I Brygada Legionów Polskich

I Brygada Legionów Polskich
Ilustracja
Odznaka pamiątkowa I Brygady Legionów Polskich (wykonana z żelaza)
Historia
Państwo

 Austro-Węgry

Sformowanie

19 grudnia 1914

Rozformowanie

lipiec 1917

Nazwa wyróżniająca

„Legionów Polskich”

Patron

nie posiadała

Tradycje
Kontynuacja

1 Dywizja Piechoty Legionów

Dowódcy
Pierwszy

bryg. Józef Piłsudski

Ostatni

płk Marian Januszajtis-Żegota

Działania zbrojne
I wojna światowa
bitwa pod Łowczówkiem
bitwa pod Jastkowem
bitwa pod Konarami
bitwa pod Kostiuchnówką
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

wojska lądowe

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

4 Dywizja Piechoty (do 1916)
Polski Korpus Posiłkowy

Skład

patrz niżej

I Brygada Legionów Polskichwielka jednostka piechoty Legionów Polskich.

Historia brygady

Pierwsza Kompania Kadrowa, w składzie 164 strzelców, zorganizowana przez Józefa Piłsudskiego ruszyła do boju pod dowództwem Tadeusza Kasprzyckiego „Zbigniew” na początku pierwszej wojny światowej 6 sierpnia 1914, a następnie 12 i 13 sierpnia 1914 stoczyła swój pierwszy bój pod Kielcami. 6 sierpnia przekroczył również granicę batalion dowodzony przez Mieczysława Neugebauera „Norwid” i Wacława Wieczorkiewicza „Scaevola” w składzie 2 kompanii kadrowej i zawiązków kolejnych kompanii. Wraz z batalionem do Królestwa wyruszył Józef Piłsudski z szefem sztabu Kazimierzem Sosnkowskim. W Miechowie batalion został zreorganizowany, dowództwo 2 kompanii objął Stanisław Tessaro „Zosik”, zaś 3 kompanii Wacław Wieczorkiewicz „Scaevola”. Dowództwo batalionu po odejściu Neugebauera, 13 sierpnia 1914 objął Edward Rydz „Śmigły”.

II i III Pułk na dworcu kolejowym w Krakowie, 1914

8 sierpnia w Krakowie sformowano trzynaście kolejnych kompanii. Z kompanii czwartej (dowódca Tadeusz Jakubowski „Mohort”), piątej (dowódca Julian Stachiewicz „Wicz”), szóstej (dowódca Tadeusz Karol Górski „Szary”), i siódmej (dowódca Stefan Biernacki „Dąb”), sformowano batalion pod dowództwem Jerzego Łuczyńskiego „Narbutt”. Po wyruszeniu z Krakowa pod Małogoszczą, oddział został określony jako I Batalion, w składzie czterech kompanii, liczący ok. 550 żołnierzy. Następnie dowództwo objął Marian Januszajtis „Żegota”. W październiku 1914 batalion przeszedł reorganizację. Wprowadzono strukturę 3 kompanii, zaprowadzono również stopnie oficerskie. Marian Januszajtis dowódca batalionu został kapitanem, zaś dowódcy kompanii porucznikami: pierwszej Stefan Bienacki „Dąb”, drugiej por. Franciszek Pększyc „Grudziński”, trzeciej zaś por. Kazimierz Bojarski „Kuba”. Kilka dni później przywrócono czwartą kompanię pod dowództwem por. Władysława Dragata. Batalion liczył wówczas ok. 500 żołnierzy[1].

Po bitwie pod Krzywopłotami oddziały podległe Józefowi Piłsudskiemu skierowały się do Krakowa, gdzie 19 grudnia 1914 zostały przeformowane w brygadę.

22–25 grudnia 1914, w okresie klęsk ponoszonych przez Austrię w ciężkich kilkudniowych walkach pod Łowczówkiem, Brygada zdołała utrzymać swoje pozycje. W czasie ofensywy państw centralnych brygada walczyła także w bitwie pod Konarami, prowadziła pościg za Armią Rosyjską walcząc pod Raśną. Wchodziła wówczas w skład 4 Dywizji Piechoty w II Korpusie armii austro-węgierskiej. Później, niemal przez rok, obsadzała front wołyński. W okresie ofensywy Brusiłowa toczyła ciężkie walki obronne pod Kostiuchnówką.

Inspekcja wojsk I Brygady Legionów Polskich przeprowadzana przez generała Felixa von Bartha i pułkownika Stanisława Szeptyckiego w Zambrowie, 13 stycznia 1917
Orzełek legionowy

Latem 1916 roku została wycofana z frontu, aby od września 1916, wchodząc w skład Polskiego Korpusu Posiłkowego, stać się podstawą do organizacji Wojska Polskiego.

