Iznota

Artykuł53°44′12″N 21°32′44″E
- błąd38 m
WD53°44'N, 21°34'E
- błąd2275 m
Odległość1518 m
Iznota
—wieś—
Ilustracja
Państwo Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiatpiski
GminaRuciane-Nida
SołectwoIznota
Strefa numeracyjna87
Kod pocztowy12-220[1]
Tablice rejestracyjneNPI
SIMC0766831
Położenie na mapie gminy Ruciane-Nida
Mapa konturowa gminy Ruciane-Nida, u góry znajduje się punkt z opisem „Iznota”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Iznota”
Położenie na mapie powiatu piskiego
Mapa konturowa powiatu piskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Iznota”
Ziemia53°44′12″N 21°32′44″E/53,736667 21,545556

Iznota (niem. Isnothen) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Ruciane-Nida[2][3], położona nad rzeką Iznotą, od której wzięła nazwę[4]. Siedziba sołectwa Iznota[5]

W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

W dawnym województwie olsztyńskim, przed 1975 r., była to wieś sołecka (do sołectwa należały także: Bartlewo, Gąsior, Kamień, Malinówko).

Położenie

Iznota położona jest wśród lasów puszczy Piskiej i znajduje się bezpośrednio nad jeziorem Bełdany. Przez wioskę przepływa rzeka Krutynia.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Iznota[2][3]
SIMCNazwaRodzaj
0766848Bartlewoprzysiółek
0766854Gąsiorprzysiółek

Historia

Okolice Iznoty od V w. p.n.e. do XIII w. n.e. zamieszkiwało plemię Galindów. Przez tereny plemienia Galindów przebiegał szlak, którym przewożono cenne towary i bursztyn na północ i zachód. Dawniej (wiek XVI) nad rzeką znajdował się opuszczony młyn, o którym mówiono, że w nim straszy, dlatego brakowało chętnych do kupna. Dopiero w 1602 r., na wniosek komisarzy królewskich, elektor brandenburski Jerzy Fryderyk nadał młyn oraz półtorej włóki na prawie magdeburskim, wolne od czynszu. Nadanie otrzymał Krzysztof Fuschs – nadleśniczy z Mikołajek – w uznaniu jego służbę w lasach książęcych. Rok 1602 może być uznany za datę założenia Iznoty (niemniej osadnictwo istniało już wcześniej). Nowy właściciel stwierdził, że stary młyn służył za kryjówkę kłusownikom, dlatego kazał go rozebrać. Osada kilkakrotnie była zaludniana i kilkakrotnie się wyludniała. W 1785 r. w Iznocie były 3 domy, w 1818 r. była to wieś chełmińska z 4 domami i 34 mieszkańcami. W 1839 r. Iznota była określana jako dwór na prawie chełmińskim z 6 domami i 37 mieszkańcami. Szkoła we wsi istniała już w 1818 r. Uczyło się wtedy w niej 32 dzieci (wyłącznie po polsku) a nauczycielem był niejaki Borys. W 1935 r. szkoła mieściła się w budynku murowanym a uczyło się w niej 23 dzieci. W tym czasie Iznota należała do parafii w Mikołajkach. W 1939 r. w Iznocie – wraz z pobliskimi osadami – mieszkało 135 osób.

W latach 70. XX wieku do sołectwa Iznota należały następujące miejscowości:


Mimo że w XVI wieku w Iznocie stał młyn, a w XIX wieku wielki dwór, to nie znajdują się tam żadne zabytki architektury. Opuszczony po II wojnie światowej młyn został całkowicie wyburzony pod budowę współczesnego ośrodka wypoczynkowego "Galindia".

Turystyka

Na półwyspie jeziora Bełdany, pośród lasów, mieści się ośrodek wypoczynkowy "Galindia". Ośrodek turystyczny założony został przez psychoterapeutę Cezarego Kubackiego i nawiązuje do historycznego plemienia Galindów, którzy zamieszkiwali okolice Iznoty (od V wieku p.n.e. do XII wieku). Ośrodek składa się z hotelu, restauracji i pensjonatu, z wystrojem wnętrz i zagospodarowaniem terenu nawiązującymi do dawnej kultury Galindów. Nie jest to ścisłe odtworzenie historyczne, lecz twórcze i luźne nawiązanie stylistyczne. Na terenie ośrodka znajdują się: pieczary, termy, lochy demonów (w tym stylistycznie nawiązujące do bursztynu), studnie głodowe, uroczyska leśne, rytualny krąg kamienny czy labirynt Galindów. Na życzenie turystów inscenizowane są obrzędy oraz zajęcia Galindów, m.in. napady rabunkowe na przejeżdżających autobusem turystów. Droga do ośrodka ozdobiona jest drzewami, "posadzonymi" korzeniami do góry. Na terenie "osady" znajdują się też różnego typu rzeźby i instalacje, stylizowane na epokę Prusów.

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 360 [dostęp 2020-12-22] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  3. ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
  4. ↑ Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn 1975, str. 210.
  5. ↑ Uchwała Rady Miejskiej w Rucianem-Nidzie nr VI/3/2003 z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie uchwalenia statutu sołectwa Iznota (pol.). 2010-07-21. [dostęp 2020-01-29].

Bibliografia

  • "Galindia"
  • "Galindia Kubackich" W: "Mazury – słownik stronniczy, ilustrowany", str.: 44, Wyd. Retman, Dąbrówno 2008, ​ISBN 978-83-923991-6-2​
  • Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu. Wyd. Pojezierze, Olsztyn 1975.


Gmina Ruciane-Nida
Miasto
Wsie
Kolonie
Przysiółek
Osady
Osady leśne
Integralne
części wsi
POL Ruciane-Nida COA.svg

Media użyte na tej stronie

Warmian-Masurian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Warmian-Masurian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.52 N
  • S: 53.07 N
  • W: 19.05 E
  • E: 22.95 E
IZNOTA, gm. RUCIANE-NIDA, AB-060.JPG
Autor: Antekbojar, Licencja: CC0
GALINDIA. MOLO NAD JEZIOREM BEŁDANY.
Pisz County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pisz County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 53.92 N
  • S: 53.42 N
  • W: 21.39 E
  • E: 22.32 E
POL Ruciane-Nida COA.svg
Herb miasta Ruciane-Nida