Inspektorat Graniczny nr 9

Inspektorat Graniczny nr 9

Obwód Straży Granicznej „Wronki”

Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1928
Rozformowanie	1939
Organizacja
Dyslokacja	Wronki
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Wielkopolski Inspektorat Okręgowy SG Wielkopolski Okręg SG

Inspektorat Graniczny nr 9 – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1928–1939.

Inspektorat Graniczny we Wronkach obejmował południową część powiatu chodzieskiego od Noteci, powiat czarnkowski, północną część powiatu międzychodzkiego od Warty, północną część powiatu szamotulskiego z Wronkami od Warty, powiat obornicki, Wągrowiec, Żnin, Szubin i południową część powiatu bydgoskiego do Noteci^[1].

Formowanie i zmiany organizacyjne

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[2]. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawach organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski zatwierdził dyslokację, granice i strukturę inspektoratu granicznego nr 9 „Wronki”^[3]. Już 15 września 1928 dowódca Straży Granicznej rozkazem nr 7 w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego podpisanym w zastępstwie przez mjr. Wacława Szpilczyńskiego zmieniał dyslokację (do m. Kruszewo) i organizację komisariatu „Jabłonowo”^[4]. Tym samym rozkazem zmieniał dyslokację, organizację komisariatu „Potrzebowice”. Na jego bazie powstał komisariat „Wieleń”^[4]. Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 roku o reorganizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustalił nową dyslokację (Ujście) numer i organizację komisariatu „Kruszewo”^[5][6]. Tym samym rozkazem komisariat „Lubasz” przeformowany został na komisariat Straży Granicznej „Czarnków^[6][5].

Rozkazem nr 2 z 30 listopada 1937 roku w sprawach [...] przeniesienia siedzib i likwidacji jednostek, komendant Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski zniósł placówki II linii „Wieleń”, „Ujście” i posterunek SG „Szamotuły”^[7]. Rozkazem nr 2 z 8 września 1938 roku w sprawie terminologii odnośnie władz i jednostek organizacyjnych formacji, dowódca Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski nakazał zmienić nazwę Inspektoratu Granicznego „Wronki” na Obwód Straży Granicznej „Wronki”^[8]. Rozkazem nr 13 z 31 lipca 1939 roku w sprawach [...] przeniesienia siedzib i zmiany przydziałów jednostek organizacyjnych, komendant Straży Granicznej gen. bryg. Walerian Czuma zniósł posterunek SG „Oborniki”^[9].

Służba graniczna

Dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski swoim rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawach organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego określił granice inspektoratu granicznego: od północy: placówka Straży Granicznej „Kalinka Blok 48” wyłącznie (placówka Ujście włącznie), od południa: rzeka Warta, placówka Straży Granicznej „Mierzyn” włącznie^[3]. Rozkaz dowódcy Straży Granicznej nr 7 z 15 września 1928 podpisany przez mjr. Wacława Spilczyńskiego zmienił granicę inspektoratu: od północy bez zmian, od południa − placówka Straży Granicznej „Sowia Góra” włącznie^[4]. Rozkazem nr 11 z 9 stycznia 1930 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski] zatwierdził granice inspektoratu granicznego: od północy: północna granica Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego, od południa: placówka Radusz włącznie^[10]. Biura inspektoratu mieściły się przy ulicy Poznańskiej 32^[11][a].

Sąsiednie inspektoraty

• Inspektorat Graniczny „Nakło” ⇔ Inspektorat Graniczny „Opalenica” − 1928

Kierownicy/komendanci inspektoratu

Struktura organizacyjna

Organizacja inspektoratu w 1928^[17]:

• komenda − Wronki
• komisariat Straży Granicznej „Jabłonowo”
• komisariat Straży Granicznej „Lubasz”
• komisariat Straży Granicznej „Potrzebowice”
• komisariat Straży Granicznej „Piłka”

Organizacja inspektoratu w styczniu 1930^[5]:

• komenda − Wronki
• 1/9 komisariat Straży Granicznej „Ujście”
• 2/9 komisariat Straży Granicznej „Czarnków”
• 3/9 komisariat Straży Granicznej „Wieleń”
• 4/9 komisariat Straży Granicznej „Piłka”

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Mariusz Kaśkosz: Straż Graniczna Inspektoratu Granicznego Wronki w latach 1928-1937: ze wspomnień strażnika Jana Nocunia. Czarnków: Wydawnictwo Nadnoteckie Echa, 2015. ISBN 83-87424-77-3.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Ewidencja oficerów i szeregowych Inspektoratu Granicznego „Wronki” 1933–1937 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.