Integrated Truss Structure
Integrated Truss Structure – struktura kratownicowa tworząca kręgosłup Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, będąca bazą dla radiatorów, paneli baterii słonecznych, aparatury komunikacyjnej, mocowań dla ładunków zaopatrzeniowych oraz innego wyposażenia stacji.
Części składowe struktury
Integrated Truss Structure (ITS) Z1
Pełna nazwa tego elementu to Zenith-1 Truss Structure. Ten ważący 9521 kg element, na orbitę dostarczony został w ramach lotu montażowego 3A wraz z PMA-3 (Pressurized Mating Adapter). Z1 stanowi platformę (strukturę nośną) dla wczesnego systemu paneli słonecznych, tymczasowo zainstalowanych na tym elemencie w locie 4A. Wraz z Z1 dostarczony został system komunikacyjny pasma Ku (wizualnie uwidacznia się on dzięki antenie komunikacyjnej zakończonej talerzem), natomiast CMG (Control Moment Gyros - 4 żyroskopy) umożliwiają (po uruchomieniu po locie 5A) elektrycznie zasilaną kontrolę stabilizacji stacji w przestrzeni kosmicznej. Dzięki nim można również skutecznie oszczędzać paliwo potrzebne na dokonywanie korekt położenia orbitalnego stacji. CMGs obracają się z cyklem 6600 obrotów na minutę. Od misji STS-97 do STS-120 ITS Z1 był miejscem zamontowania paneli słonecznych ITS P6, obecnie jest do niego przymocowana antena SGANT(dostarczona wraz z MIM-1 Rasswiet podczas misji STS-132).
Central Truss Segment (ITS) S0
Pełna nazwa tego elementu to Starboard-0 Truss Structure (prawa burta). ITS S0 zbudowany przez zakłady Boeing w Huntington Beach (Kalifornia), jest centralnym segmentem stanowiącym podstawę potężnej konstrukcji dla systemu paneli słonecznych, radiatorów i anten komunikacyjnych (razem 11 elementów żebrowych). Również w jego obszarze znajdą się akumulatory magazynujące energię pozyskaną z paneli słonecznych. Ponadto w jego skład wchodzą 4 anteny Systemu Globalnej Lokalizacji (GPS), dwa żyrostabilizatory, detektor cząstek naładowanych oraz szereg reflektorów szerokopasmowych. Moduł ten ma żebrową konstrukcję o długości 13,4 metra i szerokości 4,6 metra, ważąc jednocześnie prawie 14 ton. Składa się z blisko pół miliona elementów. ITS S0 zamontowany został na amerykańskim laboratorium Destiny w ramach lotu 8A w kwietniu 2002. W miarę rozbudowywania stacji, do ITS S0 dołączone zostały dalsze, podobne segmenty (przedłużające dotychczasową konstrukcję - ITS S1, ITS P1). M.in. na module ITS S0 porusza się MSS (Mobile Servicing System) wraz z potężnym manipulatorem SSRMS (Canadarm2).
Truss Segment (ITS) S1
ITS S1 jest pierwszym, żebrowym, bocznym segmentem domocowanym z jednej strony do centralnego segmentu ITS S0. Na tym segmencie (podobnie jak na ITS P1), zamontowane zostały trzy potężne radiatory, mające za zadanie chłodzić system energetyczny stacji. System rotacyjny pozwala na obracanie radiatorami w zakresie 105°. Segment wyposażony jest w skomplikowane, amoniakalne układy chłodzenia, współpracujące z radiatorami. Na ITS S1 zainstalowany został także kolejny system komunikacji stacji, mający polepszyć jakość i przepustowość transmisji fonicznych oraz kilka platform do eksperymentów przeprowadzanych w próżni. S1 wyposażony jest także w dwie kamery, które w przyszłości ułatwią obserwację tego sektora stacji. Kratownica posiada własny komputer pokładowy, który odpowiedzialny jest za sterowanie chłodzeniem, w tym monitorowanie zbiorników z amoniakiem, linii chłodzących oraz zestawów pomp. Segment ten ma długość 13,7 m, szerokość 4,6 m i wysokość 1,8 m. Waży ponad 14 ton. M.in. na module ITS S1 poruszać się MSS wraz z manipulatorem Canadarm2 oraz CETA Cart A – pierwsza z dwóch ruchomych miniplatform dla astronautów.
