Instytut Polski w Budapeszcie
 | |
 | |
| Państwo |  Węgry |
|---|---|
| Data utworzenia | 1939, 1951 |
| Data likwidacji | 1944 |
| Dyrektor | Joanna Urbańska |
| Zatrudnienie | 9 |
| Adres | |
| 1065 Budapest Nagymező u. 15. | |
Położenie na mapie Budapesztu  | |
Położenie na mapie Węgier  | |
 47°30′12,96″N 19°03′36,58″E/47,503600 19,060161 | |
| Strona internetowa | |
Instytut Polski w Budapeszcie (węg. Lengyel Intézet Budapest) – polska placówka kulturalna w stolicy Węgier, Budapeszcie, podlegająca Ministerstwu Spraw Zagranicznych RP[1].
Historia i działalność
Instytut Polski prowadzi współpracę, zajmuje się promocją kultury, nauki i sztuki polskiej na Węgrzech oraz współpracą kulturalną, współpracą naukową i techniczną. Jest jedną z najstarszych działających za granicą polskich instytucji kulturalnych[2].
Pierwsza umowa o współpracy kulturalnej Rzeczypospolitej Polskiej i Królestwa Węgier z 21 października 1934 dała podstawę do utworzenia Instytutu Polskiego w Budapeszcie z początkiem 1939 przy czym oficjalne otwarcie nastąpiło w dniu 24 maja 1939[3]. Placówka ulokowała się pod adresem Múzeum krt. 11. Początkowo instytut zajmował się propagowaniem polskiej nauki, kultury i języka. Po 1 września 1939 pomagał w przygotowywaniu uchodźców do egzaminów na studia, wydawał arcydzieła literatury polskiej (m.in. Mickiewicza, Słowackiego, Żeromskiego, Wyspiańskiego) w serii Biblioteka Polska (ponad 80 tomów), podręczniki do nauki języka polskiego. Redagowano tam także czasopismo „Rocznik Polski”; prowadzono Wyższe Studium dla Uchodźców, w ramach którego wykładał m.in. Stanisław Vincenz. Placówka opiekowała się Polakami uwięzionymi za działalność konspiracyjną[4]. Nauczano węgierskiego, aby umożliwić zainteresowanym przyjęcie na studia. Był w tym czasie jedyną tego typu instytucją w Europie. Dzięki przychylności władz węgierskich, mimo nacisków ze strony III Rzeszy, instytut działał do 19 marca 1944[2][5]. Władze węgierskie opierały się niemieckim naciskom, powołując się na autonomię Królewskiego Uniwersytetu Pétera Pázmánya, którego pracownikiem był pierwszy dyrektor Instytutu Zbigniew Załęski[6].
W 1951 Instytut wznowił działalność na ul. Váci pod nazwą Czytelnia Polska (węg. Lengyel Olvasóterem). Rok później do zespołu dołączył tłumacz i lektor István Varsányi, wiążąc się z instytutem na 30 lat. W 1964 instytut został przeniesiony pod obecny adres przy ul. Nagymező 15 i przemianowany na Ośrodek Informacji i Kultury Polskiej (węg. Lengyel Tájékoztató és Kulturális Központ)[7]. Przy Ośrodku, od strony alei Andrássyego, funkcjonował sklep, w którym można było nabyć wyroby polskiego rzemiosła, biżuterię, kryształy i ceramikę, polską literaturę, płyty z nagraniami polskiej muzyki klasycznej, jazzowej i popularnej[3]. W 1994 placówka przyjęła obecną nazwę[8].
Siedzibę instytutu odwiedza rocznie ponad 30 tys. osób. Instytut prowadzi działalność także w innych węgierskich miejscowościach[2]. W ramach Instytutu od 1999 funkcjonuje Galeria Platán, która prezentuje przede wszystkim prac polskich artystów, ale także Węgrów i twórców z krajów Europy Środkowej. Rocznie odbywa się tu 7-8 wystaw. Inicjatorką powstania galerii była dyrektor Instytutu Polskiego w Budapeszcie Barbara Wiechno[9].
Dyrektorzy
- od 1939 – Zbigniew Załęski[5]
- poł. l. 70 – Władysław Kobiałka[10]
- do 1988 – Zbigniew Łakomski
- 1988–1990 – Tadeusz Olszański
- 1990–1992 – Konrad Sutarski
- 1992–1997 – Rafał Wiśniewski
- 1997–2001 – Barbara Wiechno[11]
- 2001–2006 – Maciej Szymanowski[12]
- 2006–2008 – Roland Chojnacki[13]
- 2008–2012 – Arkadiusz Bernaś[14]
- 2012–2017 – Katarzyna Sitko[15]
- od 8 stycznia 2018 – Joanna Urbańska
Zobacz też
- Ambasada RP w Budapeszcie
- Konsulat RP w Ungvar
Przypisy
- ↑ Obwieszczenie Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 3 lipca 2018 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Zagranicznych lub przez niego nadzorowanych, isap.sejm.gov.pl, 3 lipca 2018, s. 12 [dostęp 2019-05-20] (pol.).