Józef Piłsudski widząc, że tworzenie Wojska Polskiego nie postępuje zgodnie z jego i społecznymi dążeniami wydał tajne polecenie odmowy przysięgi legionistów, której zażądały władze niemieckie. W lipcu 1917 roku doszło do kryzysu przysięgowego, gdy I i III brygady odmówiły przysięgi i zostały rozwiązane. Józef Piłsudski i płk Sosnkowski zostali osadzeni w Magdeburgu (w twierdzy). Żołnierzy i podoficerów internowano w obozie w Szczypiornie pod Kaliszem, zaś wyższych oficerów oddano do dyspozycji władz austriackich. Resztę legionistów skierowano do Polskiego Korpusu Posiłkowego.

Po odzyskaniu niepodległości żołnierze i oficerowie I Brygady zorganizowali 1 Dywizję Piechoty Legionów.

Obsada personalna Komendy I Brygady LP

Komendanci brygady:

Szef sztabu:

Skład

Ułani I szwadronu I Brygady Legionów Polskich, 18 grudnia 1914
Żołnierze brygady w okopach

Sierpień-wrzesień 1914

Faktycznie jako 1 pułk legionów.

grudzień 1914

19 grudnia 1914 w Nowym Sączu pułk został przekształcony w samodzielną brygadę w składzie dwóch pułków po trzy bataliony[3]:

1915

Legiony 1914-1916.png
Bitwa pod Kostiuchnówką - mapa działań

Wbrew etatowi brygady, który przewidywał dwa pułki piechoty (1 i 5), Józef Piłsudski dokonał nieoficjalnego podziału sześciu posiadanych batalionów na trzy pułki. Trzeci pułk od 1916 nosił numer „7"[4]

Zobacz też

Przypisy

  1. R. Orlot. Materiały do historii Brygady. Historia organizacji I Batalionu 1 Pułku. „Żołnierz Legionów i POW”. 3 i 4, s. 145, 1939. Sprawdź autora:1.
  2. Wacław Lipiński, Walka zbrojna o niepodległość Polski 1905-1918, Warszawa 1935, s. 54.
  3. Wacław Lipiński, op. cit., s. 59 podał, że już wówczas planowano utworzenie trzeciego pułku.
  4. Wacław Lipiński, op. cit., s. 70.
  5. Wacław Lipiński, op. cit., s. 83.

Bibliografia

  • Wacława Milewska, Janusz Tadeusz Nowak, Maria Zientara, Legiony Polskie 1914-1918, Kraków 1998.
  • Wacław Lipiński, Walka zbrojna o niepodległość Polski 1905-1918, Warszawa 1935.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Orzełek legionowy.svg
Orzełek legionowy
Flag of Austria-Hungary (1867-1918).svg
Flag of the Austro-Hungarian Monarchy (1867-1918)
Kostiuchnowka 1916.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bitwa pod Kostiuchnówką (4-6.07.1916)
Ułani I szwadronu I Brygady Legionów (22-122).jpg
Ułani I szwadronu I Brygady Legionów Polskich.
Odznaka I Brygady Legionów rewers zelazo.jpg
Autor: American1990, Licencja: CC BY 3.0
Odznaka pamiątkowa I Brygady Legionów Polskich; rewers, wykonanie z żelaza
Oficerowie I Brygady Legionów 1916.jpg
Officers of the 1st Brigade of Polish Legions. Kobcze 1916. Tadeusz Piskor, Józef Piłsudski, Bolesław Długoszowski-Wieniawa, Ignacy Boerner, Zygmunt Sulistrowski, Emil Bobrowski, Konstanty Dzieduszycki
Inspekcja wojsk I Brygady Legionów Polskich przeprowadzana przez generała Felixa von Bartha i pułkownika Stanisława Szeptyckiego w Zambrowie (22-166-4).jpg
Odjazd generała Felixa von Bartha (1. z lewej w samochodzie) oraz pułkownika Stanisława Szeptyckiego (1. z prawej w samochodzie).
Schützengraben der 1.Komp.1.Rgt.1.poln.Legion Brigade beim Ort Sobovice. (BildID 15540286).jpg
Schützengraben der 1.Komp.1.Rgt.1.poln.Legion Brigade beim Ort Sobovice.
Legiony 1914-1916.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Działania Legionów Polskich i Legionu Puławskiego w latach 1914 - 1916