Hydatellowate

Hydatellowate
Ilustracja
Trithuria submersa
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

grzybieniopodobne

Rząd

grzybieniowce

Rodzina

hydatellowate

Nazwa systematyczna
Hydatellaceae U. Hamann
New Zealand J. Bot. 14: 195. 22 Jun 1976, nom. cons.

Hydatellowate (Hydatellaceae Hamann) – rodzina roślin stanowiących jeden z bazowych kladów roślin okrytonasiennych[3]. Do rodziny należy jeden rodzaj Trithuria, obejmujący także gatunki wyodrębniane dawniej w rodzaj Hydatella[4]. Te niewielkie i proste w budowie rośliny występują w Australii, Tasmanii i Nowej Zelandii. W latach 90. XX wieku odkryto ich obecność także w zachodnich Indiach. Przez długi czas uważane były za blisko spokrewnione z trawami i turzycami. Dopiero w publikacji z marca 2007 r. w Nature ujawniono, że w istocie rośliny te stanowią żyjących współcześnie potomków jednego z najdawniejszych odgałęzień filogenetycznych roślin okrytonasiennych[5].

Odkrycie tego, że rodzina hydatellowatych jest bazalną dla grzybieniowców przedstawia w nowym świetle ewolucję najstarszych linii rozwojowych okrytonasiennych. Okazuje się bowiem, że wobec znacznych różnic (np. morfologicznych) w obrębie tej linii rozwojowej doszło w przeszłości do znacznego zróżnicowania organizmów i wykształcenia rozmaitych adaptacji do życia w środowisku wodnym.

Morfologia

Trithuria australis
Trithuria submersa
Pokrój
Rośliny wodne i bagienne (hydrofity i helofity)[6] rosnące w formie drobnych kępek. Zwykle jednoroczne, rzadziej byliny[7] o bardzo krótkiej łodydze[6][8]. Nagie poza występującymi w kątach liści drobnymi, choć wielokomórkowymi włoskami[7][8]. Korzenie liczne, nierozgałęzione[7][8]. Pędy często czerwono nabiegłe[8].
Liście
Skrętoległe[7], skupione w rozetę przyziemną[8], równowąskie[6] do nitkowatych[8], płaskie lub półokrągłe na przekroju[7], z pojedynczą wiązką przewodzącą, bez pochwy i języczka[8].
Kwiaty
Rośliny obupłciowe, zapylenie następuje za pośrednictwem wody lub w wyniku autogamii. Kwiaty mocno zredukowane, bez korony, zebrane w główkowate kwiatostany[6]. Kwiatostany są siedzące lub wyniesione na głąbiku i wsparte 1–4 parami błoniastych, nagich podsadek. Kwiatostany zawierają kwiaty męskie i żeńskie lub tylko kwiaty jednej płci. W kwiatostanach męskich jest od 4 do 10 kwiatów, w żeńskich – 8–20. Kwiaty pozbawione są okwiatu i przysadek. Kwiaty męskie zawierają pojedynczy pręcik. Jego główka jest równowąska lub eliptyczna, dwupylnikowa, połączona z nitką u dołu. Pylniki otwierają się bocznymi pęknięciami. Kwiaty żeńskie zawierają jednokomorową zalążnię z pojedynczym zalążkiem. Znamię jest siedzące, znajduje się na szczycie zalążni[8].
Owoce
Drobne i suche, niepękające lub otwierające się trzema klapami. Zawierają pojedyncze nasiono z drobnym zarodkiem i bez bielma, ale z zawierającym skrobię obielmem[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

System APG II z 2003 r., podobnie jak APG I z 1998 r. umieszczał rodzinę Hydatellaceae w obrębie rzędu wiechlinowców (Poales) należącego do jednoliściennych. Ponieważ w międzyczasie odkryto powiązania filogenetyczne tych roślin, w systemie z 2009 (APG III) rodzina umieszczona została już w obrębie grzybieniowców. Poniższy kladogram przedstawia pozycję rodziny na tle wczesnych dwuliściennych na podstawie APweb[2]:

←

amborellowce Amborellales



grzybieniowce 


grzybieniowate Nymphaeaceae



pływcowate Cabombaceae




hydatellowate Hydatellaceae





Austrobaileyales





zieleńcowce Chloranthales



klad magnoliowych magnoliids





klad jednoliściennych monocots




rogatkowce Ceratophyllales



klad dwuliściennych właściwych eudicots








Pozycja w systemie Reveala (1999)

Gromada: okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa: Liliopsida Brongn., podklasa: komelinowe (Commelinidae Takht.), nadrząd: Hydatellanae Takht. ex Reveal, rząd: Hydatellales Cronquist in Takht.[9]

Pozycja w systemie Cronquista (1981)

Klasa: jednoliścienne, podklasa: Commelinidae, rząd: hydatellowce Hydatellales, rodzina hydatellowate Hydatellaceae.

