüchtigungslagern der HJ in der Hauptsache auf die körperliche Ausbildung der Jungen wert gelegt wird, sie also vor allen Dingen in den verschiedensten Sportarten geschult werden, sind die Bannlager der Hitler-Jugend ausschließlich auf die Waffentechnische Ausbildung eingestellt.
UBz: Bei Übungen am Gewehr. Jeder Junge muß seine Waffe genau kennen, bevor er sie auf das Ziel anlegen darf.

Foto: Hamann
HJ-Obergefolgschaftsführer h.svg
Autor: Skjoldbro, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rank insignia of Obergefolgschaftsführer for the Hitler Youth