Israel Folau

Israel Folau

Isileli Folau^[1]

Pseudonim	Izzy[2][3]
Data i miejsce urodzenia	3 kwietnia 1989 Minto
Wzrost	193 cm[4][5]
Masa ciała	103 kg[4][5]
Rugby union
Pozycja	obrońca, skrzydłowy
Kariera seniorska[a]
Lata Zespół Wyst. (Pkt.) 2013– Waratahs (Super Rugby)[2] 14 (40)
Reprezentacja narodowa[b]
Lata Reprezentacja Wyst. (Pkt.) 2013–  Australia[6] 62 (160)
Rugby league
Pozycja	środkowy, skrzydłowy
Kariera juniorska
Lata Zespół Minto Cobras Goodna Eagles Norths Devils
Kariera seniorska
Lata Zespół Wyst. (Pkt.) 2007–2008 Melbourne Storm[7] 52 (154) 2009–2010 Brisbane Broncos[7] 39 (148)
Reprezentacja narodowa
Lata Reprezentacja Wyst. (Pkt.)  Queensland U-15  Queensland U-17  Queensland U-19 2008–2010  Queensland[7] 8 (28) 2006  Australia U-18 2007–2009  Australia[7] 8 (24)
↑ Mecze i punkty w lidze akt. w dniu 31 maja 2013 r. ↑ Mecze i punkty w reprez. akt. w dniu 21 października 2017 r.
Dorobek medalowy Puchar świata w rugby league srebro Australia 2008 Puchar świata srebro Anglia 2015

Folau w barwach Kangaroos podczas meczu Pucharu Świata w 2008 roku

Israel Folau (ur. 3 kwietnia 1989 r. w Minto^[4][5]) – australijski rugbysta (w odmianie 13- i 15-osobowej) oraz były gracz futbolu australijskiego tongijskiego pochodzenia^[1]. Reprezentant Australii w obu odmianach rugby, srebrny medalista Pucharu Świata „trzynastek” w 2008 i „piętnastek” w 2015 roku.

Początki

Folau, pod imieniem Isileli, urodził się i wychowywał w Minto, na południowo-zachodnich przedmieściach Sydney w tongijskiej mormońskiej rodzinie^[1][8]. W młodości uczęszczał do Sarah Redfern Public School oraz Westfields Sports High School w Fairfield West, grając również w rugby league w juniorskiej drużynie Minto Cobras^[1]. W 2004 roku wraz z rodziną przeniósł się do Brisbane^[9], gdzie chodził do Marsden State High School^[10]. W tym samym czasie przez kilka sezonów trenował w zespole Goodna Eagles^[3], zaś ponadprzeciętne umiejętności zaowocowały powołaniami do reprezentacji stanu Queensland w kategoriach U-15 i U-17^[11].

Dobre występy Folau podczas ogólnokrajowych zawodów przykuły uwagę skautów Melbourne Storm, którzy sprowadzili go do młodzieżowego klubu-filii Norths Devils^[11]. W wieku zaledwie 16 lat trafił do reprezentacji Queensland do lat 19, co uczyniło go najmłodszym zawodnikiem, który tego dokonał^[11]. W 2006 roku wraz z reprezentacją do lat 18 udał się na europejskie tournée, podczas którego został wybrany najlepszym zawodnikiem formacji obrony (backs)^[12].

Rugby league

Melbourne Storm

Postawa Folau w rozgrywkach młodzieżowych wkrótce dała efekt w postaci kontraktu z klubem macierzystym – Melbourne Storm. W dniu debiutu w National Rugby League, 16 marca 2007 roku^[13], nadal nie miał ukończonych 18 lat, co – ponownie – oznaczało, że był najmłodszym zawodnikiem w historii Storms^[11]. W sezonie 2007, który zakończył się tryumfem Storms w wielkim finale, Folau występował początkowo jako skrzydłowy, a następnie jako środkowy. Zagrał we wszystkich 27 spotkaniach swojego zespołu, zdobywając w nich 21 przyłożeń (jedno w debiucie)^[13]. Ten imponujący rezultat pozwolił na pobicie rekordu liczby przyłożeń zdobytych w przeciągu sezonu przez zawodnika Storms^[11] oraz rekordu największej liczby przyłożeń zdobytych w debiutanckim sezonie NRL^[5]. Zdobył też tytuły najlepszego debiutanta (nagroda Dally M, przyznawana przez NRL, oraz nagroda światowej federacji RLIF)^[7] oraz kilka innych wyróżnień^[11]. W październiku tego samego roku zadebiutował w drużynie Kangaroos, reprezentacji Australii w rugby league^[14]. Miał wówczas 18 lat i 194 dni, czym raz jeszcze pobił dotychczasowy rekord^{[4][6][9][11]}. W debiucie przeciw Nowej Zelandii zdobył dwa przyłożenia^[11][14].