Podział systematyczny[10]

Rodzaj Trithuria J. D. Hooker, Fl. Tasmaniae 2: 78. 3 Mai 1858

  • Trithuria austinensis D.D.Sokoloff, Remizowa, T.D.Macfarl. & Rudall
  • Trithuria australis (Diels) D.D.Sokoloff, Remizowa, T.D.Macfarl. & Rudall
  • Trithuria bibracteata Stapf ex D.A.Cooke
  • Trithuria cookeana D.D.Sokoloff, Remizowa, T.D.Macfarl. & Rudall
  • Trithuria cowieana D.D.Sokoloff, Remizowa, T.D.Macfarl. & Rudall
  • Trithuria filamentosa Rodway
  • Trithuria fitzgeraldii D.D.Sokoloff, I.Marques, T.D.Macfarl., Rudall & S.W.Graham
  • Trithuria inconspicua Cheeseman
  • Trithuria konkanensis S.R.Yadav & Janarth.
  • Trithuria lanterna D.A.Cooke
  • Trithuria occidentalis Benth.
  • Trithuria polybracteata D.A.Cooke ex D.D.Sokoloff, Remizowa, T.D.Macfarl. & Rudall
  • Trithuria submersa Hook.f.


Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-01-24] (ang.).
  3. ↑ Saarela i in. 2007. Hydatellaceae identified as a new branch near the base of the angiosperm phylogenetic tree. Nature 446, 312-315 (15 March 2007)
  4. ↑ Trithuria. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2016-03-11].
  5. ↑ D.D. Sokoloff i inni, Hydatellaceae: A historical review of systematics and ecology, „Rheedea”, 21 (2), 2011, s. 115-138.
  6. ↑ a b c d Hydatellaceae. W: L. Watson and M.J. Dallwitz (1992 onwards). The families of flowering plants: descriptions, illustrations, identification, information retrieval.. [dostęp 2007-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-04-24)].
  7. ↑ a b c d e f David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 452. ISBN 978-1-107-11502-6.
  8. ↑ a b c d e f g h D.A. Cooke: Hydatellaceae. W: Alexander S. George (red.): Flora of Australia. Vol. 45. Canberra: Australian Government Publishing Service, 1987, s. 1-2.
  9. ↑ Crescent Bloom: Commelinidae. The Compleat Botanica. [dostęp 2010-06-07]. (ang.).
  10. ↑ Trithuria Hook.f.. [w:] Plants of the World Online [on-line]. Royal Botanic Gardens Kew. [dostęp 2022-08-17].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Trithuria submersa - Flickr - Kevin Thiele.jpg
Autor: Kevin Thiele from Perth, Australia, Licencja: CC BY 2.0
KRT4410
Trithuria submersa in fruit.jpg
Autor: Tindo2 Tim Rudman from Hobart, Australia, Licencja: CC BY-SA 2.0
Fruiting Trithuria submersa, Tasmannia
Botanische Jahrbücher für Systematik, Pflanzengeschichte und Pflanzengeographie (1904) (20402793025).jpg
Autor: Engler, Adolf, 1844-1930, Licencja: No restrictions

Title: Botanische Jahrbücher für Systematik, Pflanzengeschichte und Pflanzengeographie
Identifier: botanischejahrbu3519engl (find matches)
Year: 1881 (1880s)
Authors: Engler, Adolf, 1844-1930
Subjects: Botany; Plantengeografie; Paleobotanie; Taxonomie; Pflanzen
Publisher: Stuttgart : Schweizerbart
Contributing Library: University of Illinois Urbana-Champaign
Digitizing Sponsor: University of Illinois Urbana-Champaign

View Book Page: Book Viewer
About This Book: Catalog Entry
View All Images: All Images From Book
Click here to view book online to see this illustration in context in a browseable online version of this book.

Text Appearing Before Image:
94 L. Diels u. E. Pritzel. distr. Stirling procedit. Specimina quam typus multo minora in grami- nosis glareoso-arenosis ad Kalgan super, vidi flor. m. Oct. (D. 4975).
Text Appearing After Image:
Fig. 7. Hydatella australis Diels. A,B Habitus. 0 Flos c5. Z> Stamen. J^^ Flos Ç. F Gynaeceum. — Praeter B omnia magnitudine aucta.

Note About Images

Please note that these images are extracted from scanned page images that may have been digitally enhanced for readability - coloration and appearance of these illustrations may not perfectly resemble the original work.