Hoplitozaur

Hoplitozaur
Hoplitosaurus
Lucas, 1901
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Infragromada

archozauromorfy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury ptasiomiedniczne

Podrząd

tyreofory

Infrarząd

ankylozaury

Rodzina

Ankylosauridae/Nodosauridae?

Podrodzina

Polacanthinae

Rodzaj

hoplitozaur

Gatunki

Hoplitosaurus marshi

Hoplitozaur (Hoplitosaurus) – rodzaj dinozaura ptasiomiednicznego (Ornithischia) należącego do grupy ankylozaurów (Ankylosauria) i podrodziny Polacanthinae. Dawniej uznawany za synonim Polacanthus, lecz obecnie przywrócony do rangi osobnego rodzaju. Jego nazwa oznacza „hoplicki jaszczur” – od starogreckiej ciężkozbrojnej piechoty, hoplitów.

Wielkość

Dinozaur ten osiągał długość 5-6 m i wagę 1-1,5 t.

Występowanie

Hoplitozaur żył około 130 milionów lat temu na terenie obecnej Ameryki Północnej. Jego szczątki znaleziono w stanie Dakota Południowa w Stanach Zjednoczonych.

Opis

Większy od polakanta dinozaur pancerny. Grzbiet chroniony był wieloma kostnymi tarczami i kolcami – najdłuższymi prawdopodobnie na wysokości barków. Głowa krótka i szeroka, również pokryta pancerzem. Kostne płytki znajdowały się nawet na powiekach. Hoplitozaur miał drobne, liściokształtne zęby, którymi zrywał nisko rosnącą roślinność.

Filogeneza

Pozycja filogenetyczna hoplitozaura w obrębie Ankylosauria jest niepewna. Kirkland (1998) zaliczył go do rodziny Ankylosauridae i wchodzącej w jej skład podrodziny Polacanthinae, uznając go za bliskiego krewnego rodzajów Polacanthus, Gastonia, Mymoorapelta i być może również Hylaeosaurus[1]. Także Carpenter (2001) uznał hoplitozaura za przedstawiciela Polacanthinae (z tym, że autor ten podnosił tę podrodzinę do rangi odrębnej rodziny Polacanthidae, siostrzanej do Ankylosauridae); z przeprowadzonej przez niego analizy kladystycznej wynika, że hoplitozaur był taksonem siostrzanym do polakanta[2]. Z kolei z analizy kladystycznej przeprowadzonej przez Richarda Thompsona i współpracowników (2012) wynika, że taksony zaliczane do Polacanthinae/Polacanthidae, w tym hoplitozaur, należały do rodziny Nodosauridae. Na drzewie ścisłej zgodności wygenerowanym na podstawie 4248 najbardziej oszczędnych drzew hoplitozaur jest w nierozwikłanej politomii z wszystkimi innymi przedstawicielami Nodosauridae, natomiast na drzewie zgodności wygenerowanym metodą 50% majority rule consensus jest w politomii z rodzajem Gargoyleosaurus i z kladem obejmującym rodzaje Polacanthus, Peloroplites i Gastonia[3].

Behawior i etologia

Prawdopodobnie jak większość gatunków ankylozaurów prowadził samotniczy tryb życia. Zasiedlał przypuszczalnie przede wszystkim obrzeża lasów, gdzie mógł znaleźć odpowiednie warunki bytowe – często na terenach nadrzecznych.

Przypisy

  1. James I. Kirkland. A polacanthine ankylosaur (Ornithischia: Dinosauria) from the Early Cretaceous (Barremian) of eastern Utah. „New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin”. 14, s. 271-281, 1998. (ang.). 
  2. Kenneth Carpenter: Phylogenetic analysis of the Ankylosauria. W: Kenneth Carpenter (red.): The Armored Dinosaurs. Bloomington: Indiana University Press, 2001, s. 455-483. ISBN 0-253-33964-2.
  3. Richard S. Thompson, Jolyon C. Parish, Susannah C. R. Maidment i Paul M. Barrett. Phylogeny of the ankylosaurian dinosaurs (Ornithischia: Thyreophora). „Journal of Systematic Palaeontology”. 10 (2), s. 301-312, 2012. DOI: 10.1080/14772019.2011.569091. (ang.). 

Bibliografia

  • Kenneth Carpenter: Phylogenetic analysis of the Ankylosauria. W: Kenneth Carpenter (red.): The Armored Dinosaurs. Bloomington: Indiana University Press, 2001, s. 455-483. ISBN 0-253-33964-2.

Media użyte na tej stronie

Spinosaurus BW2.png
Autor: , Licencja: CC BY 2.5
Spinosaurus aegyptiacus, a spinosaurid from the Middle Cretaceous of Egypt
Edmontonia dinosaur.png
Edmontonia rugosidens.
Hoplitosaurus marshi.jpg
Autor: Ghedoghedo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Illustration of a fossil of Hoplitosaurus