Hydria

Hydria attycka ze sceną kobiet u źródła (VI wiek p.n.e.)

Kalpis z początku V wieku p.n.e.

Hydria (stgr. ὑδρία, od ὕδωρ hydōr – woda, lm. hydriai) – w starożytnej Grecji naczynie służące do pobierania, przenoszenia i przechowywania wody, w użyciu od VII do III wieku p.n.e.

Typologia

Charakteryzowało się pękatym brzuścem z niską stopką, niewysoką, przewężoną szyją z niezbyt szerokim wylewem i trzema imadłami (uchwytami). Dwa poziome służyły do podnoszenia naczynia napełnionego wodą, zaś pionowe – przy nalewaniu, jak i do przytrzymywania wazy, noszonej przeważnie na ramieniu lub głowie.

Starszy typ naczynia, funkcjonujący od okresu archaicznego, cechowało wyraźne zaznaczenie ramion oddzielonych załamaniem od dzwonowatego brzuśca naczynia o nieco kanciastym korpusie. W okresie klasycznym wykształcił się typ mniejszej hydrii brzuchatej, o opływowym konturze i pozbawionej trzeciego uchwytu, zwany kalpis (κάλπις), a typowy dla malarstwa czerwonofigurowego.

Zdobnictwo i funkcje

Duża powierzchnia hydrii umożliwiała dekorowanie jej wielopostaciowymi scenami mitologicznymi lub z życia kobiet. Przeznaczenie naczynia bezspornie potwierdziły liczne przedstawienia kobiet czerpiących wodę ze studni. Do najbardziej znanych należy okazała południowoitalska (lukańska) hydria z IV w. p.n.e., pochodząca ze zbiorów markiza Campana (obecnie w Ermitażu), zwana Regina Vasorum, z przedstawieniem orszaku bóstw eleuzyjskich.

Wysmuklone hydrie z okresu późnoklasycznego i hellenistycznego wykonywano często z brązu powlekanego złotem lub miedzią dla nadania okazalszej aparycji. Bardziej ozdobny wygląd zyskały też uchwyty naczynia, modelowane w kształcie figur ludzkich bądź zwierzęcych. Hydria metalowa mogła służyć też (podobnie jak amfora) jako nagroda zwycięstwa.

W źródłach pisanych naczynie wymieniane jest też jako urna, z której ciągniono losy albo składano głosy (sędziów lub podczas plebiscytu). Obiekty z wykopalisk również dowodzą, że nierzadko traktowano je (jak pelike) w charakterze urny grobowej na popioły zmarłego; wówczas zasklepiono ją (gliną, ołowiem) ponad ramionami naczynia.

Nazwą hydriskos określano niewielkie naczynie (użytku domowego, toaletowego) w kształcie zminiaturyzowanej hydrii^[1].

Zobacz też

• hydrie Hadra

Przypisy

Bibliografia

• Encyklopedia sztuki starożytnej. Warszawa: WAiF / Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 287. ISBN 83-01-12466-0 (PWN), ISBN 83-221-0684-X (WAiF).
• Maria L. Bernhard: Greckie malarstwo wazowe. Wrocław: Ossolineum, 1966, s. 16.
• Thomas Mannack: Griechische Vasenmalerei. Eine Einführung. Darmstadt: Von Zabern, 2012, s. 44.

Linki zewnętrzne

• Colette Hemingway, Sean Hemingway: Greek Hydriai and Their Artistic Decoration [dostęp 2019-09-14]

Ceramika starożytnej Grecji

Naczynia na wino	Amfora Chous Kantaros Kotyle Kyatos (kyathos) Kyliks Lakaina Mastos Ojnochoe (oinochoe) Olpe Pelike Psykter Ryton Skyfos
Naczynia na wodę	Amfora Hydria Hydriskos Kalpis Situla
Naczynia do mieszania	Dejnos (dinos) Krater
Do gotowania	Chytra Lebes
Zastawa stołowa	Talerz rybny
Na perfumy i olejki, weselne	Alabastron Amforiskos Aryballos Askos Lebes gamikos Lekyt Lutrofora (lutroforos) Lydion Pelike Pyksis
Ceramika rytualna	Kernos Lekyt Lutrofora (lutroforos) Fiale (patera)
Przechowywanie i inne	Amfora Chytra Kalatos Lebes Lekane Lekanis Pelike Pitos Situla Stamnos
Inne	Amis Epinetron Kaganek (lampka oliwna)
Techniki	Styl czerwonofigurowy Styl czarnofigurowy Styl geometryczny Styl kerczeński Ceramika białogruntowana Ceramika bilingwiczna
Malarstwo wazowe	Amfora panatenajska Corpus Vasorum Antiquorum Hydrie Hadra Greccy malarze wazowi John D. Beazley Typologia