Iosif Brodski

Iosif Brodski
Иосиф Александрович Бродский
Ilustracja
Iosif Brodski (1988)
Imię i nazwisko

Iosif Aleksandrowicz Brodski

Data i miejsce urodzenia

24 maja 1940
Leningrad

Data i miejsce śmierci

28 stycznia 1996
Nowy Jork

Narodowość

rosyjska, żydowska

Język

rosyjski, angielski

Dziedzina sztuki

liryka, proza, dramat, publicystyka

Muzeum artysty

Muzeum-dom Brodskiego w Petersburgu

Ważne dzieła
  • Wielka elegia dla Johna Donne’a
  • Koniec pięknej epoki
  • Elegie rzymskie
Faksymile

Iosif[a] Aleksandrowicz Brodski (ros. Иосиф Александрович Бродский; ur. 24 maja 1940 w Leningradzie, zm. 28 stycznia 1996 w Nowym Jorku) – rosyjsko-amerykański poeta i eseista. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1987.

W ZSRR skazany na przymusowe roboty za „pasożytnictwo” w 1964. W 1972 pozbawiony obywatelstwa i wydalony ze Związku Radzieckiego. Zamieszkał w Nowym Jorku, gdzie wykładał na różnych uczelniach. W latach 1991–1992 został laureatem Biblioteki Kongresu. Uhonorowano go Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury za 1987 rok za „uniwersalne wartości całokształtu twórczości literackiej, odznaczające się jasnością myśli i poetycką siłą”.

Brodskiego pochowano na cmentarzu na wyspie San Michele w Wenecji, którą pokochał, i której poświęcił esej Znak wodny.

Wybrana twórczość

Źródło: [1]
Rok podany przed tytułem książki jest datą 1. publikacji (nie powstania utworu).

Zbiory wierszy i poematów

Język rosyjski

  • 1963: Izaak i Abraham (Исаак и Авраам)
  • 1965: Wiersze i poematy (Стихотворения и поэмы)
  • 1970: Postój na pustyni (Остановка в пустыне)
  • 1977: Koniec pięknej epoki (Конец прекрасной эпохи: Стихотворения 1964–1971)
  • 1977: Część mowy (Часть речи: Стихотворения 1972–1976)
  • 1982: Elegie rzymskie (Римские элегии)
  • 1983: Nowe stance do Augusty (Новые стансы к Августе (Стихи к М. Б., 1962–1982))
  • 1987: Urania (Урания)
  • 1990: Uwagi paprotnika (Примечания папоротника)
  • 1990: Jesienny krzyk jastrzębia (Осенний крик ястреба: стихотворения 1962–1989 годов)
  • 1993: Kapadocja (Каппадокия)
  • 1995: W okriestnostjach Atłantidy (В окрестностях Атлантиды)
  • 1996: Piejzaż s nawodnienijem (Пейзаж с наводнением)
  • 2011: Słon i Marus’ka (Слон и Маруська)

Język angielski

  • 1967: Wielka elegia dla Johna Donne'a (Elegy for John Donne and Other Poems)
  • 1973: Poezje wybrane (Selected poems)
  • 1977: A Part of Speech
  • 1981: Verses on the Winter Campaign 1980
  • 1996: Wiersze ostatnie (So Forth)
  • 2001: Wiersze bożonarodzeniowe (Nativity Poems)

Dramaty

  • 1989: Marmur (Мрамор)
  • 1991: Democracy!

Eseistyka

  • 1986: Mniej niż ktoś (inne tytuły: W półtora pokoju, Śpiew wahadła; Less Than One): tom eseistyczny; pierwsze pełne wydanie po polsku: Znak, Kraków, 2006; wcześniej po polsku ukazywały się wybory esejów z tego zbioru pod tytułami: Mniej niż ktoś, w tłumaczeniu Michała Kłobukowskiego nakładem CDN w 1989 roku oraz Śpiew wahadła, nakładem „Zeszytów Literackich”, w latach 1989 i 1996
  • 1992: Znak wodny (Watermark)
  • 1995: Pochwała nudy (On Grief and Reason)

Filmy

  • 2015: Brodski nie jest poetą (Бродский не поет, Brodskij nie poet), film dokumentalny w reżyserii Ilji Biełowa o życiu Brodskiego po emigracji, głównie w Stanach Zjednoczonych, na podstawie rzadkich materiałów archiwalnych[2]

Uwagi

  1. W Polsce często spotykana pisownia imienia Brodskiego to Josif.

Przypisy

Bibliografia

Źródła w języku polskim
  • Jadwiga Szymak-Reiferowa, Josif Brodski, Katowice: „Śląsk”, 1993, s. 120 (seria: Sylwetki Pisarzy XX Wieku), ISBN 83-85831-25-8.
  • Jadwiga Szymak-Reiferowa, Czytając Brodskiego, Kraków: Wydawnictwo UJ, 1998, s. 246, ISBN 83-233-1147-1.
  • O Brodskim. Studia, szkice, refleksje, pod red. Piotra Fasta, Katowice: „Śląsk”, 1993, s. 173, ISBN 83-85831-30-4.
  • Piotr Fast, Spotkania z Brodskim, Wrocław: Wirydarz, 1996, s. 157, ISBN 83-7155-001-4.
  • Piotr Fast, Spotkania z Brodskim (dawne i nowe), Katowice: „Śląsk”, 2000, s. 167 (seria: Biblioteka Przeglądu Rusycystycznego, nr 4), ISBN 83-7164-225-3.
  • Joanna Madloch, Wczesna twórczość Josifa Brodskiego, Katowice: „Śląsk”, 2000, s. 158 (seria: Biblioteka Przeglądu Rusycystycznego, nr 3), ISBN 83-7164-229-6.
  • Brodski w analizach i interpretacjach, pod red. Piotra Fasta i Joanny Madloch, Katowice: „Śląsk”, 2000, s. 165 (seria: Biblioteka Przeglądu Rusycystycznego, nr 5), ISBN 83-7164-325-X.
  • Ewa Nikadem-Malinowska, Poezja i myśl. Twórczość Josifa Brodskiego jako fakt europejskiego dziedzictwa kulturowego, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2004, s. 172, ISBN 83-7299-353-X.
  • Monika Grygiel, Poetycki świat wartości Josifa Brodskiego. Twórczość okresu 1957–1972, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2005, s. 207, ISBN 83-7306-261-0.
  • Joanna Tarkowska, Konceptualizacja Rosji i świata w poezji Josifa Brodskiego. Dom, miasto, ojczyzna, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007, ISBN 978-83-227-2651-8, OCLC 169955968.
  • Solomon Wołkow, Świat poety. Rozmowy z Josifem Brodskim, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2001, ISBN 83-06-02834-1.
  • Reszty nie trzeba. Rozmowy z Josifem Brodskim, zebrał i opracował Jerzy Illg, Katowice: „Książnica”, 1993, ISBN 83-7025-031-9.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

NobelP2.png
Alfred Nobel from public domain photo, in circle. (Photo taken 1896 or earlier).
Iosif Brodsky signature.jpg
Iosif Brodsky signature
Joseph Brodsky 1988.jpg
Autor: Anefo / Croes, R.C., Licencja: CC BY-SA 3.0 nl
Joseph Brodsky