Kolejny sezon klubowy okazał się być mniej udany dla australijskiego środkowego i jego Melbourne Storms, którzy co prawda dotarli do finału, lecz w nim ulegli Manly Warringah Sea Eagles aż 0:40^[15]. Sam Folau w 25 meczach uzyskał 15 przyłożeń^[7]. Otrzymał także powołanie do reprezentacji stanu Queensland na trzymeczowy pojedynek z Nową Południową Walią, znany pod nazwą State of Origin. Drużyna Maroons zwyciężyła w tej rywalizacji w stosunku 2:1, a Folau zdobył w jej trakcie cztery przyłożenia^[16]. Po zakończeniu rozgrywek klubowych Izzy został uhonorowany tytułem środkowego roku (nagrody Dally M i RLIF) oraz powtórnie debiutanta roku RILF^[7]. Zwieńczeniem sezonu było powołanie do reprezentacji Australii na rozgrywany w kraju Puchar Świata. W pierwszym meczu przeciwko nowozelandzkim Kiwis Folau dwukrotnie zdołał przyłożyć piłkę w polu punktowym przeciwnika. Kangaroos bez większych problemów awansowali do wielkiego finału, w którym ponownie mierzyli się – i niespodziewanie przegrali – z reprezentacją Nowej Zelandii^[14].

Brisbane Broncos

Przed kolejnym sezonem NRL Folau przeniósł się do Brisbane, do zespołu Broncos, gdzie podpisał dwuletni kontrakt z możliwością przedłużenia o kolejne dwa lata^[17]. Broncos, także dzięki 17 przyłożeniom Izzy′ego^[7], zajęli 6. miejsce po sezonie zasadniczym, a w fazie pucharowej dotarli do poprzedzającego finał repasażu^[18]. Na szczególną uwagę zasługują cztery przyłożenia zdobyte w maju w pojedynku z Gold Coast Titans^[19]. Folau otrzymał również powołanie do drużyny stanu Queensland (rozegrał dwa mecze)^[16] oraz reprezentacji^[14].

W kolejnym roku Izzy utrzymał wysoką formę, zdobywając 20 przyłożeń w 20 meczach^[7]. Nie przełozyło się to jednak na sukces drużynowy i Broncos zajęli rozczarowujące 10. miejsce, które nie dawało prawa do udziału w fazie pucharowej^[20]. Dodatkowo cień na ocenę Folau rzuciła ogłoszona 1 czerwca decyzja o zmianie dyscypliny^[21]. Pomimo tego, rozegrał jeszcze trzy mecze w barwach Queensland w rozgrywkach State of Origin (zdobył dwa przyłożenia; pierwszy mecz rozegrano przed ogłoszeniem przez Folau ostatecznej decyzji co do swoich dalszych występów)^[16]. Niemniej krajowa federacja Australian Rugby League pominęła go w powołaniach na Puchar Czterech Narodów (m.in. mecz Kangaroos z Papuą-Nową Gwineą), jak również sprzeciwiła się jego udziałowi w spotkaniu Tonga – Samoa w roli zawodnika, czy choćby członka ekipy Tonga^[22][23].

Futbol australijski

Folau (w pomarańczowej koszulce) podczas meczu AFL pomiędzy GWS Giants i Gold Coast Suns

Wobec zbliżającego się do końca kontraktu Folau z Broncos, w 2010 roku pojawiły się spekulacje medialne dotyczące jego sportowej przyszłości. Informowano, oprócz możliwości pozostania zawodnika w ekipie Broncos, o zainteresowaniu drużyny rugby union Melbourne Rebels z ligi Super Rugby oraz Greater Western Sydney Giants, klubu futbolu australijskiego^[17]. 1 czerwca do publicznej informacji podano, że Folau podpisał kilkuletni kontrakt z drużyną GWS Giants – według różnych informacji był to opiewający na 3 miliony dolarów australijskich trzyletni kontrakt^[21][24], czy nawet umowa obowiązująca 4 lata i warta 6 milionów dolarów^[25].

Jako że Giants do elitarnej AFL mieli dołączyć dopiero w sezonie 2012, pierwszy rok w drużynie z Sydney Folau mógł poświęcić na poznanie niuansów nowej dyscypliny. W 16 meczach North East Australian Football League (drugiego poziomu ligowego) Izzy zdołał strzelić 31 goli (major scores)^[26].

Debiutancki sezon Giants na najwyższym szczeblu rozgrywek okazał się być niezwykle trudny zarówno dla drużyny (wygrała zaledwie 2 z 22 meczów)^[27], jak i dla samego Folau. Były rugbysta wystąpił w 13 meczach swojej drużyny, jednak zdołał w nich zdobyć zaledwie 2 gole i 8 behinds^[28][29]. Swoimi występami nie potrafił sprostać wymaganiom stawianym przed wartym milion dolarów rocznie zawodnikiem^[30][31] – m.in. nie był w stanie wytrzymać kluczowego futbolu australijskim nieustannego biegania^[32].