ITS S1 włączony został w strukturę stacji podczas misji 9A w październiku 2002, wchodząc jako drugi z 11 elementów struktury kratownicowej ISS.
Truss Segment (ITS) P1
Pełna nazwa tego elementu to Port-1 Truss Structure (lewa burta). ITS P1 jest drugim, wartym 390 mln dolarów, żebrowym, bocznym segmentem przyczepionym z jednej strony do centralnego segmentu ITS S0. Na tym segmencie (podobnie jak na ITS S1) zamontowane zostały trzy potężne radiatory, mające za zadanie chłodzić system energetyczny stacji. System rotacyjny pozwala na obracanie radiatorami w zakresie 105°. Segment wyposażony jest w skomplikowane, amoniakalne układy chłodzenia, współpracujące z radiatorami. Na ITS P1 zainstalowany został także system komunikacji stacji i platformy do eksperymentów przeprowadzanych w próżni. P1 wyposażony jest w 2 kamery, które w przyszłości ułatwią obserwację tego sektora stacji. Kratownica posiada własny komputer pokładowy, który odpowiedzialny jest za sterowanie chłodzeniem, w tym monitorowanie zbiorników z amoniakiem, linii chłodzących oraz zestawów pomp. Segment ten ma długość 13,7 m, szerokość 4,6 m i wysokość 1,8 m. M.in. na module ITS P1 porusza się MSS wraz z manipulatorem SSRMS.
ITS P1 włączony został w strukturę stacji podczas misji 11A w listopadzie 2002, stając się trzecim dołączonym elementem z jedenastoczęściowej struktury kratownicowej.
ITS P6, S6, P3/P4, S3/S4 Photovoltaic Module
Technologia ogniw fotoelektrycznych jest powszechnie stosowana na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ze względu na to, iż światło słoneczne jest jedynym łatwo dostępnym źródłem energii na orbicie. Spośród wielu baterii słonecznych ISS największe są dwa, zbudowane w Stanach Zjednoczonych, bliźniacze panele (każdy ma długość 34 m i szerokość 12 m) zamontowane na kratownicy ITS P6. ITS P3/P4 oraz S3/S4 są miejscem montażu palet ELC1, ELC2, ELC3, ELC4, ESP3 oraz spektrometru AMS-02.
Projekt budowy rosyjskiego modułu zasilającego – Science Power Platform – został wstrzymany.
Integrated Truss Structure (ITS) P5
ITS P5 to pierwszy z tzw. modułów łącznikowych, służący do uzyskania przedłużenia kratownicowej struktury stacji, na której opiera się system potężnych paneli słonecznych. ITS P5 zainstalowany został do ITS P3/P4 w ramach lotu montażowego 12A.1. Ten minimoduł połączył wspomniany ITS P3/P4 oraz ITS P6.
Integrated Truss Structure (ITS) S5
ITS S5 to drugi z tzw. modułów łącznikowych, służący do uzyskania przedłużenia kratownicowej struktury stacji, na której opiera się system potężnych paneli słonecznych. ITS S5 zainstalowany został do ITS S3/S4 w ramach lotu montażowego 13A.1. Ten minimoduł połączył wspomniany ITS S3/S4 oraz ITS S6.