- ↑ a b c Instytut Polski. Początki działalności, polinst.hu [dostęp 2019-09-08].
- ↑ a b 75 LAT INSTYTUTU POLSKIEGO W BUDAPESZCIE, www.75lengyelkultura.hu [dostęp 2020-02-25] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-19].
- ↑ Gdyby nie pomoc Węgrów i działalność Instytutu Polskiego w Budapeszcie, historia Wojny mogłaby wyglądać zupełnie inaczej - WNET.fm, wnet.fm [dostęp 2020-02-25].
- ↑ a b 75 lat Instytutu Polskiego w Budapeszcie, www.75lengyelkultura.hu, 2014 [dostęp 2019-09-08] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-19].
- ↑ Krzysztof Woźniakowski: Instytut Polski w Budapeszcie: działalność kulturalno-oświatowa, naukowa i wydawnicza w latach 1939–1944, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia VII (2009)
- ↑ A Lengyel Kultúra és Könyvtára, ki2.oszk.hu [dostęp 2020-02-25].
- ↑ Lengyel Intézet. A Lengyel Intézet új arculata, polinst.hu, 2019 [dostęp 2019-09-08] (węg.).
- ↑ Wystawa na 20-lecie galerii Platán prowadzonej przez Instytut Polski w Budapeszcie, dzieje.pl [dostęp 2020-02-25] (pol.).
- ↑ Joanna Szczutkowska, Współpraca kulturalna Polski z Węgrami w dziedzinie kinematografii w latach siedemdziesiątych XX wieku, Andrzej Nowak (red.), „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, LIII (1), Warszawa: Instytut Historii PAN, 2018, s. 133, ISSN 1230-5057 [dostęp 2019-09-08].p?,
- ↑ 75 lat Instytutu Polskiego w Budapeszcie. Barbara Wiechno, www.75lengyelkultura.hu [dostęp 2019-09-08] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-01].
- ↑ 75 lat Instytutu Polskiego w Budapeszcie. Maciej Szymanowski, www.75lengyelkultura.hu [dostęp 2019-09-08] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-01].
- ↑ 75 lat Instytutu Polskiego w Budapeszcie. Roland Chojnacki, www.75lengyelkultura.hu [dostęp 2019-09-08] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-01].
- ↑ 75 lat Instytutu Polskiego w Budapeszcie. Arkadiusz Bernaś, www.75lengyelkultura.hu [dostęp 2019-09-08] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-01].
- ↑ Instytut Polski, polinst.hu, 15 lipca 2017 [dostęp 2019-09-08] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-15].
Bibliografia
- Strona instytutu
- Katarzyna Sitko (red.), 75 lat Instytutu Polskiego w Budapeszcie / 75 Éves a budapesti Lengyel Intézet, Budapeszt: Instytut Polski w Budapeszcie, 2014, ISBN 978-83-64306-00-6 [dostęp 2019-09-08] (pol. • węg.).p?,
- Krzysztof Woźniakowski, Instytut Polski w Budapeszcie: działalność kulturalno-oświatowa, naukowa i wydawnicza w latach 1939–1944, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia”, sbsp.up.krakow.pl, 2009, s. 112–147, ISSN 2081-1861 [dostęp 2019-12-03].
Media użyte na tej stronie
Autor: NordNordWest (dyskusja · edycje), Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Hungary
.svg)
Autor: Pedro A. Gracia Fajardo, escudo de Manual de Imagen Institucional de la Administración General del Estado, Licencja: CC0
Flaga Hiszpanii
The Flag of India. The colours are saffron, white and green. The navy blue wheel in the center of the flag has a diameter approximately the width of the white band and is called Ashoka's Dharma Chakra, with 24 spokes (after Ashoka, the Great). Each spoke depicts one hour of the day, portraying the prevalence of righteousness all 24 hours of it.
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
Autor: Globetrotter19, Licencja: CC BY-SA 3.0
Vector map of Budapest, Hungary with detailed borders.
Coordinates:
S: 47.349755°
W: 18.924935°
E: 19.338735°
Logo of the Polish Institute in Budapest
Logo of the Polish Institute