W listopadzie 2012 roku Folau ogłosił, że rezygnuje z gry w futbol australijski. Choć jego występy w tej dyscyplinie okazały się sportową porażką, to jednak dostrzeżono pozytywne efekty jego dwuletniej obecności w zespole GWS Giants na płaszczyźnie marketingowej^{[4][24][33][34]}.

Rugby union

Folau łapiący piłkę w meczu ze Szkocją (2017)

Folau w spotkaniu z Nową Zelandią (2017)

W zaistniałej sytuacji niemal pewnym było, że Folau zwiąże swą przyszłość z Parramatta Eels, mającym swą siedzibę w Sydney klubem NRL, który pomógł mu w rozwiązaniu kontraktu z Giants^[35]. Negocjacje wokół kontraktu zawodnika z klubem przeciągały się jednak wobec niechęci kierownictwa Eels do podwyższenia budżetu płacowego drużyny ponad wyznaczony limit^[36][37]. Kiedy ostatecznie Eels przedstawili Folau ofertę czteroletniego kontraktu wartego 3 miliony dolarów, został on odrzucony^[35][36]. Powszechne było przekonanie, że Izzy zaakceptował ofertę jednego z francuskich klubów rugby union^[35][36], choć zainteresowanie pozyskaniem byłego gracza Broncos przejawiał także inny zespół NRL, South Sydney Rabbitohs^[38]. Jednak na początku grudnia ogłoszono, że Folau podpisał roczny kontrakt z New South Wales Waratahs, rozgrywającym swe mecze w lidze Super Rugby klubem „piętnastek”^[9][39].

Pierwszy sezon po powrocie do rugby okazał się być bardzo udany dla debiutującego w union zawodnika. W 14 meczach zdobył 8 przyłożeń, co było drugim wynikiem w rozgrywkach^[2] (10 przyłożeń zdobył Frank Halai z ekipy Blues)^[40]. Jednak zespołowo Tahs zajęli dopiero trzecią pozycję w australijskiej grupie Super Rugby i nie awansowali do fazy pucharowej^[41]. Mimo wszystko Izzy otrzymał tytuł najlepszego australijskiego debiutanta w Super Rugby^[42].

W rugby piętnastoosobowym Folau został przekwalifikowany na obrońcę^[2], jednak – jak wskazują obserwatorzy – nie jest zawodnikiem prezentującym typowe dla tej pozycji zachowania. Izzy częściej sam aktywnie uczestniczy w akcjach ofensywnych, przeprowadza rajdy z piłką, przełamuje szarże i zdobywa przyłożenia, niż kreuje grę poprzez kopy, czy też asysty przy akcjach punktowych (jak np. Israel Dagg z Nowej Zelandii). Folau spełnia zatem częściowo rolę dodatkowego skrzydłowego ustawianego na pozycji nr 15^[43].

Wysoka forma^[4] byłego zawodnika league w czerwcu 2013 roku została nagrodzona powołaniem do reprezentacji Australii na serię trzech meczów z zespołem British and Irish Lions. W swoim debiucie w koszulce Wallabies zdobył dwa przyłożenia^[2][4][6] (podobnie jak w pierwszym meczu dla Kangaroos^[11][14]).

Jako że krótkoterminowy kontrakt z Waratahs upływał z końcem grudnia, jeszcze w pierwszej połowie roku 2013 pojawiło się zainteresowanie występami Folau w sezonie 2014. Starania o zakontraktowanie Folau podjął m.in. klub NRL Canterbury-Bankstown Bulldogs^[44][45]. Jednak ewentualny angaż reprezentanta Australii ze względów finansowych nie był nawet bliski realizacji^[46]. Ostatecznie obrońca, mając na uwadze również zaplanowany na 2015 rok Puchar Świata, przedłużył o dwa lata kontrakt z Tahs, podpisując również stosowną umowę z federacją Australian Rugby Union^{[42][47][48][49]}.

Trzykrotnie, w latach 2014, 2015 i 2017, otrzymał John Eales Medal – przyznawane przez samych zawodników wyróżnienie dla najlepszego reprezentanta Australii w danym sezonie^[50][51][52].

Kontrowersje

Israel Folau.

W 2017 roku opublikował na Instagramie post przeciwko małżeństwom homoseksualnym, w którym napisał: „UWAGA pijacy, homoseksualiści, cudzołożnicy, kłamcy, rozpustnicy, złodzieje, ateiści, bałwochwalcy. CZEKA WAS PIEKŁO. ODPOKUTUJCIE! TYLKO JEZUS WAS ZBAWI”. Kosztowało go to utratę kontraktu wartego 4 mln dolarów, umów sponsorskich, oraz miejsca w reprezentacji na kilka miesięcy przed pucharem świata^[53]. Chociaż Israel wychował się jako mormon, już w wieku dorosłym konwertował do największej zielonoświątkowej denominacji – Zborów Bożych^[54].

Przypisy