Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Instytut Języka Polskiego
Polskiej Akademii Nauk
Data założenia

1 października 1973

Typ

badawczy

Państwo

 Polska

Adres

al. Mickiewicza 31
31-120 Kraków

Dyrektor

dr hab. Maciej Eder

Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Instytut Języka Polskiego PAN”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Instytut Języka Polskiego PAN”
Ziemia50°03′58,7″N 19°55′31,0″E/50,066306 19,925278
Strona internetowa

Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk (skrót: IJP PAN) – jedyna w Polsce placówka naukowo-badawcza zajmująca się badaniem języka polskiego we wszystkich jego aspektach i odmianach, założona w 1973 roku.

Dyrektorem Instytutu jest dr hab. Maciej Eder[1], prof. UP, a przewodniczącą Rady Naukowej jest dr hab. Halszka Górny[2], prof. IJP PAN. Instytut posiada uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora oraz doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa. Instytut Języka Polskiego prowadzi też Językoznawcze Studia Doktoranckie[3] oraz kształci doktorantów w ramach Szkoły Doktorskiej Anthropos Instytutów Polskiej Akademii Nauk[4].

Siedziba i struktura organizacyjna

Pierwszą siedzibą Instytutu Języka Polskiego był w latach 1973–1999 budynek przy ul. Straszewskiego 27 w Krakowie. Instytut posiadał w przeszłości zamiejscowe pracownie w Poznaniu i Sosnowcu[5].

Od 1999 roku główną siedzibą Instytutu jest gmach przy al. Mickiewicza 31 w Krakowie. Tu mieści się dyrekcja i administracja oraz siedem pracowni (2021)[6]:

  • Pracownia Dialektologii Polskiej (kierownik dr hab. Renata Kucharzyk, prof. IJP PAN),
  • Pracownia Etymologii i Geolingwistyki (kierownik prof. dr hab. Jadwiga Waniakowa),
  • Pracownia Języka Staropolskiego (kierownik dr hab. Ewa Deptuchowa, prof. IJP PAN),
  • Pracownia Łaciny Średniowiecznej (kierownik dr hab. Michał Rzepiela, prof. IJP PAN),
  • Pracownia Metodologiczna (kierownik dr hab. Rafał L. Górski, prof. IJP PAN),
  • Pracownia Onomastyki (kierownik dr hab. Urszula Bijak, prof. IJP PAN),
  • Pracownia Wielkiego Słownika Języka Polskiego (kierownik prof. dr hab. Piotr Żmigrodzki).

W Warszawie (ul. Ratuszowa 11) działają dwie pracownie (2021)[6]:

  • Pracownia Historii Języka Polskiego XVII–XVIII wieku (kierownik prof. dr hab. Włodzimierz Gruszczyński),
  • Pracownia Polszczyzny Kresowej (kierownik dr hab. Ewa Dzięgiel, prof. IJP PAN),

W krakowskiej siedzibie Instytutu mieści się biuro Polskiego Towarzystwa Językoznawczego[7].

Dyrektorzy[5]

  • prof. Stanisław Urbańczyk (1973–1979),
  • prof. Władysław Lubaś (1979–1991),
  • prof. Kazimierz Rymut (1992–2002),
  • prof. Ireneusz Bobrowski (2002–2008),
  • prof. Piotr Żmigrodzki (2008–2016),
  • dr hab. Maciej Eder (od 2016).

Słowniki tworzone i współtworzone w IJP PAN[8]

Słowniki opisujące historię języka polskiego

  • Słownik staropolski
  • Słownik pojęciowy języka staropolskiego
  • Słownik polszczyzny Jana Kochanowskiego
  • Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII wieku
  • Słownik wileński
  • Słownik Wyrazów Zapomnianych

Słowniki współczesnego języka polskiego

  • Wielki Słownik Języka Polskiego
  • Słownik onomazjologiczny Wiktoria

Słowniki odmian języka i prace geolingwistyczne

  • Słownik gwar polskich
  • Słownik gwar małopolskich
  • Słownik gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur
  • Słownik gwary Zakopanego
  • Atlas Linguarum Europae
  • Ogólnosłowiański atlas językowy
  • Słownik polskich leksemów potocznych

Słowniki łaciny średniowiecznej

  • Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce (Lexicon Mediae et Infimae Latinitatis Polonorum)
  • Elektroniczny Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce

Słowniki onomastyczne

  • Antroponimia Polski od XVI w. do końca XVIII w.
  • Słownik staropolskich nazw osobowych
  • Elektroniczny słownik hydronimów Polski
  • Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany
  • Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych
  • Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych
  • Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny
  • Internetowy słownik nazwisk w Polsce
  • Słownik imion współcześnie w Polsce używanych
  • Lexikon der Familienamen polnischer Herkunft im Ruhrgebiet

Słowniki opisujące gramatykę języka polskiego

  • Słownik syntaktyczno-generatywny czasowników polskich

Wydawnictwa Instytutu (ważniejsze)

Czasopisma[9]

  • „Onomastica” (ISSN 0078-4648, e-ISSN 2658-2783), założone 1955, redaktor naczelny Urszula Bijak[10],
  • „Polonica” (ISSN 0137-9712, e-ISSN 2545-045X), założone 1975, redaktor naczelny Rafał L. Górski[11],
  • „Socjolingwistyka” (ISSN 0208-6808, e-ISSN 2545-0468), założone 1977, redaktor naczelny Katarzyna Skowronek[12].

Serie i podserie wydawnicze[13]

  • Prace Instytutu Języka Polskiego PAN (ISSN 0208-4074)
    • Studia dialektologiczne
    • Studia gramatyczne
    • Studia historyczno-językowe
  • Nowe Studia Leksykograficzne
  • Polskie Słownictwo Kresowe

Materiały źródłowe

  • Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego[14]

Podręczniki akademickie

  • Gramatyka współczesnego języka polskiego (tzw. „żółta gramatyka”, „jajecznica”)[5]
    • tom 1: Składnia (1984),
    • tom 2: Morfologia (1984, wyd. 2 zm. 1998 [cz. 1–2], wyd. 3 popr. 1999 [cz. 1–2]),
    • tom 3: Fonetyka i fonologia (1995).

Przypisy

  1. ↑ Dyrekcja – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
  2. ↑ Rada Naukowa – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
  3. ↑ Studia doktoranckie – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
  4. ↑ O nas. Szkoła Doktorska Anthropos IPAN, anthropos.edu.pl [dostęp 2021-01-17].
  5. ↑ a b c Historia – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
  6. ↑ a b Pracownie – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
  7. ↑ Polskie Towarzystwo Językoznawcze, ptj.civ.pl [dostęp 2021-01-17].
  8. ↑ Słowniki – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
  9. ↑ Czasopisma – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
  10. ↑ Onomastica. O czasopiśmie, onomastica.ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
  11. ↑ Polonica. O czasopiśmie, polonica.ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
  12. ↑ Socjolingwistyka. Informacje o czasopiśmie, socjolingwistyka.ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17] (pol.).
  13. ↑ Publikacje – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
  14. ↑ Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego, sklep.ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-21].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Education - Grad Hat.svg
Autor: Krzysztof Szymański, Licencja: CC BY 2.5
Czapeczka studencka
Kraków location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mapa lokacyjna miasta Kraków. Punkty graniczne mapy:
  • N: 50.15 N
  • S: 49.95 N
  • W: 19.76 E
  • E: 20.26 E