Etapy montażu struktur kratownicowych i paneli słonecznych
| Element | Oznaczenie misji[1] | Data startu | Długość (m) | Średnica (m) | Masa (kg) |
|---|---|---|---|---|---|
| Z1 Truss | 3A - STS-92 | 11 października 2000 | 4,9 | 4,2 | 8755 |
| P6 Truss - Solar Array | 4A - STS-97 | 30 listopada 2000 | 73,2 | 10,7 | 15 900 |
| S0 Truss | 8A - STS-110 | 8 kwietnia 2002 | 13,4[1] | 4,6[1] | 13 971[1] |
| S1 Truss | 9A - STS-112 | 7 października 2002 | 13,7[1] | 4,6[1] | 14 124[1] |
| P1 Truss | 11A - STS-113 | 23 listopada 2002 | 13,7[1] | 4,6[1] | 14 003[1] |
| P3/4 Truss - Solar Array | 12A - STS-115 | 9 września 2006 | 73,2 | 10,7 | 15 900 |
| P5 Truss | 12A.1 - STS-116 | 10 grudnia 2006 | 13,7 | 3,9 | 12 598 |
| S3/4 Truss - Solar Array | 13A - STS-117 | 8 czerwca 2007 | 73,2 | 10,7 | 15 900 |
| S5 Truss | 13A.1 - STS-118 | 8 sierpnia 2007 | 13,7 | 3,9 | 12 598 |
| S6 Truss - Solar Array | 15A - STS-119 | 15 marca 2009 | 73,2 | 10,7 | 15 900 |
Przypisy
Bibliografia
- Maciej Weiss, Michał Moroz: Moduły stacji (pol.). W: ISS: przyszłość na orbicie [on-line]. [dostęp 2014-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-18)].
- Maciej Weiss, Michał Moroz: Moduły stacji (pol.). W: ISS: przyszłość na orbicie [on-line]. [dostęp 2014-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-19)].
- Maciej Weiss, Michał Moroz: Moduły stacji (pol.). W: ISS: przyszłość na orbicie [on-line]. [dostęp 2014-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-19)].
| Moduły | |
|---|---|
| Podsystemy | |
| Pojazdy zaopatrzeniowe |
Media użyte na tej stronie
Not long after separation of the Space Shuttle Discovery from the International Space Station (ISS), a crew member was able to use a 70mm handheld camera to grab this image of the station, featuring its newest additions. Backdropped against the blackness of space, the Z1 truss structure and its antenna, as well as the new Pressurized Mating Adapter (PMA-3), are visible in the foreground.
Configuration of the International Space Station as of 29 July 2021 when Nauka was attached.
ISS P1 Truss structure (NASA)
- Astronauts Michael E. López-Alegría (left) and John B. Herrington, STS-113 mission specialists, work on the newly installed Port One (P1) truss on the International Space Station (ISS) during the mission's second scheduled session of extravehicular activity (EVA). The spacewalk lasted 6 hours, 10 minutes.
- note: A CETA astronaut worksite cart mounted on the Truss rails is visible to the left of Lopez-Alegria.
ISS S1 Truss structure (NASA)
- A view of the Starboard One (S1) Truss newly installed on the International Space Station (ISS) as photographed during the mission’s first scheduled session of extravehicular activity (EVA). The station’s Canadarm2 is in the foreground. Astronauts Piers J. Sellers (lower left) and David A. Wolf (upper right), both STS-112 mission specialists, are visible (10 October 2002).
A nadir view of the Space Shuttle Atlantis was photographed by a member of the Expedition 15 crew aboard the International Space Station as the two spacecraft were nearing their much-anticipated link-up in Earth orbit. The 17.8 ton S3/S4 truss to be added next week to the station can be seen berthed in the payload bay of the shuttle.
Space Shuttle Atlantis astronauts spread a second set of wings for the International Space Station today. The new solar arrays were fully extended at 7:44 a.m CDT. The new arrays span a total of 240 feet and have a width of 38 feet. They are attached to the station's newest component, the P3/P4 integrated truss segment. The installation of the P3/P4, which occurred Tuesday, and the deployment of the arrays set the stage for future expansion of the station.